صدا سیما و حوزه نقد اجتماعی

طنز یکی از ژانرهای مهم و البته سخت در حوزه فیلم است. طنز موقعیت، طنز متاثر از شخصیت و گونه های متعدد که البته تقسیم بندی حرفه ای آن از حوصله این نوشتار کوتاه خارج است، گرچه طنز …

طنز یکی از ژانرهای مهم و البته سخت در حوزه فیلم است. طنز موقعیت، طنز متاثر از شخصیت و گونه های متعدد که البته تقسیم بندی حرفه ای آن از حوصله این نوشتار کوتاه خارج است، گرچه طنز توام با خنده و شادی است، اما معمولا اهل فن بر این باورند که از رهگذر طنز، تلخی ها و واقعیات نامطلوب و کژیها و زشتیها به تصویر کشیده می شوند، در واقع طنز گونه ای تلفیق خنده و غم است که از طریق رفتارهای شاد و مفرح به واقعیتهای تلخ و منفی پیرامون توجه می کنیم و برآنها به عنوان دردهای اجتماعی انگشت می گذاریم، گاه این از طریق طنز موقعیت ها، طنز شخصیت به وقوع می پیوندد.

چندی است که فیلم ها و سریالهای طنز به شکل جدی مورد توجه اصحاب رسانه قرار گرفته است، گرچه به زعم منتقدین و کارشناسان فیلم و سینما آنچه بیشتر به چشم می خورد، لودگی و مسخره بازی بدون برخورداری از سناریوهای قوی و بازیهای هنرمندانه است، فیلمهای شاد و مفرحی که تنها به یمن حضور بازیگران فروش می کند و نه لزوما سناریوهای قوی و جاندار البته استثناها در این حیطه به چشم می خورد. فیلم هایی چون «پسر آدم، دختر حوا» «ورود آقایان ممنوع» سریالهایی چون قهوه تلخ و اخیرا نیز مجموعه تقریبا موفق «ساختمان پزشکان» که چندی پیش از شبکه سوم سیما هر شب پخش می شد، ساختمان پزشکان از چند نظر قابل توجه بود یک طنز موقعیت که مبتنی بر بازیهای جاندار و قابل قبول بود که علا وه بر خنده و شادی توانایی بازی بازیگران را نیز به رخ می کشید.

دومین ویژگی این سریال که کمتر در آثاری از این دست به چشم می خورد گونه ای نقد اجتماعی پنهان و زیرکانه بود،بیان گونه ای از نقد اجتماعی که تفکر درباره آسیب شناسی رفتارهای اجتماعی را مورد توجه قرار می دهد، معمولا در فرایند پخش سریالهای طنز و نیز آثار سینمایی از گونه اخیر بارنجیدگی (رنجیدگی خاطر) طبقه ای از طبقات اجتماعی مواجه می شویم. گاه جامعه پزشکان، پرستاران، صاحبان فن، کسبه و تجار، و بالا خره هر طبقه و گروهی که مورد نقد و مذمت فکاهی هرگونه یک اثر قرار می گرفت، یعنی رنجیدگی (رنجیدگی خاطر) گروهی و واکنش به نقد در قالب طنز دست و بال کار در این حوزه را می بست، اما ساختمان پزشکان به دو جنبه نقد توجه توجه کرده بود.

طنز و شوخی با طبقه شاخصی چون پزشکان که در یک ساختمان گرد هم آمده بودند برخورد آنان با بیماران، توصیه های خاص، نوع مداوا، ما دیگرایی که حاکم بر ذهنیت این صنف و شاید دیگر صنوف مهم جامعه و هم از سویی گونه ای نقد رفتارهای اجتماعی و توجه به آسیب شناسی رفتارهای اجتماعی در لا بلا ی داستان به چشم می خورد، مزمت و سرزنش پاره ای از رفتارهای اجتماعی که متاسفانه به قاعده تبدیل شده است رفتارهایی چون چاپلوسی، تملق، خنگ سالا ری، تغییر موقعیت و فرصت طلبی های ناشی از آن، ترس از قدرت، ترس از دست دادن منافع که ابن الوقت بودن، ریاکاری، دروغ، مجیزاهل قدرت را گفتن که اصطلا حا پاچه خواری نام گرفته است، تعلیم و تربیت بد خانوادگی در ارتباط با فرزندان، تبعیض میان فرزندان و پدیده های غیراخلا قی دیگری که در لا بلا ی رفتارهای اجتماعی جامعه به چشم می خورد و متاسفانه البته نهادینه نیز شده است.

پرداخت موشکافانه از طریق طنز موقعیت و نیز از رهگذر بازی های ماهرانه، از نقاط مثبت این سریال بود که امیدواریم در اشکال جدید و با سناریوهای متفاوت همچنان مورد توجه اصحاب رسانه قرار گیرد.