پناهجویان و اروپا، بازگشت مرکل به صحنه

لوموند برگردان آریا نوری

آنگلا مرکل از آغاز بحران هجوم پناه‌جویان به قاره‌ی اروپا، این شعار را در پیش گرفت: «ما خواهیم توانست.» تا این لحظه اما کسی نمی‌دانست وی چطور می‌خواهد از پس این مسئله بربیاید. اولین پاسخ مرکل روز پنجشنبه چهاردهم آوریل داده شد، پس از مذاکره‌ای طولانی با حزب سوسیال‌دموکرات و مسیحیان سوسیالیست ارائه. به دنبال این مذاکرات، طرفین مذاکره شعار جدیدی را مطرح کردند: «تشویق و مطالبه».

از این به بعد آلمان به پناه‌جویان پذیرش در جامعه و نیز اعطای حقوق شهروندی را پیشنهاد خواهد کرد. به‌این‌ترتیب خانم مرکل موفق شد ازیک‌طرف جناح راست متحدان خود را راضی نگه دارد (ایشان خواستار بازگرداندن پناه‌جویانی هستند که حاضر به وفق دادن خود با شرایط آلمان نباشند) و هم جناح چپ را (ایشان خواستار اعطای حقوق بیشتر به پناه‌جویان و نیز راه دادن ایشان به بازار کار هستند).

برنامه‌ی پذیرش پناه‌جویان بر اساس فرضیه‌ی محکمی بناشده است: پناه‌جویان سوری، حتی پس از پایان جنگ در سوریه، در آلمان باقی خواهند ماند. آلمانی‌ها از همین‌الان هم‌روی بازگشت گسترده‌ی ایشان به کشور خودشان حسابی باز نمی‌کنند، مثل اتفاقی که در دهه‌ی ۹۰ میلادی برای پناه‌جویانی که از یوگسلاوی به این کشور آمده بودند افتاد. سردمداران آلمان دیگر اشتباهی که در قبال پناه‌جویان ترک در دهه‌ی ۶۰ میلادی مرتکب شده بودند را تکرار نخواهند کرد، یعنی همان زمانی که فکر می‌کردند سیل مهاجرت ترک‌ها به این کشور خیلی سریع فروکش خواهد کرد.

به همین ترتیب در وهله‌ی اول سیاستمداران آلمانی تصمیم دارند برنامه‌هایی سنگین برای آموزش زبان به پناه‌جویانی به منصه‌ی اجرا دراورند، یادگیری زبان، کلید اصلی ورود آن‌ها به بازار کار است. دیگرکسی مثل اول فکر نمی‌کند تمام مهاجرینی که به خاک آلمان وارد می‌شوند، یا معلم‌اند و یا مهندس! اکثر قریب به‌اتفاق پناه‌جویان باید تحت نظارت و آموزش قرار بگیرند. شرایط در حالی برای مرکل بهتر شده که همین‌الان هم در حوزه‌ی رود راین، چهل هزار جای خالی در پست‌های آموزشی وجود دارد.

پس از آموزش زبان و سایر مهارت‌های لازم، پناه‌جویان می‌توانند وارد بازار کار شوند. در مناطقی که میزان بیکاری پایین بوده و از وضعیت مناسبی برخوردار است، چنانچه رئیس شرکت یا کارخانه‌ای بخواهد اقدام به استخدام یک کارمند جدید کند، می‌توان اولویت را به اشخاصی بدهد که اصالت آلمانی دارند و اگر داوطلب مناسبی پیدا نشد، این اختیار رادارند که شغل را به یک پناه‌جوی آموزش‌دیده‌ی سوری بسپارند. همین‌الان هم پیش‌بینی می‌شود که دولت آلمان می‌تواند بیش از صد هزار شغل برای پناه‌جویان ایجاد کند. شغل‌هایی که بیشتر مربوط می‌شود به حوزه‌ی عمومی و درامد کمی هم دارند. ولی مسئولان می‌گویند شغل‌هایی این‌چنین قرار نیست دائمی باشد و اگر کسی واقعاً بخواهد، می‌تواند از آن‌ها مثل یک سکوی پرتاب بهره ببرد.

آلمانی‌ها درازای امکاناتی که برای پناه‌جویان فراهم می‌کنند، بدون شک توقعاتی نیز دارند. ازآنجایی‌که مقامات نمی‌خواهند تمرکز پناه‌جویان در یک منطقه زیاد شوند، ایشان باید درجاهایی ساکن شوند که برایشان تعیین می‌شود. از طرفی زمانی اجازه‌ی اقامت به آن‌ها داده می‌شود که بتوانند به‌خوبی خود را با شرایط جدیدشان وفق دهند.

همین حالا هم انتقاداتی به برنامه‌ی پیشنهادی آنگولا مرکل و هم‌حزبی‌های وی می‌شود. در صورت اجرای این برنامه، ظرفیت مدارس و آموزشگاه‌های زبان خارجه کاملاً تکمیل خواهد شد. درصورتی‌که مقامات این کشور نتوانند به‌خوبی موج پناه‌جویان به این کشور را کنترل کنند، بدون شک همه‌ی آلمانی‌ها مرکل و متحدان وی را مسئول می‌دانند. مرکلی که قبول کرده بیش از یک‌میلیون پناه‌جو را در خاک خود بپذیرد، اقدامی که بیش از ده میلیارد یورو در سال برای این کشور هزینه خواهد داشت.

پس از ماه‌ها جدال، خانم مرکل یک‌بار دیگر به صحنه برگشته است. مشکلات وی به‌خصوص پس از حملاتی که شب سی و یکم دسامبر به زنان آلمانی (از سوی پناه‌جویان) شد و نیز قوت گرفتن راست‌گرایان افراطی، روزبه‌روز بیشتر شده بود. حال شرایط برای وی متحول شده است. شدت هجوم پناه‌جویان به آلمان کاهش‌یافته و توافق صورت گرفته با ترکیه شرایط را تا حد زیادی بهبود بخشیده است. هرچند برای داوری درست، باید منتظر ماند.

ولی چنانچه آنگلا مرکل سربلند از این آزمایش خارج شوند، الگویی خواهد بود برای آن دسته از کشورهای اروپایی که حاضر به پذیرش هیچ پناه‌جویی نشدند.

صفحه ی لوموند در انسان شناسی و فرهنگ:

 http://www.anthropology.ir/cooperation/936