انسان شناسی جنسیت: الیزابت بدنتر (همراه با پاور پوینت)

موضوع این پاورپوینت درباره الیزابت بدنتر، فیلسوف و روشنفکر در حوزه جنسیت و فمنیست است. در ابتدای بحث، باید توضیح مختصری از انسان شناسی جنسیت گفت: انسان شناسی فمنیستی یکی از شاخه های انسان شناسی فرهنگی است که از دهه 70 قرن بیستم برجستگی زیادی یافت و ادبیات گسترده ای را به خود اختصاص داد. این شاخه که امروزه در حال تبدیل شدن به انسان شناسی جنسیت است

 

• موضوع: الیزابت بدنتر[1] 

     موضوع این پاورپوینت درباره الیزابت بدنتر، فیلسوف و روشنفکر در حوزه جنسیت و فمنیست است.[2] در ابتدای بحث، باید توضیح مختصری از انسان شناسی جنسیت گفت: انسان شناسی فمنیستی یکی از شاخه های انسان شناسی فرهنگی است که از دهه 70 قرن بیستم برجستگی زیادی یافت و ادبیات گسترده ای را به خود اختصاص داد. این شاخه که امروزه در حال تبدیل شدن به انسان شناسی جنسیت است، پیشینه ای طولانی دارد که به آغاز انسان شناسی به عنوان یک علم می رسد(فکوهی، 1388: 230). (اسلاید ۲)

     اسلاید های سوم، چهارم و پنجم این پاورپوینت، گاه شماری ای از زندگی بدنتر است و در ادامه بخش کوچکی از زمینه های اجتماعی او[3] و در نهایت  مهمترین نظریات و آثار او آورده شده است.

بخش اول: زندگی و زمینه های اجتماعی و فکری

     الیزابت بدنتر از روشنفکران یهودی خبرساز نسل خود و همچنین نویسنده و فیلسوف مشهور در حوزه فمنیسم است. در سال ۱۹۴۴ در فرانسه متولد و در محیط خانوادگی ای رشد کرد که هم پدر و هم مادرش به تساوی مرد و زن اعتقاد داشتند. به گفته خودش خواندن کتاب جنس دوم سیمون دوبوار در تحول فکری اش تاثیر زیادی داشت. در دانشگاه اکول پلی تکنیک به تحصیل فلسفه و جامعه شناسی و بعد در همان دانشگاه به مدت ۲۸ سال به تدریس پرداخت)  .(Hyman,2009(اسلاید ۶)

     پدرش مارسل بلستین- بلانشت، فرد معروفی است و پوبلیسیز را که اولین شرکت بزرگ تبلیغاتی در فرانسه بود، افتتاح کرد. رابطه ی صمیمانه ای بین پدر و دختر برقرار بود. به طوری که الیزابت تا حد زیادی موفقیت خودش را مدیون وجود چنین پدری می دانست(Kramer,2011). کمک پدر به دخترش حتی بعد از مرگ نیز ادامه داشت. شرکت پوبلیسیز به الیزابت بدنتر به ارث رسید و از سال ۱۹۹۶ مدیریت شرکت را بر عهده گرفت (سایت فوربس، ۲015). (اسلاید ۷)

     الیزابت در ۲۲ سالگی با رابرت بدنتر ازدواج کرد. رابرت بدنتر یک روشنفکر، وکیل برجسته و در سال های ۱۹۸۱-۱۹۸۶ وزیر دادگستری در فرانسه بوده است. این زوج همکاری های علمی هم با هم داشته اند و حاصل همکاریشان دو کتاب زندگی کندرسه و کتاب مصور کودکان است. زوج بدنتر در حال حاضر یکی از زوج های قدرتمند در پاریس هستند)  .(Hyman,2009 (اسلاید 8) 

بخش دوم: نظریات بدنتر

     اکنون به سه مورد از نظریه های بدنتر که از جمله مهمترین نظریاتش نیز به حساب می آید، می پردازم. (اسلاید ۹) بدنتر به طبیعی بودن زنانگی و مردانگی اعتقادی ندارد. او معتقد است آنچه هویت های جنسیتی را تعیین می کند، بیولوژی نیست. بلکه فرهنگ و ساختارهای فرهنگی است که زن بودن و مرد بودن را از هم متمایز می کند. بر این اساس بدنتر زن و مرد را در اصل یک چیز می داند و به فمنیست هایی که سعی دارند به بهانه های مختلف این دو جنس را دو چیز مجزا بدانند انتقاد می کند. طبق قانون برابری، در لیست های انتخاباتی فرانسه برای حضور زنان در انتخابات سهمیه ای مشخص کردند. بدنتر بحث می کند که این سهمیه بندی به معنای تاییدی بر تمایز دو جنس است. در حالی که زن و مرد بدون وجود هیچگونه تفاوتی، باید بتوانند بر اساس شایستگی هایی که دارند، در جامعه حاضر شوند. او در نظریاتش از مردانی دفاع می کند که همانند زنان، قربانی خشونت های جنسی و ضرب و شتم زنان اند. اما به دلیل ترس از تمسخر، سکوت کرده اند. بنابراین طبق نظر او، کلمه قربانی باید برای هر دو جنس مورد استفاده قرار گیرد. فمنیست بودن برای بدنتر یعنی برابر دانستن خود با مردان و به اشتراک گذاشتن ارزش های آنان. به نظر او سلطه مردانه ای وجود ندارد. اگر زنان در موضع ضعف اند، خودشان مقصر اند. آنها نباید مردان را در برابر و علیه خود ببینند. به این ترتیب مفاهیم قدرت و بیگانگی برای بدنتر مفهوم خاصی ندارند. او می خواهد یک گام فراتر از کلیشه های موجود جنسیتی برود.(Kramer,2011)  (اسلاید ۱۱)

     در بحث مادری مدرن، مخاطب اصلی بدنتر در نوشته هایش اکثرا، زنان جوان فرانسوی است.  به نظر بدنتر زنان جوان فرانسوی تحت تاثیر افسانه های زیستی- اجتماعی، خود را در حد پستاندارانی که فقط برای زاییدن و شیر دادن برنامه ریزی شده اند، تنزل می دهند. او می گوید بحث من برخلاف مادری نیست بلکه برخلاف بنیادگرایان و ذات باورانی است که می گویند یک بچه فقط به مادرش نیاز دارد. این کلمه «فقط» برایم آزار دهنده است. زنان جوان از بی هوشی هنگام زایمان استفاده نمی کنند. می گویند این عمل طبیعی نیست. در حالی که برای من بی هوشی، پیروزی در برابر درد بود. آنها می خواهند آنچه که لازمه زن بودن است را تحمل کنند. عقیده آنها این است که اگر شما نتوانید تحمل کنید در تجربه مادری شکست خورده اید. بدنتر ادامه می دهد، من هیچ وقت به آنها نمی گویم که زایمان طبیعی نکنند. فقط می گویم تصمیم گیری باید با خودشان باشد. مصرف تفننی یک لیوان شراب یا دو نخ سیگار در موقع بارداری آنها را نمی کشد. مادر نمونه از نظر آنها کسی است که ۶ ماه شیر دهی کامل داشته باشد، به شغل تمام وقت خود باز نگردد، از پوشک برای نوزادش استفاده نکند، زایمان طبیعی داشته باشد و از دارو های مسکن استفاده نکند، بچه اش را در تخت خودش بخواباند و امکان زندگی بدون فرزندش را از خود سلب کند(Kramer,2011) . (اسلاید ۱۲)

   و اما  قضیه ای که بدنتر سرسختانه برای ممنوعیتش تلاش کرد، مسئله ی برقع زنان رایج بین مسلمانان سلفی تندرو بود. او می گفت هر چند با مجوز حفظ پوشش مقنعه برای زنان مسلمان، فرانسه چهره دموکرات خود را بهتر نشان می دهد اما با این کار برابری جنسیتی را کاملا زیر سوال می برد. وی زنانی را که به میل خود برقع می پوشند اینگونه مورد خطاب قرار می دهد: "به رغم آن که بالا ترین مقامات دینی مسلمانان اعلام کرده اند که پوشش سراسر تن از احکام دینی نبوده و از سنن وهابی عربستان سعودی از یک سو و سنن پشتون ها از دیگر سو نشأت می گیرد، شما به پنهان کردن تمامی چهره خود ادامه می دهید؟ باید در نظر داشته باشید که با مخفی کردن چهرۀ خویش از دیگری، به یکسان در بزرگسالان و خردسالان ترس،سوء ظن و تردید می آفرینید. آیا ما تا بدان حد نفرت‌انگیز و ناپاک هستیم که شما هرگونه تماس، رابطه و مبادلۀ یک لبخند را از ما دریغ می دارید؟ در یک دموکراسی مدرن، آن جا که مردم برای استقرار شفافیت و برابری جنسیتی تلاش می کنند، شما به گونه ای بی رحمانه به ما می گوئید که این تلاش ها به شما ارتباطی ندارد و نبرد ما نبرد شما نیست. اگر چنین است، از خود می پرسم: چرا عربستان سعودی یا افغانستان را برای زیستن انتخاب نمی کنید؟ جائی که هیچ کس از شما نمی خواهد چهره تان را نشان دهید، جائی که دختران تان نیز به نوبۀ خویش پوشیده خواهند بود، جائی که شوهرتان می تواند چند زن داشته باشد و هرگاه اراده کند شما را طلاق دهد؟ مصائبی که پرشمار زنانی در آن سرزمین ها با آن می سازند و می سوزند. در حقیقت، شما از آزادی های دموکراتیک استفاده می کنید تا آن را علیه دموکراسی به کار گیرید. واژگون کردن نظم موجود، تحریک یا نادانی؟ هدف هر چه باشد ننگین تر از همه چیز سیلی است که شما به صورت خواهران تان میزنید. خواهرانی که جان خود را برای بهره مند شدن از آزادی هائی به خطر می اندازند که شما به آن ها به دیدۀ سوء ظن می نگرید. انتخاب شما امروز است، اما از کجا معلوم که فردا از توان تغییر چنین انتخابی خوشحال نشوید. به آن فکر کنید."[4] (کامنت اسلاید ۱۲)

     بدنتر حدود ۱۷ کتاب دارد که در پاورپوینت به چهار عدد از آنها که مهمتر هستند و یا به انگلیسی ترجمه شده اند، اشاره کرده ام. ( اسلاید ۱۳)

 در 1980 کتاب «به اضافه عشق» را منتشر کرد که تاریخچه ای از عشق مادری را از قرن 17 تا 19 بیان و این بحث را مطرح می کرد که عشق مادری صفت ذاتی یک زن نیست. او می گوید بحثش در«به اضافه عشق» برخلاف مادری نیست بلکه برخلاف بنیادگرایان و ذات باورانی است که می گویند هیچ چیزی جای مادر را برای بچه پر نمی کند(Kramer,2011) . ( اسلاید 14)

    کتاب «تضاد: چگونه مادری مدرن جایگاه زنان را تخریب کرده است» او، سردمدار بحث داغی در سال 2010 بود و پر فروش ترین کتاب در کل اروپا شد. مباحث این کتاب، ترسیمی است از آنچه که او به عنوان "شکل گرفتن اصول مکتب بنیادگرایانه مادری" در غرب یاد می کند. بدنتر در این کتاب درباره این مطلب بحث می کند که چگونه شیوه های مادری مدرن، جایگاه زنان را تضعیف کرده است(Kramer,2011) . (اسلاید ۱۵)

     او کار نگارش خود را با علاقه به موضوعات روشنفکری و مشارکت زنان در پروژه اش یعنی کتاب سه جلدی «احساسات معنوی» ادامه داد. دو جلد آن در 1999 و سومین جلد آن در 2003 منتشر شد. این کتاب ها روابط شخصی و فکری بین مردان و زنان فرانسوی را از میان نامه های قرن 18 بیان می کرد. الیزابت بدنتر یک ترویج کننده پر و پا قرص فمنیست بود تاجایی که آن را یکی از مهمترین انقلاب ها در عصر مدرن می دانست(Hyman, 2009). (اسلاید ۱۶)

     کتاب «بی راهه» 2003  تعجب ها را برانگیخت و واکنش های تند و تیزی در بعضی از گردهمآیی های فمنیستی ایجاد کرد(Hyman, 2009) . او با پشت کردن به گذشته فمینیستى خود، این محافل و به ویژه فمینیسم آمریکایى را به شدت به انتقاد کشیده و آنها را متهم به سطحى نگرى هاى ضد مرد، مظلوم نمایى هاى آگاهانه و عدم توجه به تحول روابط میان جنسیت ها کرد. این کتاب گفتمان های ضد فمنیستی را تغذیه می کند و انتقاداتی را نسبت به فمنیست ها مطرح می کند. از جمله ۱. نقد «کلمه قربانی شدن» فمنیست ها و اهریمنی نشان دادن مردان از سوی آنان و اشاره می کند که این تنها زنان نیستند که قربانی شده اند. ۲. نقد تسلیم شدن برخی از زنان برابر مردان به بهانه اجتناب ناپذیر بودن نابرابری و ۳. نقدِ پذیرفتن جنسیت و نقش های آن تحت لوای قانون از سوی زنان جوان فرانسوی(Kramer,2011) . (اسلاید ۱۷)

     هر چند بدنتر به عنوان یک فیلسوف فمنیست شناخته می شود اما در اصل مخالف جریان فمنیستی شنا می کند. در کشور فرانسه، تنها کسانی که چندان خریدار تفکرات بدنتر نیستند، فمنیست هایند. بدنتر معتقد است که گفتمان فمنیست از دهه 1980 رو به وخامت گذاشته، یعنی درست زمانی که زنان حمله به مردان را آغاز کردند و این روند اکنون با حمله زنان به یکدیگر بدتر هم شده است. او می گوید: " تفاوت من با فمنیست ها در این است که خودم را هیچ وقت به عنوان قربانی نمی بینم." (Kramer,2011) .( اسلاید 18)

 

فهرست منابع:

 

کتاب

1. فکوهی، ناصر، تاریخ اندیشه و نظریه های انسان شناسی، تهران، نشر نی، 1381.

 

مقالات اینترنتی

1. Hyman, Paula E. "Elisabeth Badinter." Jewish Women: A Comprehensive Historical Encyclopedia. 1 March 2009. Jewish Women's Archive (Viewed on October 10, 2015) http://jwa.org/encyclopedia/article/badinter-elisabeth

 

2. www.forbes.com/profile/elisabet-badinter/ (Viewed on October 10, 2015)
3. صفحه آزادی های یواشکی زنان در فیسبوک:

https://fa-ir.facebook.com/StealthyFreedom/posts/1065438176803609:0

 

4. KRAMER, JANE, “AGAINST NATURE”, JULY 25,2011 (Viewed on October 10, 2015)

http://www.newyorker.com/magazine/2011/07/25/against-nature.

5.  هویت جنسیتی، بر گرفته از http://www.bashgah.net/fa/content/print_version/7636 

(بازدید:شنبه. 18/07/1394)

 

[1] . Elisabeth Badinter

[2] . اکثر مطالب از دو مقاله اصلی جین کرامر، ۲۰۱۱ و پولا.ای هیمان ۲۰۰۹، گرفته شده که از زبان انگلیسی به فارسی توسط نگارنده برگردان شده است.

 

[4] . این مطلب از صفحه «آزادی های یواشکی زنان» در فیسبوک گرفته شده است.

پیوست	اندازه
31340-4.pptx	637.16 KB