نشانه شناسی

گروه کتاب و رسانه

نشانه شناسی، نوشته پی یر گیرو، ترجمه محمد نبوی، چاپ دوم 1383، نشر آگه
«نشانه شناسی علمی است که به مطالعه ی نظام های نشانه ای نظیر زبان ها، رمزگان ها، نظام های علامتی و غیره می پردازد.»
ما هر روزه برای برقراری ارتباط با دیگران از نشانه های مختلفی استفاده می کنیم. زبان یکی از این نظام های نشانه ای است که توسط انسان ابداع شده و برقراری رابطه و ارسال پیام را از طریق  آواها، حرکات بدن، تصاویر و... مقدور می سازد.
حدود یکصد سال پیش فردینان دو سوسور علم نشانه شناسی را پایه گذاری نمود. از دیدگاه وی زبان مهم ترین نظام نشانه ای است. دوسوسور نشانه شناسی را «علم بررسی نشانه ها در زندگی اجتماعی» تعریف می کند. از این رو امر اجتماعی، رکن اساسی ای در نشانه شناسی دوسوسور است. مفهوم قرارداد در زمینه ی اجتماعی نقش مهمی در این رویکرد دارد. به زبان ساده انسان ها در جوامع خود نشانه های خاصی را برای انتقال ایده به کار می برند. نشانه هایی که غالبا ً به صورت قراردادی درآمده اند و اعضای جامعه از آن آگاه اند. همین نشانه ها ممکن است در جوامع دیگر معنا نداشته باشند یا پیام دیگری را انتقال دهند.
نشانه، اندیشه را از طریق پیام منتقل می کند. به عبارتی اندیشه و مطلوب را می توان به شکل نشانه و از خلال پیام به دیگری انتقال داد .
هنر و ادبیات  دو حوزه ی ارتباطی هستند که نشانه در آنها به صورتی نظام مند و تجربی شکل گرفته است. در نتیجه توجه نشانه شناسان زیادی به سمت آن ها جلب شده است. از دیدگاه این نشانه شناسان، هنر و ادبیات تنها نظام های نشانه ای هستند که می توان آنها را به طور تجربی بررسی نمود و برای شان الگو قائل شد. از آن جا که نشانه شناسی علم نوینی است هنوز میان اندیشمندان آن  بحث و مجادله بر سر حوزه ی مطالعه و جایگاه نشانه شناسی ادامه دارد.   
گیرو در کتاب نشانه شناسی از دیدگاه خود به بررسی منطق و کارکرد نشانه ها می پردازد و رمزگان ها را از رویکرد زیبایی شناختی و اجتماعی مورد بررسی قرار می دهد. این کتاب شامل شش فصل است که عناوین آن در زیر می آید:
فصل اول:   کارکردها و رسانه ها : کارکردها ( ارجاعی، عاطفی، کنایی، هنری یا زیبایی شناختی، فرازبانی و...)، رسانه ها
فصل دوم:   دلالت: صورت و جوهر نشانه : نشانه و دلالت( ارتباط، رمز پردازی، انگیختگی و...) ، صورت نشانه ها، اشکال ارتباط، معنا: رمزگان ها و نظام هرمنوتیکی
فصل سوم:   رمزگان های منطقی : رمزگان های پیرازبانی، رمزگان های عملی، رمزگان های معرفت شناختی، اندیشه ی وحشی؛ نظام های فال گیری
فصل چهارم:   رمزگان های زیبایی شناختی : هنر و ادبیات، نمادگان و درون مایگان، ریخت شناسی روایت
فصل پنجم:   رمزگان های اجتماعی : نشانه ها( نشانه های هویت، نشانه های آداب معاشرت) ، رمزگان ها (میثاق ها، آیین ها، مد ها، بازی ها)
فصل ششم:   نتیجه: اسطوره های عصر ما