سه شنبه, ۱۹ تیر, ۱۴۰۳ / 9 July, 2024
مجله ویستا

تعریف فرهنگ برای دخترم



      تعریف فرهنگ برای دخترم
گروه کتاب و رسانه

تعریف فرهنگ برای دخترم، ژروم کلمان،ترجمه ی نسیم وهابی، تهران، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، 1383، 143 صفحه.  
مترجم اولین انگیزه  برای برگردان این کتاب به زبان فارسی را داشتن زبان ساده این کتاب از بیان  موضوعی بسیار گسترده و با اهمیت می داند.
دیگر اینکه تمام کتاب از پرسش و پاسخ های پدری میانسال با دختر نوجوانش شکل گرفته است ، و در این ویژگی ، یعنی گفت و گوی میان دو نسل و تلاش آن ها برای سر در آوردن از حال و هوای یکدیگر ، یک جور آموزش فرهنگی نهفته است . سوم آنکه شاید در وهله ی اول به نظر بیاید کتابی فرانسوی که از فرهنگ و پیامد های آن در جامعه ی فرانسه سخن می گوید ، به چه دردما می خورد ؟ اما حقیقت امر این است که با نگاهی عمیق تر به جملات ساده ی این کتاب ، در می یابیم  که تک تک مباحثی که مطرح می شوند ، از تاریخ و جغرافیا و ادبیات و هنر وعلم گرفته تا صحبت از سیاست و روش های آموزشی و . . . فقط به جامعه ی فرانسه اختصاص ندارد ، بلکه بسیار قابل تعمیم به جوامع دیگر ، از جمله ایران هستند .
وقتی از آثار تاریخی و میراث ملی حرف به میان می آید ، می توانیم جان کلام را به میراث ملی کشور خودمان تعمیم دهیم . اگر پدر و دختر کتاب از باغ های ورسای و اهمیت فرهنگی و تاریخی آن در فرانسه حرف می زنند ، ما می توانیم بحث را به باغ ارم شیراز یا باغ شازده ی ماهان در کرمان یا باغ فین کاشان ربط دهیم . بحث مربوط به گوناگونی زبان و موسیقی وفرهنگ های خاص هر منطقه از فرانسه را می شود به زبان و موسیقی و  آشپزی و آداب و رسوم و سایر مظاهر فرهنگی مناطق مختلف کشور خودمان ، یعنی  آذربایجان و کردستان و خوزستان و خراسان و مازندران ، تعمیم داد . می توان سخن از ارزش تاریخی  ، فرهنگی و هنر معماری کلیسا های جامع چند صد ساله در فرانسه را با یادی از بنا هایی از قبیل مسجد جامع یزد یا مسجد شیخ لطف الله در اصفهان و مسجد گوهر شاد مشهد بیشتر قابل درک کرد .
در بحث یاد آوری نقش مهم نویسندگان و فیلسوفانی مثل آندره مالرو ، مونتسکیو ، دیدرو ، مالارمه ، ویکتور هوگو ، سیمون دوبووار و . . . که نه تنها در فرانسه بلکه در شکوفایی تفکر بشر تاثیر گذار بوده اند ، ما هم می توانیم به دنبال بزرگانی در تاریخ فرهنگ خودمان بگردیم ، مثل فردوسی ، ابن سینا ، دهخدا ، حسین بهزاد ، نیما یوشیج و . . . که نامشان ماندنی بوده است و تاثیرشان غیر قابل انکار .
مثال زیاد است ، همین بس که بگویم کار شما که این کتاب را می خوانید ، از کار آن کسی که کتاب را نوشته و آن که ترجمه کرده به مراتب مهم ترو سخت تر است . از دل هر بحث ، هر بند و هر جمله نمونه ی قابل لمسی و حی و حاضرش را که در فرهنگ خودمان سراغ داریم پیدا کنید و از آن مهم تر ، به آن فکر کنید اما تردیدی نیست که برای هر موضوع، نمونه ای ایرانی خواهید یافت و لذت این یافتن را نیز خواهید چشید .
از آنجا که موضوع اصلی این کتاب یعنی فرهنگ ، مفهومی ساده ولی درعین حال ظریف و پیچیده است ، در ترجمه این کتاب سعی شده پانویس ها و توضیحاتی به متن افزوده شود . همچنین کوشش شده برای بعضی مفاهیم ، وقایع و مکان ها ، توضیحی خلاصه ارائه داده شود و برای تمامی  اسامی اشخاص  هم فهرستی جداگانه تهیه شده که شامل رسم الخط لاتین و معرفی مختصر آن شخصیت است تا مطالب ، هر چه بیشتر برای خواننده ی جوان ایرانی  قابل درک و آسان شود . علاوه بر یادداشت ها نیز عکس هایی به متن افزوده شده و عناوین چند کتاب به زبان فارسی و همچنین نشانی چندمرکز فرهنگی معتبر ، معرفی شده تا خواننده ی علاقه مند بتواند سریع تر و کم زحمت تر ، سر نخ هایی  پیدا کند و به جست و جوی خود ادامه دهد .
این کتاب پنجمین اثر از مجموعه ای است که برای نوجوانان تهیه شده و در آن با زبانی ساده و در قالب گفت و گوی میان دو نسل از مفاهیمی بنیادی مثل نژاد پرستی ، دموکراسی ، عشق ، فرهنگ  و . . . صحبت می شود . " تعریف فرهنگ برای دخترم " کتابی است که پدر بزرگ و نوه می توانند با هم آن را بخوانند و حتی با گفت و گو های خود ادامه آن را بنویسند . ژروم کلمان در مقدمه اش اشاره می کند که طی سوال و جواب های این کتاب ، چیز های زیادی آموختم . امید که شما هم با خواندنش شوق بیشتری برای جست و جو و اندیشیدن بیابید .