ژاپن: دردمندی امروز و امید به بازسازی فردا

ترکان عینی زاده

جلوه های کودکی: 60 سال عکس از کودکان ژاپنی پس از جنگ جهانی دوم
مردم ژاپن پس از واقعه زمین لرزه بی سابقه اخیر، و خطر تشعشعات اتمی ناشی از انفجار چند نیروگاه اتمی، یکی از سخت ترین و درناک ترین روزهای تاریخ کشور خود را تجربه می کنند. فاجعه ای بی مانند که اگر امروز بر سر ژاپن آمده است،  نباید چندان اطمینان داشت که به دلیل رویکرد های مخرب انسان ها نسبت به طبیعت، فردا در هر کجای دیگری از جهان، بار دیگر و با ابعادی سخت تر تکرار نشود.  ژاپن امروز در غم و اندوه فرو رفته است و به همراه آن مردم جهان که هر روز هم دردی بیشتری با مردم این کشور و این فرهنگ کهنسال نشان می دهند. کشوری که برای نخستین بار نیست که چنین فاجعه دردناکی را تجربه می کند. شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم به بهای فرو افتادن دو بمب اتمی بر شهرهای  هیروشیما و ناکازاکی و بمباران های گسترده شهرهای این کشورهای در ماه های پیش از آن به وسیله نیروی هوایی ارتش آمریکا  انجام گرفت که صدها ها هزار قربانی در همان روزها و  هزازان هزار قربانی  به دلیل  تشعشات اتمی در سال های بعد بر جای گذاشت.

ژاپن اما توانست از این فاجعه بیرون آمده و به ییکی از قدرتمندترین کشورهای جهان تبدیل شود و شکی نیست که این بار نیز چنین خواهد شد. «انسان شناسی و فرهنگ» این فاجعه بزرگ و دردناک انسانی و فرهنگی را  به ملت ژاپن و همه  انسان هایی که دغدغه ایجاد سازش میان توسعه و یورش  افسار گسیخته فناوری ها از یک سو و مقاومت  طبیعت را در برابر این بورش از سوی دیگر، دارند، تسلیت می گوید و امیدوار است که با اراده مردم این کشور و  کمک همه مردم جهان این فاجعه در درجه نخست کنترل شده و سپس در کوتاه ترین زمان ممکن شاهد رشد و شکوفایی مجدد این انسان های سخت کوش باشیم. فراموش نکنیم که ژاپن از قدیمی ترین ایام، و امروز نیز، یکی از مهم ترین مراکز ایران شناسی در جهان بوده و علاقمندی مردم این کشور به فرهنگ و تمدن ایرانی و خدماتشان در این راه بسیار برجسته بوده است. از این رو به گمان ما  همدردی با این فرهنگ وظیفه ای اساسی بر دوش ما است.

در این حال،  فاجعه امروز ، ما را به یاد فاجعه دیگری می اندازد که به آن اشاره شد و نمایشگاه عکسی که به آن اختصاص یافته است. در پایان جنگ جهانی دوم در 15 اوت 1945 و بمباران شیمیایی هیروشیما و ناکازاکی، ژاپن متحمل خسارات فراوانی شده بود. توکیو پس از جنگ چیزی جز ویرانه های سوخته نبود. البته این ویرانی و خرابی تنها محدود به توکیو نمی شد بلکه اغلب شهرهای مهم ژاپن بمباران شده و سوخته بودند. مردم در آن زمان چیزی برای خوردن، لباسی برای پوشیدن و جایی برای زندگی کردن، نداشتند و مجبور بودند همه چیز را از اول شروع کنند. به این ترتیب همه کسانی که در ژاپن بودند فقیر شدند و در چنین شرایطی هم بزرگسالان و هم کودکان مجبور بودند سخت کار کنند تا زنده بمانند.
پس از گذشت چند سال، سرانجام صنعت به تدریج به وضع عادی خود بازگشت و ژاپن در دهه 1950 وارد دوره ای از رشد سریع اقتصادی شد که تا دو دهه بعد ادامه یافت. سی سال بعد کودکان در ژاپنی به دنیا آمدند که به مرتبه یک قدرت اقتصادی دست یافته، و اکنون در میان یک جامعه اطلاعاتی در معرض جهانی شدن به سر می برد و این امر خود تغییرات اساسی را به لحاظ کمی و کیفی در رابطه با دوران کودکی، همچون مراقبت از کودکان، آموزش و به طور کلی زندگی روزمره آن ها ایجاد کرد. همچنین در این دوره نرخ تولد کاهش یافته و در مقابل تعداد سالمندان افزایش یافت.
در این رابطه در سال 1387 نمایشگاهی از آثار عکاسان سرشناس ژاپنی با عنوان "جلوه های کودکی: 60 سال عکس از کودکان ژاپنی پس از جنگ جهانی دوم" با همکاری سفارت ژاپن و بنیاد ژاپن در مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد برگزار شد. این نمایشگاه مجموعه ای از آثار عکاسی بود که بر زندگی روزمره کودکان تمرکز داشت و در آن تصاویر کودکان ژاپنی از پایان جنگ جهانی دوم تا حال حاضر از طریق لنز دوربین عکاسان برجسته ژاپنی ثبت شده بود. به نظر می رسد عکس های بی شماری که در گرداگرد جهان با موضوع کودکان گرفته شده، نشان دهنده این است که همواره کودکان و جوانان همواره موضوع مورد علاقه عکاسان بوده اند. در آثار این نمایشگاه، هر یک از عکاسان توانسته اند به طور ماهرانه ای تفسیرهای گوناگونی که می توان از کودکان داشت و سرزندگی شگفت انگیز آن ها را به نمایش بگذارند.
همچنین علاوه بر این که این عکس ها به عنوان آثار نمایشگاه استفاده شده اند، اسنادی هم بوده اند که بر اساس زمان و مکان در ژاپن تقسیم بندی شده اند. از این رو این نمایشگاه درواقع یک تاریخ بصری بعد از جنگ از کودکان در ژاپن محسوب می شود. به این ترتیب آثار منتخب در این بخش، سعی دارد تا تغییراتی را که ژاپن در 60 سال گذشته متحمل شده به نمایش بگذارد و از این طریق درک عمیق تری از این کشور و مردم آن را به دست دهد.

برای مشاهده عکس ها در زیر کلیک کنید:

برای دریافت آخرین اخبار مربوط به فاجعه ژاپن به سایت سفارت این کشور در تهران مراجعه کنید:
http://www.ir.emb-japan.go.jp/fa/index.html

پیوست	اندازه
9092.doc	657.5 KB