انسان شناسی(24)، زمینه های مطالعاتی خاص انسان شناسی: انسان شناسی توسعه

مایکل م.هورویتز ترجمه ی زهره دودانگه

یک چهارم پایانی قرن بیستم شاهد افزایش دخالت انسان شناسان اجتماعی در فرایند پیوستنِ پر شتابِ کشورهای استعماری پیشین به سیستم اقتصادی جهان بود. تحت عنوان توسعه، این فرایندِ پیوستن شامل انتقال فن آوری، سرمایه گذاری و تخصص از کشورهای صنعتی شمال به کشورهای فقیر از طریق  سازمان های چند ملیتی، دولتی و غیر دولتی و به طور فزاینده ای توسط شرکت های بخش خصوصی است. با وجود اینکه برخی انسان

 

شناسان در دوره ی مبارزه با استعمار- که بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم رخ داد- دخالت و حضور داشتند، پیدایش انسان شناسی توسعه به عنوان یک زیر شاخه ی دانشگاهی قابل قبول از دهه ی 1980 رخ داد. در آغاز قرن بیست و یکم بیشتر بخش های فارغ التحصیلی انسان شناسی در ایالات متحده، بریتانیای کبیر و فرانسه حداقل یک متخصص در کاربرد نظریات و روش های انسان شناسی داشتند، به ویژه آن دسته از نظریات و روشهای مرتبط با بوم شناسی سیاسی که در راستای دستیابی به توسعه اقتصادیِ عدالت محور، از نظر زیست محیطی پایدار، از نظر فرهنگی تکثر گرا و از نظر اجتماعی عادلانه بودند. شاید تعداد بیشتری از انسان شناسان توسعه در خارج از محیط دانشگاه ها توسط نهادهای کمک های دولتی، بانک جهانی، نمایندگان سازمان ملل متحد و سازمان های مختلف غیر دولتی مثل آکسفام (OXFAM)، اتحادیه ی جهانی حفاظت از طبیعت (World Union for the Conservation of Nature ) و انجمن CARE استخدام شدند. با گذر زمان انسان شناسان از اعضای حاشیه ای در گروه ها به رهبران گروه تبدیل شدند و این مسئولیت را پیدا کردند که ]دیگران[ را مجاب کنند که کار تمام متخصصان فنی دارای بازتاب اجتماعی است.
مشروعیت یک انسان شناسیِ منحصرا توسعه محور، توسط کسانی که به طور اساسی با نسبیت گرایی فرهنگی پیوند یافته اند به چالش کشیده شده است؛ کسانی که بر این باورند که انسان شناسان ممکن است تغییر فرهنگی را شرح دهند، اما هرگز در ایجاد این تغییر شرکت نمی جویند. هر چند به طور روز افزون این حرفه ضرورت اخلاقی رد آن دسته از کسانی را پذیرفته است که به مصونیت و پابرجایی فرهنگ محلی-با وجود آن که منجر به فقر، مرگ و میر نوزادان، کار کودکان، سلسله مراتب جنسیتی و محرومیت عمومی فقرا از شرکت دموکراتیک در دولت می گردد- باور دارند. چنین تعهدی به ارتقای رفاه و قدرت سیاسی فقرا نیز توسط برخی دیگر از متخصصان توسعه به ویژه اقتصاد دانان نئو لبیرال- یعنی کسانی که برای آنها سنجش عمده ی توسعه ملی نه رشد عدالت، بلکه افزایش سرانه تولید ناخالص ملی است- به چالش کشیده شده است.
شاید بزرگترین دستاورد انسان شناسانِ توسعه اثبات این مطلب به اقتصاد دانان و متخصصان فنی بوده است که ذی نفعان توسعه ، یعنی اکثریت کم در آمد در کشورهای فقیر باید مشارکت کنندگان فعالی در تمامی سطوح این فرایند (توسعه) باشند تا به موفقیت بیانجامد. این بدین معنی است که تخصص آن ها به عنوان مدیران منابع باید پذیرفته شده و به طور کامل در  معرفی، طراحی، اجرا و ارزیابی پروژه های توسعه بکار گرفته شود. انسان شناسان همچنین پیچیدگی درونی و  تفکیک اقتصادی-اجتماعی ( توسط طبقه، سن، جنسیت، قومیت، تحصیلات و غیره) جوامع محلی را که توسط متخصصان خارجی همگن فرض شده بود اثبات کردند. انسان شناسان توسعه به طور مکرر نشان داده اند که تعداد بازندگان در پروژه هایی که فرض می شود  طور گسترده ای پر منفعت هستند، بسیار بیشتر از تعداد برندگان است.
در میان مناطقی که انسان شناسان تاثیر مهمی برتفکر توسعه ای داشته اند مداخلات حوزه رودخانه قرار دارد، به ویژه این امر شامل اسکان مجدد جمعیت در بالا دست و پایین دست سد برق آبی، سیستم های تولید روستایی در مراتع نیمه خشک، مدیریت زیست محیطی جامعه و جنگلداری اجتماعی، ابعاد جنسیتی توسعه، قوم پزشکی و دخالت پزشکان بومی در سیستم های ارائه دهنده خدمات بهداشت و سلامت و دانش بومی و تنوع زیستی می گردد.
 
Michael M Horowitz

مقاله به صورت زیر ارجاع داده شود:
•    MLA Style:   "anthropology." Encyclopædia Britannica. Encyclopaedia Britannica Ultimate Reference Suite.  Chicago: Encyclopædia Britannica, 2010.
•    APA Style:   anthropology. (2010). Encyclopædia Britannica. Encyclopaedia Britannica Ultimate Reference Suite.  Chicago: Encyclopædia Britannica.
 

دوست و همکار گرامی

چنانکه از مطالب و مقالات منتشر شده به وسیله «انسان شناسی و فرهنگ» بهره می برید و انتشار آزاد آنها را مفید می دانید، دقت کنید که برای تداوم کار این سایت و خدمات دیگر مرکز انسان شناسی و فرهنگ، در کنار همکاری علمی،  نیاز به کمک مالی همه همکاران و علاقمندان وجود دارد.

کمک های مالی شما حتی در مبالغ بسیار اندک، می توانند کمک موثری برای ما باشند:

شماره حساب بانک ملی:

0108366716007

 شماره شبا:

 IR37 0170 0000 0010 8366 7160 07

 شماره کارت:

6037991442341222

به نام خانم زهرا غزنویان