شب‌بیداران هنوز در میدان جمهوری پاریس به سر می‌برند

وییولن مورَن برگردان معصومه خطیبی بایگی

میدان جمهوری پاریس، از 31 مارس، هر شب به اشغال جنبش «شبِ بیدار» (1) درمی‌آید. این جنبش برای اولین بار، زمانی شکل گرفت که جمعی از معترضان برای واداشتن دولت به پس گرفتن لایحه اصلاح قانون کار در خیابان‌ها دست به اعتصاب و تظاهرات زدند. شب بیداران طی 30 روز اشغال میدان جمهوری، سازمان‌یافته شدند و توانستند به‌مرور به رسانه‌ها راه پیدا کنند و رسانه‌های خود را نیز تشکیل دهند؛ اما همچنان داشتن رهبر، سخنگو و فهرست روشنی از مطالبات را رد می‌کنند. بعد از گذشت یک ماه که آغاز جنبش «شبِ بیدار» می‌گذرد، گمانه‌زنی‌ها درباره این خیزش افزایش پیداکرده است.

 

·        اعضای جنبش «شبِ بیدار» چه کسانی هستند؟

بر اساس ساعات شبانه‌روز، افراد مختلفی به جنبش اشغال میدان جمهوری می‌پیوندند. در اواخر بعدازظهر، رهگذران کنجکاو و ساکنین منطقه در این جنبش شرکت می‌کنند؛ اما در طول روز و اواخر شب جمعیتی معترض‌تر به این خیزش می‌پیوندند. دانشجویان بخش عظیمی از اعضای جنبش «شبِ بیدار» را تشکیل می‌دهند؛ ولی از همه گروه‌های سنی، از دبیرستانی‌ها گرفته تا بازنشسته‌ها در این جنبش حضور دارند.

 

·        خواستۀ جنبش «شبِ بیدار» چیست؟

بنا بر اظهارات فردریک لُردُن (2)، مطالبات این جنبش هنوز چندان مشخص نیست. این اقتصاددان روز قبل از اولین اشغال، در آمفی‌تئاتر دانشگاه پاریس 1(تولبیاک) (3) گفت: «ما خواستار هیچ‌چیز نیستیم.» بعد از گذشت یک ماه از اشغال میدان جمهوری، جنبش «شبِ بیدار» قصد دارد دوباره روی قانون کار الخمری (4) متمرکز شود. ازسرگیری اعتراضات به «شبِ بیدار» امکان خواهد داد تا با سندیکاها علیه قانون کار متحد شود. کمیسیون‌های جنبش «شبِ بیدار» موضوعات مختلفی را در دستور کار خوددارند اما در حال حاضر و در نبود مدیریتی مناسب، اقدامات بعدی این جنبش در هاله‌ای از ابهام قرارگرفته است.

 

·        سندیکاها درباره جنبش «شبِ بیدار» چه فکر می‌کنند؟

اعضای سندیکاها به این جنبش علاقه نشان داده‌اند و کمابیش در آن شرکت می‌کنند؛ اما خود سازمان‌های صنفی که مخالف قانون کار هستند، جانب‌داری «رسمی» یکسانی از «شبِ بیدار» نکرده‌اند. به‌عنوان‌مثال، اتحادیۀ سندیکایی سولیدر (5) به جنبش «شبِ بیدار» خیلی نزدیک است و توانسته است ازلحاظ منطقی و اداری به این جریان کمک فراوانی کند. کنفدراسیون عمومی کار (6)، بزرگ‌ترین سندیکای کارگری فرانسه که در ابتدا از این جنبش فاصله می‌گرفت، در جریان کنگرۀ مارسی به کمک این جنبش شتافت. فیلیپ مارتینز، مدیرکل کنفدراسیون عمومی کار، در 28 آوریل، طی دیداری که با یکی از نمایندگان داشت بر لزوم ادامه مبارزۀ کارگران تا لغو قانون جدید کار تأکید کرد.

 

·        بنیان‌گذاران جنبش «شبِ بیدار» چه کسانی هستند؟

مشخص کردن این‌که دقیقاً چه کسانی این جریان را پایه‌گذاری کرده‌اند، کار دشواری است. تنها چیزی که می‌توانیم با اطمینان از آن حرف بزنیم، هویت آغازگران این جنبش است. هستۀ مرکزی «شبِ بیدار» متشکل از گروه کوچکی از فعالان مبارزی است که حول فردریک لُردُن اقتصاددان و فرانسوا روفن (7)، روزنامه‌نگار و کارگردان چپ‌گرای فیلم «ممنون رئیس!» (8) و بینان‌گذار مجلۀ مستقل «فکیر» (9) شکل‌گرفته‌اند. این گروه کوچک بعد از تظاهرات 31 مارس به فکر افتادند تا میدان جمهوری را به اشغال خود درآوردند. این گروه که همچنان به اعتراضات «شبِ بیدار» جهت می‌دهند، بی‌اعتمادی بعضی از اعضا را نیز برانگیخته‌اند. ایدۀ شب‌نشینی «همبستگی» (10) در 28 آوریل بعد از بحث «و بعد؟» (11) شکل گرفت، بحثی که در آن فرانسوا روفن اعلام کرد به اتحادیه‌ها نزدیک‌تر می‌شود؛ اما این اظهارنظر را نمی‌توان به‌عنوان «تصمیمی» قطعی در نظر گرفت. در جنبش «شبِ بیدار» همه تصمیم‌گیری‌ها منوط به آرای کمیسیون‌هاست.

کمیسون‌ها دومین عاملی هستند که موجب «سازمان یافتن» یک جنبش می‌شوند، هرچند «شبِ بیدار» به‌طور رسمی فاقد آن است. کمیسیون‌ها در مورد طرح‌ها بحث و تبادل‌نظر می‌کنند و بدون اجازۀ دخالت دادن به مجمع ملی، درنهایت آن‌ها را به رأی می‌گذارند. هفته قبل، تنش‌هایی بروز پیدا کرد و بعضی از اعضای مجمع ملی کمیسیون‌ها را متهم به «خودرایی» کردند.

 

·        آیا جنبش «شبِ بیدار» می‌تواند از میدان جمهوری هم فراتر رود؟

اشغال میدان‌ها در چند شهر فرانسه ازجمله مارسی، لیون، تولوز و نیس با چند صد شرکت‌کننده هم اتفاق افتاد ولی در بین آن‌ها فقط اشغال میدان جمهوری تاکنون ادامه یافته است. جنبش‌های «حومه‌های شهر به پا خیزید» در پاریس موفقیت چندانی به دست نیاوردند.

 

·        آیا جنبش «شبِ بیدار» می‌تواند ازلحاظ امنیتی درخطر باشد؟

بعضی از تظاهرات و فعالیت‌های این جنبش به خشونت و یورش ختم شده است، به‌خصوص در شب تظاهرات 9 آوریل و هفته بعدازآن. مشاجره‌ای که مبارزان جنبش با عضو فرهنگستان فرانسه، آلن فینکل کروت (12) داشتند و استقبال بدی که از او کردند، فریاد اعتراض گسترده‌ای را در نشریات به راه انداخت.

بعد از تظاهرات 28 آوریل یورش‌های جدیدی به وقوع پیوست. آن شب، هشتاد نفر به جرم آشوبگری و خشونت به‌طور موقت بازداشت شدند. دو خودرو به آتش کشیده شد. ادارۀ مرکزی پلیس به عاملان «شبِ بیدار» هشدار داد و آن‌ها را وادار کرد تا از نیروی انتظامات کمک بگیرند و تخلیۀ میدان را در پایان ساعت مقرر (نیمه‌شب یا ساعت 1 بعد از نیمه‌شب) تسهیل کنند؛ بنابراین ادامه یافتن جنبش می‌تواند وابسته به این مسئله باشد.

 

·        سیاست‌مداران دربارۀ جنبش «شبِ بیدار» چه فکر می‌کنند؟

به عقیدۀ دولت فرانسوا اُلاند و شهردار پاریس، جنبش «شبِ بیدار» مطابق میل حزب چپ رفتار می‌کند، اگرچه تاکنون چند بار از سوی پلیس به رعایت نظم و جلوگیری از رفتارهای خشونت‌آمیز دعوت‌شده است. از دیدگاه حزب راست‌گرا نیز، حضور مداوم جنبش «شبِ بیدار» در میدان جمهوری پرسش‌هایی را دربارۀ احتمال سازگارشان‌ این جنبش با حالت فوق‌العاده ایجاد کرده است. بعد از گذشت ده شب شب‌زنده‌داری معترضان، حزب جمهوری‌خواه همانند جبهه ملی خواستار تخلیۀ میدان جمهوری پاریس شدند.

 

 Violaine Morin

منبع: روزنامه لوموند 30 آوریل 2016

 

 

1.   یادداشت‌ها:
Nuit debout، جنبشی است که در فارسی معاد‌ل‌های دیگری ازجمله «شب‌زنده‌داری»، «خیزش شبانه» و «ایستاده در شب» برای آن در نظر گرفته‌شده است.

2.     Frédéric Lordon

3.     l’université Paris I-Tolbiac

4.     la loi El Khomri، لایحه اصلاح قانون کار که به نام «مریم الخمری» وزیر کار فرانسه مشهور شده، دست کارفرمایان را برای اخراج کارگران باز‌تر می‌کند و نرخ پرداخت‌های اضافه‌کاری و نیز اضافه‌کاری در شب را کاهش می‌دهد. افزایش اختیارات شرکت‌ها در تغییر ساعات قانونی کار در هفته نیز ازجمله موارد اصلاحی قانون کار است.

5.     Solidaires

6.     CGT

7.     François Ruffin

8.     Merci patron!

9.     Fakir

10.                  Convergence

11.                  Et après?

12.                  Alain Finkielkraut