احساس تشنگی از کجا شکل می گیرد ؟

پاسخ دانشمندان به چرایی تشنگی

شاید انسان بتواند روزها با گرسنگی کنار بیاید ولی تحمل تشنگی سخت تر از این حرف هاست. اگر انسانی چند روز پی در پی تشنه بماند بی شک جان خود را از دست خواهد داد. وقتی تشنه هستیم و چیزی برای نوشیدن نمی یابیم تشنگی چنان فشاری می آورد که در آن لحظه جز آب به چیز دیگری فکر نمی کنیم. دلیل این همه نیاز بدن به ذخیره آب روشن است؛ حدود 50 تا 60 درصد بدن ما را آب تشکیل می دهد. تشنگی علامتی است که به انسان هشدار می دهد برای رفع نیاز خود و گرفتن آب لازم اقدام کند.

گاهی ممکن است دهان پر آب باشد، معده و مجاری خون و ادرار هم آب کافی داشته باشند ولی باز احساس تشنگی کنیم. چون تشنگی می تواند بر اثر تغییراتی که در نمک خون پدید می آید، به انسان دست دهد. در حال عادی، خون به حد کافی نمک و آب دارد ولی وقتی میزان طبیعی آب به هم می خورد و نمک نسبت به آبی که در خون است بیشتر شود، احساس تشنگی بروز می کند.

محققان دانشگاه کالیفرنیا با بررسی دقیق فعالیت مدار تشنگی در مغز موش، ابهامات اصلی در مورد احساس تشنگی را پاسخ دادند. مغز دارای مداری به نام مدار تشنگی است که به محض خوردن خوراکی های مختلف تحریک می شود و با کاهش دمای دهان فروکش می کند.

 مغز دارای مداری به نام مدار تشنگی است که به محض خوردن خوراکی های مختلف تحریک می شود

زمانی که بدن آب خود را از دست می دهد، این سلول ها در مغز تحریک شده و سبب تشنگی می شوند، یا زمانی که غلظت خون افزایش یا حجم خون کاهش می یابد، نورون ها تحریک می شوند و تشنه می شویم؛ ولی این مدل نمی تواند احساس تشنگی و رفع سریع آن را توجیه کند. برای پاسخ به این سوال محققان فعالیت های عصبی موش های اصلاح ژنتیکی شده را به دقت بررسی کردند. در این آزمایش، سلول های درگیر در مدار تشنگی در ناحیه ای به نام SFO در مغز به محض فعالیت روشن شدند و محققان توانستند تمام فعالیت این سلول ها را به محض عذا خوردن و تشنه شدن بررسی کنند.

 

زمانی که موش ها تشنه می شوند، سلول های واقع در مدار تشنگی فعال و به محض نوشیدن آب، غیر فعال می شوند. این تغییر بسیار سریعتر از تغییر حاصل در جریان خون است. تحقیقات نشان می دهد فعالیت سلول های مدار تشنگی ارتباط مستقیمی با دمای دهان دارد؛ زمانی که دمای دهان افزایش یابد، سلول ها فعال و به محض کاهش دمای دهان، سلول ها غیر فعال می شوند. به همین دلیل است که آب خنک تشنگی را فروکش می کند. تحقیقات بیشتر نشان می دهد که تحریک سلول های عصبی باعث می شود موش ها آب بنوشند؛ حتی اگر تشنه نباشند.

 

این مطالعه اطلاعات ارزشمندی را در زمینه سلول های عصبی کنترل کننده اشتها و تشنگی در اختیار محققان قرار می دهد.نتایج این تحقیقات در نشریه Nature منتشر شده است.

احساس تشنگی از کجا شکل می گیرد ؟