پمپ درد چیست وکاربرد آن در عمل سزارین

پمپ درد چیست وکاربرد آن درعمل سزارین

شاید شاما هم تجربه اعمال جراحی را داشته باشید و می دانید که استفاده از قرص های مسکن همیشه نمی توانند به خوبی درد بعد از عمل را کاهش دهند. همین موضوع باعث شده متخصصان بیهوشی و دردشناسی هر روز در تلاش باشند تا راه های موثرتری را برای کاهش درد ارائه دهند که یکی از این روش های جدید استفاده از پمپ درد است. اما این پمپ چگونه به بدن وصل می شود و چقدر در کاهش درد تاثیرگذار است؟ دکتر بدیع الزمان رادپی، متخصص بیهوشی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به شما در این مورد توضیح می دهد.

چگونه درد را کنترل می کند؟

داروهای مسکن در گذشته معمولا به صورت خوراکی یا تزریقی برای بیماران تجویز می شدند اما این کار دو اشکال داشت اول اینکه تعیین دوز داروی مورد نیاز برای هر بیمار مشکل بود و مسئله دوم مدت زمان فاصله بین مصرف این داروها بود یعنی یک دارو به بیمار داده می شد و در فاصله چند ساعت بعد وقتی درد دوباره شروع می شد دوز بعدی به بیمار تزریق می شد. در نتیجه درد بیمار در فواصل زمانی بین مصرف این داروها ادامه پیدا می کرد و به خوبی کنترل نمی شد. پمپ های درد به این منظور ایجاد شدند که با تزریق مداوم دارو شرایطی را ایجاد کنند تا بیمار در طول زمان لازم بی درد باشد. این دستگاه ها بیشتر برای بیماران بعد از اعمال جراحی به کار می روند اما موارد استفاده دیگری هم دارند.

کدام نوع دقیق تر است؟

پمپ درد دو نوع کلی دارد؛ یک نوع آن الکترونیکی است که معمولا در مراکز درمانی بیمارستان ها استفاده می شود و امکان کنترل دقیق دارو را فراهم می کند. این دستگاه از یک پمپ و یک کیسه نگه دارنده دارو تشکیل شده است و در زمان های لازم مقدار تعیین شده ای از دارو را به بیمار تزریق می کند. نوع دوم این پمپ ها مکانیکی و یک بار مصرف هستند. وجه مشترک بین این دو پمپ این است که محفظه های آن ها با داروهای مخدر، آرام بخش، مسکن و ... یا ترکیبی از این داروها پر می شوند و مقدار تزریق دارو در هر دوی آن ها قابل تنظیم است. البته درجات پمپ های مکانیکی از قبل تعیین شده هستند و ما فقط قابلیت انتخاب یکی از آن ها را داریم اما تنظیمات پمپ های الکترونیکی دقیق تر است. به هر حال پزشک مربوطه با توجه به میزان درد و شدت بیماری تنظیمات را انتخاب می کند و دارو از طریق پمپ به صورت مداوم برای مدت زمان لازم مثلا 24 ساعت یا بیشتر به داخل رگ بیمار تزریق می شود.

پمپ چه زمانی به بدن وصل می شود؟

برای استفاده از پمپ درد بعد از اعمال جراحی معمولا دو روش وجود دارد روش اول این است که بعد از بیهوش شدن بیمار و قبل از شروع جراحی، پمپ به بدن وصل می شود که این روش در مورد بی حسی اپیدورال رایج تر است و در روش دوم هم پمپ در پایان عمل قبل از به هوش آمدن بیمار وصل و تزریق شروع می شود. به هر حال در هر دو روش موقعی که بیمار از حالت بیهوشی خارج می شود دردی نخواهد داشت یا دردش بسیار اندک خواهد بود.

با فشردن یک دکمه راحت می شوید

یکی از ویژگی های پمپ های درد این است که اگر بیمار با وجود تزریقات دقیق دستگاه در شرایط خاص و به دلیل خاص دچار درد اضافی شد می تواند با فشردن یک دکمه مقدار اضافه ای از دارو را به بدن خود وارد می کند البته استفاده از این دکمه نیز با محدودیت همراه است برای مثال پزشک می تواند دستگاه را طوری تنظیم کند که بیمار فقط هر 15 دقیقه یک بار یا هر یک ساعت یک بار بتواند دوز اضافی به خود تزریق کند. پمپ درد معمولا به ورید بیمار وصل می شود اما روش دیگری هم برای استفاده از آن وجود دارد در این روش یک کاتتر درد داخل فضای اپیدورال قرار می گیرد و به دستگاه یا پمپ درد وصل می شود. به این ترتیب داروهای ضد درد با تزریق اپیدورال وارد بدن می شوند. البته این روش شرایط و داروهای خاص خود را دارد و دقت متفاوتی را نسبت به روش های عادی بی حسی می طلبد.

هزینه پمپ درد چقدر است؟

اینکه برای تسکین درد از پمپ استفاده شود یا شکل معمولی مسکن ها، بستگی به انتخاب بیمار دارد. از آنجا که پمپ درد هزینه بر است و از حدود 200هزار تومان به بالا هزینه دارد، خود بیمار باید انتخاب کند که از چه نوع مسکنی برایش استفاده شود. مسلما در استفاده از پمپ درد، بیمار هیچ دردی را احساس نمی کند اما در مسکن های معمولی پس از اینکه تاثیر دارو ازبین برود دوز بعدی تجویز می شود. اگرچه اکثر مادرانی که برای سزارین مراجعه می کنند، آگاهی لازم را دارند، اما پزشک هم اطلاعات لازم را به مادران می دهد و انتخاب را به عهده خود بیمار می گذارد.

آیا استفاده از پمپ درد عوارض دارد؟

اینکه پمپ درد عوارضی دارد یا نه، بستگی به این دارد که چه دارویی در آن استفاده می شود. پزشک می تواند از داروهای بدون عارضه استفاده کند، ممکن است در مواردی هم از داروهای مسکن قوی و مخدر استفاده شود که در هر دوی این موارد عوارض به وجود آمده ربطی به دستگاه ندارد و مربوط به نوع و دوز داروهاست. چند نوع داروی پمپ درد استفاده می شود که یکی از آنها داروهای ضدالتهاب غیرکورتونی است.

نوع دیگر داروها، مسکن های مخدر است که انواع پمپ برحسب نوع و دوز مخدرها متفاوت است. داروی بعدی هم داروی ضدتهوع است چون دارو مستقیما وارد خون می شود. در تجویزهای غیر از پمپ، دارو را داخل عضله تزریق می کنند اما در پمپ، مسکن مستقیما وارد خون می شود؛ بنابراین برای پیشگیری از تهوع، از این داروها هم استفاده می شود. مسکن های مخدر و ضدالتهاب های غیرکورتونی، انواع و اقسام گوناگونی دارند که دایره انتخاب پزشک بسیار گسترده است.

درباره عمل سزارین از آنجا که قرار است مادر، شیردهی به نوزاد را انجام دهد، باید حتما به نوع و دوز داروهایی که تجویز می شود توجه داشت. یعنی حتما از داروها و دوزی استفاده شود که در شیر ترشح نشود و روی نوزاد تاثیر نداشته باشد. بنابراین پمپ هایی که بعد از سزارین استفاده می شود به لحاظ دارو متفاوت از سایر جراحی هاست. برای این عمل از مسکن های بی ضرر که داخل شیر ترشح نشود، با کم ترین دوز استفاده می شود، بنابراین این پمپ هیچ عوارضی ندارد و دارو را به شکل کنترل شده وارد بدن بیمار می کند.

پمپ درد چیست وکاربرد آن در عمل سزارین