نحوه رفتار مناسب با فرد مبتلا به ایدز

درد دیگری به درد بیماران ایدزی نیفزاییم

«دست های زخمی و تاول زده» یا چسباندن انگ «بی بند و بار جنسی» تصویری است که متاسفانه از ایدز در اذهان مردم نقش بسته، در حالیکه مبتلایان به این بیماری همانند دیگر بیماران بوده و زندگی معمولی را سپری می کنند. اطلاعات مردم از بیماری ایدز تا آن اندازه نادرست است که برخی افراد فکر می کنند این بیماری از طریق تماس با فرد مبتلا یا روبوسی و دست دادن با او منتقل می شود.

باور عمومی اکثریت ما چنین است که ایدز بیماری خطرناکی است و ویروس آن می تواند به سادگی به دیگران منتقل شود. از این رو خیلی از افراد با شنیدن نام ایدز رفتارهای هیجانی نادرستی از خودشان نشان می دهند و حتی به درستی نمی دانند که راه های انتقال بیماری به چه شکل است.

 

تحقیقات پژوهشگران نشان می دهد که برای درمان قطعی ایدز روند امیدبخشی وجود ندارد و تا این لحظه راهی برای از بین بردن ویروس اچ آی وی کشف نشده اما برای افزایش طول عمر و امید به زندگی این بیماران راه هایی وجود دارد. این روزها سریال «پریا » بیماری ایدز را نشانه رفته و در قالب داستان زوج جوانی، موضوع بیماری، ویروس اچ آی وی، شیوه های انتقال و روش های شناسایی افراد مبتلا را به مخاطبان نشان می دهد تا آگاهی عمومی در مورد این بیماری بیشتر شود.

 

همین موضوع بهانه ای شد تا سراغ روش های ارتباط با بیمار مبتلا به ایدز برویم و به خانواده ها بگوییم چنانچه یکی از نزدیکان شان به این بیماری مبتلا شده چطور باید با او رفتار درستی داشته باشند. محمود هندی پور، روانشناس و مشاور خانواده به شما می گوید که روش درست رفتار با بیمار مبتلا به ایدز به چه شکل است و در مقابل واکنش های طبیعی این افراد باید چه کار کنیم.

تفاوت ایدز با سایر بیماری های لاعلاج

در اچ آی وی فرد مبتلا به این موضوع فکر می کند که چطور باید اثبات کنم این بیماری از طریق رفتار پرخطر جنسی به من منتقل نشده و این ویروس به واسطه سرنگ آلوده و از راه فرد دیگری انتقال یافته است. در بیماری هایی مانند سرطان یا ام اس، فرد مبتلا بیشتر می تواند نقش یک قربانی را ایفا کند اما در اچ آی وی، جامعه و اطرافیان این انگشت اتهام را به سمت فرد نشانه می گیرند که خود فرد هم حتما در بروز این حادثه مقصر بوده است؛ به همین دلیل بین بیماری لاعلاج ایدز با سایر بیماری هایی که درمان ندارند، این تفاوت وجود دارد.

 

در گذشته تصور می شد که ایدز بیشتر از طریق خون و فرآورده های خونی آلوده به افراد سالم منتقل می شود اما این روزها الگوی انتقال بیماری تغییر کرده و بیشتر از راه روابط پرخطر جنسی احتمال انتقال وجود دارد.

بیماران مبتلا به ایدزوقتی بیمار شوکه و خشمگین می شود

نمی توانیم از فردی که به این بیماری مبتلا شده انتظار داشته باشیم شوکه نشود. حتی افرادی که رفتار پرخطر را تجربه کرده اند و احتمال بروز بیماری در مورد آنها وجود دارد باز هم امیدوارند که به این بیماری مبتلا نشده باشند، اما وقتی جواب آزمایش مثبت می شود آنها هم غافلگیری و حال بد را تجربه می کنند. از این رو انتظار نداریم که خیلی منطقی و آرام برخورد کنند.

در این سریال هم دیدیم که کیوان به واسطه اینکه رفتار پرخطری نداشته و جواب آزمایش اولیه او منفی بوده، بیشتر قضیه را انکار می کند، پذیرش این موضوع برایش دشوار تر می شود و میزان شوکه شدن او افزایش می یابد. علاوه بر این به طور اتفاقی و وقتی پدرش مشغول داد و فریاد در بیمارستان بوده متوجه ابتلای خودش به بیماری می شود که در این شرایط هم شوکه شدن زیاد و انکار طبیعی ترین اتفاق است.

 

ناگفته نماند در حالتی شبیه آنچه برای کیوان رخ داد خشم و ناراحتی فرد خیلی بیشتر از کسی است که متوجه می شود ام اس دارد، چرا که خودش را مقصر نمی داند و فرد دیگری در یک میهمانی در حالی که او بیهوش بوده به او دارویی با سرنگ آلوده تزریق کرده است. بنابراین خشم او می تواند چند برابر افراد دیگری باشد که به بیماری های لاعلاج مبتلا می شوند.

 

موضوع دیگر این است که کیوان در این سریال احتمال می دهد شاید همسرش پریا را هم به ایدز مبتلا کرده باشد و همین موضوع خشم و عصبانیت او را دو چندان می کند. اگر احیانا در این میان پای فرزندی هم در میان باشد احتمال انتقال ویروس به جنین هم وجود دارد که می تواند بیانگر تبعات انتقال ویروس باشد چون نسبت به سایر بیماری های لاعلاج می تواند تبعات گسترده تری داشته باشد.

شوکه شدن، انکار و خشم، طبیعی ترین مکانیسم هایی است که خودش را نشان می دهد و بهتر است اطرافیان اجازه دهند این فرد احساساتش را تخلیه کند اما باید به چنین افرادی کمک شود که تخلیه خشم شان با اتفاقات ناگوار دیگری همراه نباشد. گاهی اوقات افراد این خشم را شامل حال دیگران نمی کنند، بلکه خودشان را مورد اصابت قرار می دهند؛ به طور مثال خودزنی یا اقدام به خودکشی نمونه هایی است که در این زمینه دیده می شود. موضوعی که شاید در مورد شهرام- بیمار مبتلا به ایدز دیگری در سریال پریا- رخ داد و این فرد که زندگی و همسرش را از دست رفته می دید، اقدام به خودکشی کرد.

حمایت های کلامی داشته باشید

بیمار مبتلا به ایدز در ابتدا احساس می کند چیزی از عمرش باقی نمانده و انگشت اتهام جامعه به سمت او گرفته می شود. علاوه بر این نمی تواند بیماری اش را جایی عنوان کند چون به واسطه عدم اطلاعات احتمال دارد سایر افراد از او فاصله بگیرند و تصور کنند که با هم کلام شدن با او ویروس ایدز انتقال پیدا می کند. بنابراین جای تاسف است که هنوز در جامعه ما چنین مشکلات و عدم آگاهی هایی وجود دارد. البته همه افراد راه های ابتلا را نمی دانند. شاید هم برچسب هایی در مورد داشتن رفتارهای پرخطر جنسی به بیمار نسبت داده شود.

موضوع مهم این است که اطرافیان به فرد بگویند ما در هر شرایطی کنار تو هستیم و از نظر مالی، عاطفی و ... کاملا تو را حمایت می کنیم. دست به دست هم می دهیم و بر این بیماری غلبه می کنیم. باید به فرد گفته شود خیلی از افراد بوده اند که سال ها با این بیماری زندگی کرده اند. البته بیمار به واسطه خشمش اوایل این حمایت ها را پس می زند اما اطرافیان موظفند نقش حمایتی را در کلام هم اعلام کنند و در عمل حمایت شان را نشان دهند؛ حتی اگر بیمار بگوید فایده ای ندارد و کاری از دست کسی ساخته نیست؛ به طور مثال اگر بیمار مبتلا به ایدز از اطرافیانش بپرسد که مثلا کمک شما به چه شکل خواهد بود، بهتر است اطرافیان بگویند:« شاید نتوانیم کار خاصی انجام دهیم ولی به عنوان کسی که می خواهد در درد تو شریک باشد دوست داریم در کنارت باشیم. »

بپذیرید که این اتفاق به هر حال رخ داده است

همسر و اطرافیان باید بدانند که به هر دلیلی این اتفاق رخ داده باشد، خود فرد حتی یک درصد هم فکر نمی کرده که چنین مشکلی پیش بیاید و طبیعتا خودش هم قربانی است. در شرایطی که بیمار هم در شرایط روانی نامساعدی است نباید با سرزنش کردن او حالش را بدتر کنیم.

 

باید بپذیریم که حادثه ناگواری پیش آمده و حتی اگر خودش هم مستقیما مسوول باشد واقعیت این است که گرفتار شده. درست مثل کسی که کمربند ایمنی نبسته و این باعث شده مجروح شود؛ در چنین شرایطی باید ببینیم چطور می توانیم به او کمک کنیم و وقت این نیست که از او بپرسیم چرا کمربند نبسته است پس باید به او کمک کنیم تا درمان شود. با این بیماری هم باید به این شکل برخورد کرد.

 

مبتلایان به ایدز مجرم نیستنددرباره بیماری اطلاعات بیشتری کسب کنید

نکته دیگر دریافت اطلاعات کامل در مورد راه های انتقال بیماری است. هنوز بعضی از افراد فکر می کنند روبوسی با افراد مبتلا سبب انتقال ویروس می شود اما این طور نیست. بعد از ابتلا هم خود فرد باید آگاه شود و اطرافیان هم باید در جلسات جداگانه اطلاعات لازم را دریافت کنند تا در نهایت جامعه به این سمت برود که نگاه به این بیماری تغییر کند و مانند سایر بیماری ها دیده شود. راه های انتقال باید شناسایی شود و فرد و اطرافیان بدانند به چه مراقبت هایی نیاز دارند.

 

از آنجا که در این بیماری سیستم ایمنی بدن درگیر می شود وضعیت خلقی می تواند سبک زندگی، میزان شادمانی و امید به زندگی را تغییر دهد. از این رو لازم است که سطح این موارد در فرد بیمار بالا نگه داشته شود؛ در غیر این صورت احتمال اینکه فرد زودتر تسلیم مرگ شود وجود دارد.

 

در حضور فرد بیمار سوگواری نکنید

این فرد خودش شوکه شده و هنوز در مرحله انکار و سرشار از خشم است؛ از این رو اطرافیان نباید در حضور او سوگواری کنند چون وضعیت او وخیم تر می شود. حتی در مورد سرماخوردگی هم می توان گفت کسی که روحیه بالاتری دارد بهتر می تواند در مقابل بیماری مقاومت کند؛ حال تصور کنید فرد به نوعی از بیماری مبتلا شده که خود سیستم ایمنی بدنش را درگیر کرده است. پس گریه و زاری نکنید و به فرد مبتلا کمک کنید روحیه خوبی داشته باشد.

خودتان را نبازید

اطرافیان و به ویژه همسر و نزدیکان درجه یک فرد باید به این فکر کنند که بیمارشان به حمایت آنها نیاز دارد؛ پس باید با تمام قدرت به او کمک کنند. این حمایت می تواند شامل همراهی برای مراجعه به پزشک، تهیه داروها و. . . باشد. حتی اگر کاملا مسوولیت انتقال بیماری به عهده خودش باشد، باز هم این فرد حکم همان کسی را دارد که یادش رفته کمربند ایمنی را ببندد و آسیب دیده است. او بی احتیاطی کرده و بابت این موضوع نباید به شکل یک مجرم به او نگاه شود.

 

این افراد به حمایت بیشتری نیاز دارند. همان طور که فردی که اعتیاد را کنار گذاشته دو برابر به حمایت همسر، خانواده و اجتماع نیاز دارد؛ در غیر این صورت برای بازگشت به اعتیاد آمادگی بیشتری دارد. اما بیمار مبتلا به ایدز حتی راه برگشت هم ندارد و باید شرایطی برایش فراهم شود که بتواند با این بیماری مقابله کند و سیستم ایمنی بدنش را در مقابل ویروس ها و میکروب ها بالا ببرد.

زندگی در جریان است

مراحلی که فرد مبتلا پشت سر می گذارد شبیه سوگ است و شوک، انکار، خشم، افسردگی و پذیرش را شامل می شود. به هر حال فرد باید این مراحل را بگذراند و نمی توانیم جلوی ورودش را به این مراحل بگیریم. اگر مراحل را به طور کامل طی نکند، دچار مشکلات دیگری می شود. در مجموع مهم است که فرد بداند این هم بخشی از بیماری و مراحل آن است. وقتی فردی آگاه شود که افسردگی طولانی مدت می تواند سبب شدت بیماری اش شود، قاعدتا خودش هم تلاش می کند که از این شرایط بیرون بیاید.

 

در واقع باید به این افراد گفته شود که زندگی هنوز در جریان است و تو هنوز نفس می کشی. زندگی تمام نشده و تو هم نمی توانی تاریخ تمام شدنش را تخمین بزنی. تا موقعی که زنده هستی باید با کیفیت تر از افراد عادی زندگی کنی. دانستن این نکته بسیار مهم است.

نحوه رفتار مناسب با فرد مبتلا به ایدز