پرنده نگری؛ صنعتی نوپا در گردشگری

پرنده نگری گونه‌ای سرگرمی است که مربوط به مشاهده و بررسی پرندگان در طبیعت می‌شود. پرنده‌نگری بخشی از فعالیت بوم گردی (اکوتوریسم) به شمار می‌آید. در ایران روز ۲۵ آبان برای این روز اختصاص یافته است.

صنعت تماشای پرندگان با تماشای پرندگان مهاجر هرساله در برخی کشورها از جمله ایالات متحده معادل میلیاردها دلار برای این کشورها درآمدزایی دارد و گردشگران طبیعت بدون آن که به شکار این پرندگان بپردازند، فقط با پرداخت وجوه سنگین در تورهای تماشای پرندگان شرکت می‌کنند تا لحظاتی را در کنار یک تالاب به تماشای صحنه‌های بی‌بدیل طبیعی بپردازند.

گروهی پرنده نگر نزدیک تالاب میانکاله

پرنده‌نگری و پرنده‌شناسی آیا دو رشته مجزا هستند؟

پرنده‌نگری و پرنده‌شناسی کاملا از هم مجزا هستند. در زیر درباره هر کدام توضیح مختصری داده شده است:

1. پرنده‌نگری: یکی از شاخه‌های اکوتوریسم (طبیعت‌گردی) است که تخصصی به آن پرداخته می‌شود. پرنده‌نگرها به جزئیات توجهی ندارند و هدف اصلی‌شان لذت بردن از تماشای پرندگان است. به صورت مختصر آنها را می‌شناسند و به صورت تخصصی وارد آناتومی و... آنها نمی‌شوند چرا که نمی‌خواهند لذت تماشای آنها را فدای جزئیات کنند.
2. پرنده‌شناسی: پرنده‌شناسی (Ornithology) علم مطالعه پرندگان است و یک پرنده‌شناس به صورت جزئی خود پرنده را مورد مطالعه و تحقیق قرار می‌دهد.

جایگاه پرنده نگری در ایران

نکات جالب درباره پرنده نگری

• پرنده نگری نوعی تفریح جذاب است و در دنیا قدمتی ۴۰ ساله دارد و در ایران سرگرمی جدیدی به حساب می‌آید.
• برای تفریح پرنده نگری اصلا نیازی به شناخت حرفه‌ای یا تخصصی پرندگان نیست. فقط باید در  ساعات خلوت مثل صبح زود خیلی خوب به صداهای اطراف گوش داد و به آهستگی صدای پرنده‌ها را از بقیه صداها جدا کرد.
• رفتن به طبیعت و تماشای پرندگان زیبا، تفریحی است که ده‌ها سال پیش در بین مردم دنیا رواج یافت و علاقه مندان فارغ از نوع شغل یا تخصص با شوق و ذوق وافر به این تفریح سالم می‌پردازند.
• برخلاف تصور عامه مردم، برای پرنده نگری لازم نیست پرنده شناس باشید، علاقه مندی به طبیعت کافی است. کما اینکه زیبایی و رنگارنگی پرهای یک سهره یا زیبایی آواز یک توکا هر بیننده یا شنونده‌ای را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
• آرامش و لذت پرنده نگری به حدی است که بسیاری از روانشناسان آن را راه حلی برای آرامش فکری و تقویت روحیه افراد می‌دانند. 
• تعداد پرنده نگرهای دنیا مرتباً رو به افزایش است تا حدی که در کشورهای انگلیس و آلمان برابر طرفداران فوتبال، پرنده نگر وجود دارد.
• پرنده نگری از شاخه‌های علوم محسوب نمی‌شود و یک پرنده نگر در زمره محققان به شمار نمی‌رود. پرنده نگری یکی از زیر شاخه‌های اکوتوریسم یا طبیعت گردی است.

پرنده نگری یا Birdwatching

تعداد پرندگان در طبیعت

بیشترین تنوع بین مهره‌داران، از آن پرندگان است. تاکنون چیزی در حدود ۲۵۰۰۰ مهره‌دار ثبت شده است. گوناگونی این مهره‌داران به شرح زیر است؛

1. پرندگان: حدود ۹۰۰۰ گونه
2. ماهی‌ها: حدود ۸۰۰۰ گونه
3. خزندگان: حدود ۳۵۰۰ گونه
4. پستانداران: حدود ۳۰۰۰ گونه
5. دوزیستان: حدود ۱۰۰۰ گونه

براساس نظریه "جیمز فیشر" حدود ۱۰۰ میلیارد پرنده بر روی کره زمین زندگی می‌کنند که این فراوانی گونه‌های پرندگان بسیار شگفت‌انگیز است. مهمترین علت این فراوانی این است که پرندگان با داشتن قدرت پرواز، می‌توانند زیستگاه‌های متنوعی را اشغال کنند و مانند سایر مهره‌داران با محدودیت زیستگاه مواجه نیستند. اما هم‌اکنون بزرگترین و کوچکترین پرنده روی کره زمین عبارتند از:

• بزرگترین: "شتر مرغ آفریقایی" با ۱۰۰ کیلوگرم وزن و طول 5/2 متر. 
• کوچکترین: "مرغ مگس خوار هلنا" در کوبا با 31 گرم وزن و 4 سانتی‌متر طول (از قاعده منقار تا دم). 

تمامی پرندگان موجود Diurnal (روز فعال) هستند و در این میان تنها جغدها (Nocturnal) شب فعال هستند.

پرنده نگری در نزدیکی یکی از تالاب‌های ایران

چگونه پرنده‌نگر شویم؟

هر کس با هر شغل و حرفه‌ای که دارد می‌تواند پرنده‌نگر شود. یک دفترچه یادداشت و یک دوربین دوچشمی، تمام لوازم مورد نیاز برای پرنده‌نگری است. با داشتن این لوازم و شرکت در دوره تخصصی راهنمای پرنده‌نگری در مدت کوتاهی می‌توانید به صورت فردی این لذت را کسب و حتی با دوستان خود به اشتراک بگذارید و آنها را به این رشته لذت‌بخش دعوت کنید.امروزه با تخصصی شدن علوم لازم است به صورت حرفه‌ای آموزش دیده و بعد وارد حوزه‌های کاری شوید. بنابراین در گردشگری آموزش را بسیار جدی بگیرید!

پرنده نگران در یکی از مناطق طبیعی ایران

پیشنهاد وب

اگر می‌خواهید در زمینه پرنده نگری فعالیت داشته باشید، کافیست در یکی از گروه‌های فعال پرنده نگری در استان یا منطقه زندگی خود فعالیت داشته باشید. آیا تا به حال در زمینه پرنده نگری فعالیتی داشته ‌اید؟

منابع: همشهری، ارسباران و  ویکی پدیا