6 قدم تا پرورش هوش هیجانی

 هوش هیجانی چیست؟

آیا شما هم در زندگی شخصی و یا زندگی حرفه ای با کسانی مواجه شده‌اید که روابط اجتماعی فوق‌العاده ای دارند؟ شاید شما هم دقت کرده باشید که چنین انسان هایی، همیشه تلاش می‌کنند تا هیچ موقع رفتارشان موجب رنجش کسی نشود. این افراد می‌توانند به خوبی احساساتشان را تحت کنترل خود داشته باشند و از پرخاشگری به دورند. بر خلاف دیگران، انسان‌هایی با روابط اجتماعی قوی در زمان مواجهه با مشکلات از کوره در نمی‌روند، در کمال آرامش به دنبال راه حل مناسب برای مشکل خود می‌گردند و در نهایت، به خوبی از پس مشکلاتشان برمی‌آیند. نکته مهم این است که چنین اشخاصی فارغ از این که توانایی های بسیار زیادی دارند، همیشه خود را مورد ارزیابی قرار داده، انتقادها را با جان و دل می‌پذیرند و از آن ها در مواقع مناسب برای پیشرفتشان بهره می‌گیرند.

 همه این ویژگی‌ها به مفهومی ختم می­شود که دو روان­شناس مشهور به نام­‌های جان‌مایر و پیتر‌سالووی در دهه۱۹۹۰، آن را "هوش هیجانی" نام­‌گذاری کردند.

---

مطالب مرتبط: اهمیت هوش هیجانی و ویژگی‌های افراد با هوش هیجانی بالا

---

مولفه های اصلی هوش هیجانی

 دنیل گلمن، روان­شناس مشهور آمریکایی، ۵ مولفه اصلی هوش هیجانی را بیان می­‌کند.

• خودآگاهی (Self-Awareness)
• خودمدیریتی(Self-Regulation)
• خودانگیزشی (Self-Motivation)
• دیگرآگاهی (Empathy)
• مهارت‌های اجتماعی (Social-Skills)

 

---

حتما بخوانید: آزمون هوش هیجانی تشخیص حالات چهره + مولفه های هوش هیجانی

---

پرورش هوش هیجانی

همان‌­قدر که وجود هوش هیجانی بالا نقش بسیار پر­رنگی در موفقیت افراد چه در زندگی فردی و چه در زندگی اجتماعیشان دارد، کمبود آن نیز آفات بسیار زیادی را در پی خواهد داشت. ویژگی‌هایی مانند کینه‌­ توزی، اضطراب و نیز عدم موفقیت در برقراری ارتباط با دیگران نشانه­‌هایی از وجود هوش هیجانی پایین در اشخاص گوناگون است.

 همان‌گونه که مشاهده کردید، هوش هیجانی بالا به موفقیت افراد در زندگی شخصی و کاریشان کمک شایانی می‌کند به طوری که بسیاری از روانشناسان آن را عامل اصلی موفقیت می‌دانند. با این اوصاف، متأسفانه افراد زیادی هستند که از کمبود هوش هیجانی و آفات آن رنج می‌برند. این ویژگی، چنین افرادی را در باتلاقی عمیق می‌اندازد که می‌تواند تمام مراحل زندگیشان را تحت تأثیر خود قرار دهد.

اگر شما نیز از چنین ویژگی‌هایی رنج می‌­برید و می­‌خواهید آن ها را تغییر دهید، به هیچ­ وجه نگران نباشید. خبر خوب این است که هوش هیجانی تا حد بسیار زیادی اکتسابی است واگر اراده کنید و ممارست داشته باشید به راحتی می‌توانید آن را به دست آورید.

 

اکنون نوبت پاسخ به این سوال است: چگونه هوش هیجانی خود را بهبود بخشیم؟ اینک به 6 روش اثرگذار در پرورش هوش هیجانی اشاره خواهیم کرد

1. قضاوت 

به روشی که برای تعاملتان با افراد انتخاب کرده‌اید فکر کنید و این سوالات را پاسخ دهید. آیا شما از آن دسته افرادی هستید که ندانسته کسی را قضاوت می‌کنید؟ آیا فکر می کنید رفتارتان کلیشه‌ای است؟ سعی کنید رفتارتان با دیگران زیر ذره‌بین قرار دهید. موقعیت‌های مختلف را بررسی کنید. سعی کنید پیش از قضاوت راجب کسی، به طور کامل از موضوع مرتبط مطلع شوید و خودتان را در جایگاه آن شخص قرار دهید. آیا اکنون نیز همان قضاوت قبلی را درباره آن شخص دارید؟

 

---

مطالب مشابه: راهکار تعامل با مرد کم حرف!

---

2. فروتنی

با دقت فکر کنید. آیا شما همیشه به دنبال این هستید که تعریف و تمجید دیگران را درباره خودتان بشنوید؟ آیا شما تواضع و فروتنی را می‌پسندید یا تعریف و تمجید دیگران را؟ این را باید بدانید که کسانی با هوش هیجانی بالا، همیشه تواضع را ترجیح می‌دهند چرا که تواضع برای این اشخاص و البته برای بیشتر مردم بسیار جذاب است. هوش هیجانی بالا در اشخاص باعث می‌شود به جای آن که منتظر دیگران بمانند، پله ترقی برای پیشرفت اطرافیانشان باشند. هرگز تصور نکنید تواضع نشانه خجالتی بودن و یا نشانه عدم اعتماد به نفس بالاست. کاملا برعکس، آن ها به تمجید دیگران احساس نیاز نمی‌کنند و تواضعشان را نشانه اعتماد به نفس کافی را درمورد خودشان و کارهایشان می‌دانند.

 

3. خود‌ارزیابی

نقاط ضعف و قوت خودتان را ارزیابی کنید. شما بدون شک انسان بی نقص و کاملی نیستید. این موضوع را بپذیرید و تلاش کنید نقاط ضعفتان را به نقاط قوت تبدیل کنید. شجاع باشید و صادقانه خودتان را آزمایش کنید. این شجاعت تغییرات ملموسی را در زندگیتان به وجود خواهد آورد.

 

4. تسلط بر اعصاب

آیا شما تحت فشار عصبی، مضطرب می‌شوید؟ آیا اگر اتفاقی بر خلاف میلتان بیفتد سریعا عصبانی و ناراحت می‌شوید؟ یکی از مهم‌ترین تمرین‌ها برای افزایش هوش هیجانی، تمرین تسلط بر اعصاب در مواقع بحرانی است.

 

چگونه می‌توانیم عصبانیت خود را کنترل کنیم؟

5. مسئولیت‌پذیری

مسئولیت پذیر باشید و عواقب رفتارهایتان را بر عهده بگیرید. اگر باعث رنجش کسی شده اید صمیمانه از او عذرخواهی کنید. به خاطر داشته باشید افراد در چنین مواقعی به بخشش و فراموشی تمایل بسیار زیادتری دارند اما اگر شما هم صادقانه تلاش کنید اشتباهتان را جبران نمایید.

 

6. دوراندیشی پیش از اقدام

قبل از انجام هر عملی، به تأثیرات احتمالی آن بر روی دیگران فکر کنید. عمل شما چقدر می‌تواند دیگران را تحت تأثیر منفی قرار دهد؟ آیا حاضرید خودتان را جای آنها تصور کنید و تبعات کار خود را بپذیرید؟ اگر واقعا چاره‌ای جز به سرانجام رساندن آن کار ندارید، حداقل می توانید به این‌فکر کنید که چگونه از رنجش دیگران بکاهید.

 

این خود ارزیابی‌ها راه‌های بسیار سازنده‌ای هستند که می توانید از آن ها به منظور بهبود هوش هیجانی خود بهره بگیرید.

 

برگرفته از: mindtools

ضمن تشکر از شما در صورت داشتن تجربه ای در موضوع هوش هیجانی، آن را با دیگر مخاطبین وب در میان بگذارید.

 گروه روانشناسی وب