میدان نقش جهان اصفهان، شاهکار جاذبه‌های گردشگری ایران

اصفهان یکی از شهرهای تاریخی ایران است که هر ساله در ایام تعطیلات نوروز و تابستان پذیرای مسافران و گردشگران از سراسر ایران می‌باشد. هیچ مسافری را نمی‌توان یافت که به شهر زیبای اصفهان سفر کرده باشد و از میدان نقش جهان بازدید نکرده و از این شاهکار دوران صفویه فیض نبرده باشد. نام‌های دیگر این میدان، میدان شاه و میدان امام می‌باشند. این میدان که از بزرگترین و زیباترین میادین جهان به شمار می­رود، مستطیل شکل و دارای ابعاد 507 متر در 158 متر می‌­باشد.

نقش جهان آمیزه‌­ای از هنر، صنعت، مذهب و اقتصاد است. قرار گرفتن دو مسجد جامع (مسجد شاه) و مسجد شیخ لطف الله در کنار کاخ عالی‌قاپو، از سویی حدود دویست حجره دو طبقه در پیرامون میدان و سردر بازار بزرگ قیصریه گویای این مطلب است. چهار طرف میدان، چهار بازار قرار گرفته که به وسیله مغازه‌های داخل میدان، به میدان مربوط می‌شوند. این بازارها در روزگار صفویه هر یک به شغلی اختصاص داشت. این مکان یکی از بزرگترین مراکز ساخت و عرضة صنایع دستی در ایران است که تنوّع محصولات و حجم گسترده عرضه و تقاضا در آن بی‌نظیر است.

پس از ساخت این میدان کف آن با سنگ‌ریزه پوشانده شده و در جشن­‌ها و مناسبت‌­ها مورد استفاده قرار می‌­گرفته است. رژه سربازان، جشن و چراغانی، جشن­‌های مختلف اعیاد و بازی‌­هایی چون چوگان و قپق‌اندازی در اینجا انجام می­‌شده است. یکی از اولین مراسم رسمی که در این میدان برگزار شده است، بازگشت پیروزمندانه امام‌قلی‌خان از فتح جزیره هرمز به پایتخت (اصفهان) بوده است. میدان نقش جهان اصفهان اولین میدانی است که برای بازی چوگان مورد استفاده قرار می‌­گرفته است. هنوز هم دروازه‌­های سنگی این میدان چوگان در قسمت شمالی و جنوبی آن باقی است. این بازی یکی از محدود ورزش­‌هایی در دنیا است که ایران به عنوان ابداع‌کننده آن شناخته می‌­شود. یکی از دلایلی که سپاهیان ایران در جنگ‌­ها موفق بوده­‌اند این بوده است که اسبان آنان در میدان­‌های چوگان تربیت می­‌شده­‌اند و این بازی مشق رزمی هم برای اسب و هم برای سوارکار آن بوده است. یکی دیگر از بازی‌­هایی که در این میدان انجام می‌­شده است، قپق اندازی نام داشته است. این بازی بدین‌گونه بوده است که در مرکز میدان، تیر چوبی به ارتفاع 120 پا درست در جلوی ورودی عالی قاپو نصب شده بوده و در مواقع مختلف روی آن بشقابی از سکّه‌­های طلا و یا نقره قرار می‌­گرفت و سرداران صفوی باید سوار بر اسب به آن تیراندازی می­‌کردند. شاه صفوی و درباریان نیز به ویژهاز دوره شاه عباس دوم به بعد از ایوان عالی قاپو این مراسم را مشاهده می­‌کردند. این میدان امروزه با وجود چهار عنصر تاریخی در چهار ضلع آن از مهمترین آثار تاریخی ایران به شمار می‌رود.

معرفی میدان نقش جهان

میدان نقش جهان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و این میدان، دومین اثر ثبت شده جهانی در ایران است که در اردیبهشت ۱۳۵۸ه.ش. به‌ عنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است. این میدان در شرق گردش‌گاه چهارباغ در شهر اصفهان، میدان امام حسین(ع)، خیابان سپاه قرار دارد. تاریخ برپایی این بنای باشکوه در سال­های 1000 تا 1006 هجری و به دستور شاه عباس صفوی بوده است.

وجه تسمیه میدان نقش جهان

در مکان فعلی میدان سابقاً باغی به همین نام بوده است. در کتاب تاریخ عالم‌آرای عباسی، ذکری از میدان نقش جهان آمده است. به هر حال پیش از احداث میدان به شکل فعلی، حداقل بخشی از باغ نقش جهان به نام میدان معروف بوده است. ولی به هرحال در سال ۱۰۰۴ قمری ، جایگاهی به نام میدان نقش جهان در بخشی از باغ وجود داشته است.

تسهیلات و امکانات رفاهی میدان نقش جهان

در میدان نقش جهان و حوالی آن تمام امکانات رفاهی از قبیل اسکان، پارک‌های بزرگ، سرویس‌های بهداشتی، بازار خرید سوغات و ... قرار گرفته و می‌توان هم زمان از مجموعه‌های عالی‌قاپو، مسجد شاه، مسجد شیخ لطف الله و دیدنی‌های آن بازدید به عمل آورد.

منبع: توریسم ایران