مواد مخدر

كانابیس حشیش یا ماری جوانا از ۵۰۰۰ سال پیش هم برای مقاصد تفریحی و هم برای مقاصد طبی مورد استفاده بود این ماده كه منشأ آن را چین یا آشور دانسته اند, قرن ها برای بیماری هایی مانند روماتیسم, جراحات و بیماری های مربوط به مواد زاید بدن به كار می رفته است

كانابیس (حشیش یا ماری جوانا) از ۵۰۰۰ سال پیش هم برای مقاصد تفریحی و هم برای مقاصد طبی مورد استفاده بود. این ماده كه منشأ آن را چین یا آشور دانسته اند، قرن ها برای بیماری هایی مانند روماتیسم، جراحات و بیماری های مربوط به مواد زاید بدن به كار می رفته است. در كشورهای غربی پس از دوره ای از رواج مصرف آن در دهه های ۶۰ و اوایل ۷۰ كه آن را به یكی از نمودهای اعتراض اجتماعی جوانان بدل كرد، طی دو دهه گذشته مصرف آن به شدت افزایش یافته است، به طوری كه در بعضی از كشورها مصرف آن حتی از سیگار هم بیشتر شده است. در عین حال اختلاف نظرهای عمده ای حتی بین پژوهشگران در مورد میزان اثرات مضر آن و اثرات مفید آن در درمان بعضی از بیماری ها و نحوه مواجهه با مصرف آن در سطح جامعه بروز كرده است.

فرآورده های كانابیس

كانابیس از گونه مؤنث گیاه شاهدانه «كانابیس ساتیوا» به دست می آید. ماده اصلی روانگردان آن امگا _ ۹ _ تتراهیدروكانابینول (THC) است. محتوای THC در سرشاخه های گلدار گیاه در بالاترین حد است و به ترتیب در برگ ها، برگ های تحتانی، ساقه و دانه های گیاه كاهش می یابد. فرآورد ه هایی كه از این گیاه به دست می آید، شامل ماری جوانا (با محتوای THC ۰‎/۵ تا ۵ درصد) كه از سرشاخه های گلدار و برگ های خشك شده گیاه به دست می آید، حشیش (با محتوای THC ۲ تا ۲۰ درصد) كه از رزین خشك شده و گل های فشرده شده گیاه تهیه می شود و روغن حشیش كه حاوی ۵ تا ۱۵درصدTHC است. كانابیس به صورت سیگارت یا با قلیان كشیده می شود و گاهی آن را با توتون مخلوط می كنند. افرادی كه حشیش یا ماری جوانا می كشند، معمولاً پكهای عمیق می زنند و نفس خود را نگه می دارند تا جذب آن را به حداكثر برسانند. ماری جوانا یا حشیش ممكن است خورده شوند.

تأثیرات حاد مصرف كانابیس

مصرف كانابیس باعث سرخوشی و آرامش، تغییرات ادراكی، تحریف درك زمان، تشدید تجربیات حسی معمول مانند خوردن، تماشای فیلم و شنیدن موسیقی می شود. حشیش هنگام مصرف در محافل جمعی ممكن است باعث خنده و پرحرفی مسری شود. مصرف زیاد این ماده و نئشگی حاصل از آن باعث اختلال در توجه و حافظه كوتاه مدت، مهارت های حركتی، زمان واكنش و فعالیت های مستلزم مهارت می شود. شایع ترین عارضه زودرس مصرف كانابیس در افرادی كه بار اول از آن استفاده می كنند، حمله اضطراب و وحشت زدگی است كه یكی از دلایل رایج ادامه ندادن مصرف آن است. این حالت همچنین در افرادی كه مداوماً كانابیس مصرف كنند، هنگام مصرف بیش از حد معمول آن، دیده می شود. بعد از كشیدن حشیش در عرض چند دقیقه ضربان قلب ۵ تا ۲۰ درصد افزایش می یابد، فشار خون در حال نشسته افزایش و با ایستادن كاهش می یابد. این اثرات در یك فرد سالم عارضه چندانی ایجاد نمی كند و نسبت به آنها تحمل به وجود می آید. اتفاق افتادن مسمومیت حاد كانابیس احتمال بسیار كمی دارد و تا به حال موردی از مسمومیت از آن در انسان گزارش نشده است. كانابیس بر حسب میزان مصرف باعث اختلال در كاركرد شناختی و رفتاری می شود كه بالقوه می تواند باعث اختلال در رانندگی وسایل نقلیه یا كار با سایر ماشین ها كه مستلزم مهارت است شود. یك پیامد احتمالی وخیم مصرف كانابیس در صورتی كه در حد نئشگی استفاده شده باشد می تواند تصادفات رانندگی باشد. گرچه در شبیه سازهای آزمایشگاهی اثر مصرف تفریحی كانابیس به مهارت های رانندگی معادل غلظت های ۰۷/۰ درصد تا ۱/۰ درصد الكل در خون بوده است، بررسی اثرات كانابیس در شرایط واقعی جاده ها اثرات خفیف آن است، شاید به علت آنكه مصرف كنندگان كانابیس بیشتر از مصرف كنندگان الكل به اختلال مهارت های خود آگاهی دارند و از رانندگی پرهیز می كنند. نتایج بررسی های همه گیر شناسی در مورد نقش حشیش در حوادث رانندگی در جاده ها دوپهلو بوده است و به نظر می رسد كه در این موارد نقش كانابیس تنها افزایش اثرات الكل است.

اثرات دراز مدت مصرف كانابیس

-دستگاه ایمنی: گرچه بررسی ها در حیوانات آزمایشگاهی نشان دهنده مهار اجزای مختلف دستگاه ایمنی به وسیله كانابیس است، در حال حاضر هیچ شاهد قطعی وجود ندارد كه مواد شبه كانابیس كاركرد ایمنی انسان را مختل كنند.

-دستگاه تنفس: دود كردن طولانی مدت و به مقدار زیاد كانابیس باعث افزایش علایم تنفسی در مبتلایان به برونشیت مزمن مانند سرفه كردن، تولید خلط و خس و خس سینه می شود و كاهش كاركرد ریوی را به همراه دارد. كشیدن طولانی مدت حشیش یا ماری جوانا ممكن است باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان های دستگاه تنفس شود و میزان اثر آن در این رابطه دست كم در حد كشیدن سیگار معمولی است.

- دستگاه تولید مثلی: گرچه تجویز مزمن THC به حیوانات آزمایشگاهی باعث بعضی اختلالات تولید مثلی در آنها شده، اثرات مشابهی در انسان مشاهده نشده است. تنها مورد ثابت شده كاهش وزن جنین در مادرانی است كه در طول بارداری به كشیدن حشیش ادامه داده اند.

-اثرات رفتاری: نتایج مطالعات در مورد میزان رابطه بین مصرف زیاد كانابیس در نوجوانی و اختلال تحصیلی در دوران تحصیلی و دوران كاری متعارض بوده است.

- اثرات شناختی: مصرف طولانی مدت و به مقدار زیاد كانابیس باعث ایجاد نقصان شدید حافظه -توجه و كاركرد شناختی مانند آنچه در الكل دیده می شود- نمی شود، اما ممكن است اختلال خفیفی در توجه و حافظه به وجود آید كه پس از قطع مصرف كانابیس احتمالاً برگشت پذیر است.

---