شیرین‌ترین و پرکاربردترین ضرب المثل‌های فارسی و ایرانی (س)

• سال به سال دریغ به پارسال

      افسوس گذشته و اینکه هرسال از سال قبل بدتر است.

• سالی که نکوست از بهارش پیداست

      چیز یا کار بد و نادرستی که آخر و نتیجه اش از همان اول معلوم باشد.

• سایه کسی را با تیر زدن

      دشمنی و کینه بیش از حد نسبت به کسی داشتن.

• سبزی کسی را پاک کردن

      نزد کسی چاپلوسی و مجیز گفتن، تملق گویی کسی به منظور خاصی.

• سبک سنگین کردن

      درباره خوب و بد حرف یا کاری فکر کردن و سنجیدن.

• سبیلش آویزان شده

      کسل و دمغ شدن به جهت ناکام ماندن و کنف و نامید شدن.

• سبیل کسی را چرب کردن

      برای پیشبرد کار با پول و رشوه طرف را راضی کردن.

• ستاره سهیل شده

      کسی را خیلی دیر به دیر بتوان دید.

• سحر خیز باش تا کامروا شوی

      صبح زود از خواب بیدار شدن هم باعث سرحالی است و هم می‌توان به تمام کار های روزانه رسیدگی کرد.

• سخت بگیری، سخت می‌گذره

      کارها را باید ساده و آسان گرفت تا زندگی یه راحتی سپری شود.سخت می‌گیرد جهان بر مردمان سخت کوش.

• سراپا گوش بودن

      با دقت و حواس جمع گوش کردن.

• سر از پا نشناختن

      خوشحالی و شادمانی بیش از حد.

• سر بسته گفتن

      مطلبی‌ را کامل و روشن بیان نکردن و آن را لفافه و به طور مختصر گفتن.

• سر به بیابان گذاشتن

      به ستوه آمدن و فرار کردن از خانه و کاشانه برای آسوده بودن.

• سر به زنگاه

      درست به موقع و در زمان حساس.

• سر به سر، بی‌دردسر

      چیزی را با چیز دیگر مبادله و معاوضه کردن.

• سر به سنگ خوردن

      بر اثر کار یا راهی اشتباه شکست خوردن و رنج و مرارت کشیدن را تحمل کردن اما تجربه آموختن، گوشمالی و تنبه شدن در اثر گردش زمان.

• سر به هوا

      کسی که دقت و تمرکز ندارد و حواسش جمع و دقیق نیست.

• سر بی‌گناه پای دار می‌رود اما بالای دار نمی‌رود

      بی‌گناه ممکن است برای مدتی متهم شود، اما بالاخره بی‌گناهی‌اش ثابت می‌شود.

• سر پیاز ی یا ته پیاز؟

      به کسی می‌گویند که بدون حق و اجازه خود را داخل حرف و کاری که مربوط به او نیست بکند(یعنی تو چیکاره‌ای).

• سر پیری و معرکه گیری

      به کسی گفته می‌شود که در سن پیری کاری را که در شأن او نیست انجام دهد.

• سر خر را برگرداندن

      تغیر دادن راه، یا عوض کردن حرف، تغییر مسیر دادن.

• سر دیگ حلیم، روغن می‌رود

      زودتر از موقع و با عجله سر کاری رفتن.

• سر را با پنبه بریدن

      با نرم خویی و زیرکانه کار و نیت ناپسند خود را عملی ساختن و کسی را گرفتار کردن.

• سرش برای فلان کار درد می‌کنه

      بسیار مشتاق انجام آن کار و تحمل مشکلات احتمالی‌اش است.

• سرش بره قولش نمی‌ره

     آدم بسیار خوش قول و مورد اطمینان.

• سرش به تنش زیادی می‌کنه

      کسی که سراغ خطر بزرگی می‌رود.

• سرش به تنش می‌ارزه

      به شخص محترم و درست حسابی‌می‌گویند.

• سرش تو لاک خودشه

      کاری به کار کسی نداره.

• سر قبری گریه کن که مرده توش باشه

      انجام کاری که فایده داشته باشد.

• سر کسی را زیر آب کردن

      کسی را مخفی و پنهان کردن یا کشتن و از بین بردن.

• سر کسی شیره مالیدن

      گول زدن و مغبون کردن.

• سر کیسه را شل کردن

      خرج کردن و بخشیدن.

• سر گنده‌اش زیر لحاف است

      وقتی جزء ناچیزی از حقیقتی آشکار شده و هنوز قسمت بزرگ مشکل کار و گرفتاری، باقی مانده و در پیش باشد.

• سرم را بشکن نرخم را نشکن

      در دو معنی:

         1- کسی که حاضر است سرش بشکند اما قدر و ارزشش کم نشود.

         2- حرف کاسب و کارگری که با او زیاد چانه بزنند و او حاضر به کم کردن نرخش نباشد.

• سُر و مُر و گنده

      چاق و سلامت و سرحال.

• سرمه را از چشم می‌دزدد

      کسی که در دزدی مهارت فراوانی دارد.

• سر و ته یک کرباس

      همه یک جور و مثل هم.

• سر و دست شکستن

      شدیدا طالب چیزی یا کسی بودن و نسبت به آن اشتیاق فراوان نشان دادن.

• سرو گوش آب دادن

      کسب اطلاع کردن، به دست آوردن خبر.

• سری تو سرها در آوردن

      برای خود، کسی و کاره‌ای شدن، بزرگ و با قابلیت و سرشناس شدن.

• سری که درد نمی‌کنه دستمال نمی‌بندند

      بیهوده و بی‌مورد نباید خود را به دردسر انداخت و مشکل و نگرانی به ‌وجود آورد.

• سفره دل را باز کردن

      حرف دل و راز خود را با دیگران در میان گذاشتن.

• سفره نینداخته، بوی مشک می‌دهد

      تقدیم هدیه یا انجام کار بی‌ارزشی که زورکی و خارج از حد توان باشد، بهتر و آبرومندتر است که انجام نشود.

• سفید سفید صد تومن، سرخ و سفید سیصد تومن، حالا که رسید به سبزه هرچی بگی می‌ارزه

      برتری دختر گندمین یا سبزه رو بر دیگران.

• سق سیاه

      نفرین گیرا، بدنفوسی که پیش بینی‌اش درست از آب درآید.

• سکوت علامت رضاست

      سکوت در برابر نظرخواهی یا در قبال انجام کار و یا معامله، به منزله پذیرفتن و رضایت به انجام آن کار می‌باشد.

• سکه یک پول سیاه کردن

      خفیف و بی‌آبرو کردن، بی‌حرمت و بی‌ارزش نمودن (در حد بی‌ارزشی یک پول سیاه).

• سگ دو زدن

      تلاش و دوندگی بیش از حد در پی کسب روزی یا برای انجام کاری.

• سِگِرمه‌ها تو هم رفتن

      اخم کردن.

• سگ زرد برادر شغال است

       دو چیز یا دو نفر که در بدی مثل هم باشند.

• سگ سوزن خورده

      بی‌قرار، سردرگم و پریشانی که بی‌وقفه و بی‌هدف در تلاش و تقلا باشد.

• سگش به از خودشه

       در مورد کسی یا بچه‌ای که از او تعریف بی‌مورد شده می‌گویند.

• سگش به این می‌ارزد

      مبالغه در برتری چیزی یا فردی بر چیز یا فرد مشابهش.

• سلام سلامتی است

       کم‌ترین فایده سلام خیری است که در این کلمه وجود دارد و شخص با ادای آن در واقع برای طرف مقابل آرزوی سلامتی و برکت می‌کند.

• سلام لر بی‌طمع نیست

      باز کردن باب دوستی و صمیمیت از سوی بیگانه که با سلام آغاز می‌شود ممکن است از روی طمع و چشم داشت باشد باید مواظب بود.

• سنبه‌اش پر زور است

      خیلی عصبانی و ناراحت است.

• سنگ بزرگ علامت نزدن است

      طرح‌ها و نقشه‌ها و یا تهدیدهای بزرگ و بیش از حد توانایی که انجام آن غیر ممکن باشد.

• سنگ به در بسته می‌خورد

      همه گرفتاری‌ها برای آدم بیچاره و گرفتار پیش می‌آید، بدبختی روی بدبختی آمدن.

• سنگ تمام گذاشتن

      کاری را به طور کامل و به نحو احسن و شایسته انجام دادن و از هیچ چیز کم نگذاشتن.

• سنگ روی سنگ بند شدن

      چیزی در جای خودش باقی نماندن و هرج و مرج بوجود آمدن.

• سنگ کسی را به سینه زدن

      از کسی طرفداری وجانب‌داری کردن.

• سنگ مفت، گنجشک مفت

      استفاده از فرصت‌های مناسب که احتمال سود بردن دارد و اگر فایده نداشته باشد ضرری هم ندارد.

• سنگ‌ها را واکندن

      دو نفر که بر سر موضوعی با هم صحبت کنند تا از منظور یکدیگر مطلع شده و کار و تکلیف هر دو روشن و مشخص شود.

• سوتی دادن

      خرابکاری و اشتباه غیر عمدی و سهل‌ انگارانه، خطا و اشتباه ساده‌لوحانه.

• سوسکه بچه‌اش از دیوار بالا می‌رفت، می‌گفت قربون دست و پای بلوریت

      اشاره به لوس و ناز کزدن بچه و اینکه: فرزند هر کسی به نظر خودش زیبا و بدون عیب و ایراد است. و یا هر کس عقل خود به کمال می‌بیند و فرزند خود به جمال.

 

• سه تار زدن

      به هدر دادن و از بین بردن مال و سرمایه در راه بیهوده.

• سیب پای درختش می‌افتد

      ماهیت و شخصیت هر کس نشان دهنده خانواده و اصالت اوست و از آنجا سرچشمه می‌گیرد.

• سیب زمینی بی‌رگ

      کسی که از چیزی ناراحت و دلخور نمی‌شود و هیچ چیز برایش ناخوشایند نیست. خون‌سرد و بی‌تفاوت.

• سیب سرخ برای دست چلاق خوبه

      چیز یا شخص خوب و شایسته نصیب آدم بد و نالایق شدن.

• سیر از گرسنه خبر نداره، سوار از پیاده

      ثروتمند و توانگر از حال و درد فقیر و بی‌نوا بی‌خبر است.

• سیر به پیاز می‌گه بد بو

      کسی که خودش پر از عیب و ایراد است اما کوچک‌ترین عیب دیگران را بزرگ جلوه می‌دهد.

• سیزده بدر سال دگر خونه شوهر بچه بغل

      شعری که معمولا دختران در روز سیزده بدر هنگام گره زدن سبزه می‌خوانند.

• سیلی نقد به از حلوای نسیه

      هرچه نقد به دست آید هر چند کم و اندک باشد بهتر از چیزی است که زیاد اما دیر و با وعده و وعید به دست آید.

گردآوری: مجله اینترنتی وب

---

سایر ضرب المثل‌های فارسی و ایرانی به ترتیب حروف الفبا:

الف	ب	پ	ت	ث	ج	چ	ح	خ	د	ذ
ر	ز	س	ش	ص	ض	ط	ظ	ع	غ	ف
ق	ک	گ	ل	م	ن	و	ه	ی

---