زردی و شیر مادر؛ زردی ناشی از تغذیه نوزاد با شیر مادر

پس از تولد نوزاد، مراقبت‌های بهداشتی و نگهداری از نوزاد بسیار دشوار است. یکی از این مراقبت‌ها، نظارت کامل بر زردی و شیر مادر است. زردی در اکثر نوزادان طبیعی است. با این حال اگر به نظر می‌رسد که زردی نوزاد از محدوده‌ی طبیعی گذشته است، باید برای کنترل و درمان آن اقدام کنید.

زردی در نوزادانی که شیر مادر مصرف می‌کنند بیشتر شایع است و به مدت زمان بیشتری در بدن نوزاد می‌ماند. متاسفانه، اطلاعات متناقض در مورد زردی و شیر مادر در نوزادان شیرخوار وجود دارد. درمان زردی نوزادان می‌تواند تا حد زیادی بر رابطه شیردهی در طولانی مدت تاثیر بگذارد. در این مقاله همه چیز درباره زردی و شیر مادر توضیح داده شده است. 

زردی نوزاد تازه متولد شده چیست؟

زردی وضعیتی است که می‌تواند در نوزادان طی ۲-۳ روز از تولد رخ دهد. زردی؛ تغییر رنگ پوست نوزاد (زرد شدن پوست) یا زرد شدن سفیدی چشم است. این تغییر رنگ ناشی از افزایش سطح بیلی روبین در خون نوزاد است. زردی به طور معمول برای اولین بار روی صورت ظاهر می‌شود و سپس به سمت بدن، قفسه سینه، شکم، بازو و پا‌ها حرکت می‌کند. بهتر است زردی را در نور طبیعی مشاهده کنید و در نوزادانی که پوستشان تیره‌تر است زردی را سخت می‌توان تشخیص داد. در صورتی که ابتلای نوزاد به زردی مشکوک باشد، می‌توان با انجام آزمایش خون اقدام به اندازه گیری بیلی روبین خون کرد.

چه عواملی باعث زردی ناشی از شیر مادر می‌شود؟

زردی فیزیولوژیک

زردی فیزیولوژیک شایع‌ترین و طبیعی‌ترین نوع زردی در نوزادان است. ۶۰ درصد از نوزادان در هفته‌ی اول زندگی خود تحت تاثیر این نوع زردی قرار می‌گیرند که ناشی از افزایش سطح بیلی روبین خون است. بیلی روبین ماده‌ای است که توسط تجزیه عادی گلبول‌های قرمز تولید می‌شود.

پردازش و حذف بیلی روبین توسط کبد انجام می‌شود. کبد نوزادان تازه متولد شده، به دلیل اینکه هنوز به طور کامل تکمیل نشده است نمی‌تواند بیلی روبین خون را از بین ببرد. هنگامی که نوزاد شروع به رشد می‌کند و میزان گلبول‌های قرمز آن کاهش می‌یابد، زردی بدون اثرات ماندگار بر روی نوزاد از بین می‌رود، این معمولاً حدود ۱-۲ هفته پس از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد.

زردی شیر مادر

زردی شیر مادر، زردی است که در طول شیردهی مشاهده می‌شود. هیچ علت شناخته شده‌ای برای این نوع زردی وجود ندارد، اگرچه گمانه زنی‌ها بر این است که ممکن است با یک ماده در شیر مادر ارتباط داشته باشد که باعث اختلال در بروز بیلی روبین می‌شود. زردی شیر مادر در خانواده‌ها بیشتر شایع است.

این نوع از زردی به این معنا نیست که مشکلی در شیر مادر وجود دارد، اما باید شیردهی متوقف شود. اکثر نوزادانی که دارای زردی شیر مادر هستند (فقط ۰.۵ تا ۲.۴ درصد از تمام نوزادان) ممکن است در ۱۴ روز افزایش سطح بیلی روبین خون را داشته باشند. سطح بیلی روبین در نهایت کاهش خواهد یافت. زردی شیر مادر می‌تواند برای ۳ تا ۱۲ هفته پس از زایمان ادامه یابد، اما تا زمانی که کودک به خوبی تغذیه می‌شود و سطح بیلی روبین بررسی می‌شود، به ندرت مساله جدی، نوزاد را تهدید می‌کند.

 

زردی ناشی از تغذیه کم شیر مادر

زردی با تغذیه شیر مادر زمانی ایجاد می‌شود که نوزاد به طور کامل شیر دریافت نکند. این ربطی به زردی شیر مادر ندارد. مقادیر مناسب شیر مادر باعث افزایش حرکات روده کودک می‌شود که باعث تخلیه بیلی روبین می‌شود. رابطه بین زردی و شیر مادر از آنجا ناشی می‌شود که نوزاد به اندازه کافی شیر مادر دریافت نمی‌کند و یا جایگزین های دیگری برای شیر مادر انتخاب می‌شود. این نوع زردی نوزاد با افزایش تغذیه نوزاد با شیر مادر کاهش می‌یابد. بهتر است در این مورد از یک مشاور تغذیه کمک بگیرید تا اطمینان حاصل کنید که کودک به مقدار کافی شیر دریافت می‌کند.

---

بیشتر بدانید: شیر مورد نیاز نوزادان (چند سی سی) چقدر است؟

---

درمان زردی ناشی از شیر مادر چیست؟

در صورتی که میزان بیلی روبین خون کمتر از ۲۰ میلی گرم باشد، درمان‌های زیر در مورد تغذیه نوزاد، زردی و شیر مادر توصیه می‌شود:

• تغذیه نوزاد را افزایش دهید. در روز بهتر است ۸ تا ۱۲ بار باشد. بهترین راه برای کاهش میزان بیلی روبین افزایش تغذیه نوزاد با شیر مادر است. افزایش تغذیه منجر به افزایش حرکت روده می‌شود که بیلی روبین را تخلیه می‌کند.
• با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که کودک به خوبی از سینه مادر شیر دریافت می‌کند. نگه داشتن نامناسب نوزاد باعث می‌شود که نوزاد نتواند به اندازه کافی شیر دریافت کند.
• در صورتی که برای نوزاد مکمل توصیه می‌شود تا تغذیه نوزاد افزایش یابد، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید. مادر همچنین می‌تواند در زمان‌هایی که مکمل به نوزاد خود می‌دهد شیر خود را پمپ کند تا قطع نشود. این مکمل‌ها برای کمک نمودن به تغذیه نوزادانی است که شیر مادرشان کم است و این یک فرمول مناسب برای قطع نمودن تغذیه نوزاد با شیر مادر است.
• به ندرت می‌شود که وقفه در زمان شیردهی، یک درمان مؤثر برای زردی نوزاد باشد. اگر سطح بیلی روبین نوزاد به ۲۰ میلی گرم یا بالاتر برسد، توصیه می‌شود که شیر مادر را برای مدت ۲۴ ساعت متوقف کنید. ممکن است در این مورد از فتوتراپی استفاده شود که می‌تواند به طور چشمگیری میزان بیلی روبین خون را کاهش دهد. پس از ۲۴ ساعت، مادر می‌تواند شیردهی را از سر بگیرد. بهتر است در این مدت ۲۴ ساعته از مکمل‌ها استفاده کنید و شیر پمپاژ شده را دور بریزید تا از بروز هر مشکلی جلوگیری کنید.
• در صورتی که فتوتراپی توصیه شود (معمولاً اگر سطح بیلی روبین در حدود ۱۵-۲۰ میلی گرم باشد)، با ارائه مراقبت‌های بهداشتی و استفاده از پتو فیبر نوری به درمان زردی کمک می‌شود و پس از بازگشت نوزاد به خانه، نوزاد می‌تواند استفاده از شیر مادر را دوباره از سر بگیرد. افزایش میزان تغذیه و استفاده از چراغ‌ها، سطح بیلی روبین را به طور موثری کاهش می‌دهد.
• اگر یک کودک زودرس و یا کودکی با شرایط سلامتی و بهداشتی خاص داشته باشد، درمان باید توسط افراد متخصص این زمینه انجام گیرد.

درمان های زیر برای کاهش زردی در نوزادان شیرخوار توصیه نمی‌شود:

• مکمل آب شکر که باعث تشدید زردی در نوزاد می‌شود و همچنین میزان کم شدن بیلی روبین خون را به تاخیر می‌اندازد.
• قطع تغذیه با شیر مادر زردی را بدتر می‌کند و می‌تواند تلاش مادر را برای به دست آوردن بهترین تغذیه ممکن خراب کند. تغذیه مکرر و کارآمد شیر مادر بهترین راه برای کاهش زردی است (مگر با توصیه پزشک متخصص).

---

بیشتر بدانید: زردی نوزاد چقدر طول می‌کشد و علت آن چیست؟

---

آیا از مبتلا شدن نوزاد به زردی می‌توان جلوگیری کرد؟ 

زردی در ۵۰ تا ۷۰ درصد نوزادان رخ می‌دهد، بنابراین واقعاً هیچ راهی برای جلوگیری از آن وجود ندارد. اما راه‌هایی برای کاهش زردی وجود دارد. پس از اینکه نوزاد متولد می‌شود و با شیر مادر تغذیه می‌کند، ممکن است زردی در نوزاد ایجاد شود.

با یک مشاور تغذیه مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که کودک به مقدار کافی شیر مصرف می‌کند.

تغذیه نوزاد در روزهای اول و هفته‌های اول زندگی باید به طور مرتب باشد. سعی نکنید که کودک را بر اساس برنامه غذایی تغذیه کنید. همچنین بهتر است تغذیه با شیر مادر انجام گیرد. در صورتی که کودک خواب آلود است بهتر است نوزاد به طور کامل از خواب بیدار شود تا تغذیه او به طور کامل انجام گیرد. اجتناب از تغذیه با شیر مادر یا قطع آن در صورتی که توسط پرشک توصیه شود، باید انجام گیرد.

برگرفته از: americanpregnancy

گروه مادر و کودک وب