|
Doxorubicin HCl
|
|
دوکسوروبيسين
|
موارد و مقدار مصرف:
موارد و مقدار مصرف
توجه: موارد و مقدار مصرف اين دارو ممكن است تغيير يابند. جهت كسب اطلاعات جديد به منابع پزشكي مراجعه كنيد.
سرطان مثانه، پستان، ريه، تخمدان، معده، بيضه، تيروئيد، بيماري هوچکين، لوسمي لنفوبلاستيک و ميلوبلاستيک حاد؛ تومور ويلمز، نوروبلاستوما، لنفوما، سارکوما.
بزرگسالان: مقدار mg/m2 75-60 به صورت تزريق وريدي مصرف و هر 21 روز يك بار تكرار مي‌شود، يا طي يك دوره چهار هفته‌اي، مقدار mg/m2 30-25 در سه روز اول هفته تزريق وريدي مي‌شود. همچنين، مي‌توان مقدار mg/m2 20 يك بار در هفته تزريق وريدي كرد.
حداكثر مقدار مصرف اين دارو، مقدار تام mg/m2 550 ( mg/m2 450 در مورد بيماراني كه سابقه پرتودرماني در ناحيه قفسه سينه داشته‌اند) است.
تنظيم دوز: در صورت افزايش بيلي‌روبين به mg/dl 3/1-2/1 دوز را 50% کاهش دهيد. اگر ميزان بيلي‌روبين به mg/dl 5-1/3 رسيد، دوز را 75% کاهش دهيد.
|
موارد منع مصرف و احتياط:
موارد منع مصرف و احتياط
موارد منع مصرف: حساسيت به دارو يا ديگر ترکيبات فرمولاسيون يا ساير آنتراسيکلين‌ها، سکته قلبي اخير، نارسايي شديد ميوکارد، آريتمي شديد، درمان قبلي با دوزهاي بالاي تجمعي دوکسوروبيسين، ايداروبيسين، دانوروبيسين يا ساير آنتراسيکلين‌ها، ميزان پايه نوتروفيل کمتر ازcells/mm3 1500، نارسايي شديد کبدي.
موارد احتياط: دارو باعث سرکوب شديد مغز استخوان مي‌شود، که عارضه محدود کننده دوز بوده و عمدتاً به صورت لکوپني و نوتروپني مي‌باشد. دارو باعث سميت ميوکارد (اوليه يا تأخيري) وابسته به دوز تجمعي مي‌شود، که عارضه محدود کننده دوز دارو است. شانس سميت قلبي برگشت‌ناپذير با دوزهاي mg/m2 500-450 افزايش مي‌يابد. اگر چه اين عارضه وابسته به دوز تجمعي است ولي ممکن است در هر دوزي رخ دهد. بيماران با سابقه بيماري قلبي، فشارخون بالا، مصرف همزمان ساير داروهاي ضد سرطان، راديوتراپي قبلي يا همزمان و کودکان در معرض خطر بالاتري هستند. تجويز دارو به صورت هفتگي يا انفوزيون پيوسته اين عارضه را کاهش مي‌دهد. بررسي پايه و دوره‌اي ECG و LVEF توصيه مي‌شود. سميت تأخيري با احتمال بيشتري در کودکان رخ مي‌دهد.
لوسمي ميلوژنوس حاد و سندرم ميلوديسپلاستيک ثانويه به مصرف دارو گزارش شده است. دارو تنها به صورت وريدي تجويز شود. نشت بافتي باعث زخم، نکروز و درد در محل مي‌شود.
دارو ممکن است باعث سندرم ليز تومور و هايپر اوريسمي شود. در بيماران با نارسايي کبدي با احتياط و تنظيم دوز مناسب انجام شود.
کودکان در معرض خطر بالاتري براي سميت قلبي تأخيري هستند،
مانيتورينگ منظم توصيه مي‌شود. اين دارو سبب تأخير رشد در کودکان
قبل از سن بلوغ شده و ممکن است به طور موقت باعث اختلال گنادها
شود. در بيماراني که همزمان راديوتراپي مي‌شوند، دارو با دوزهاي کمتر
و با احتياط استفاده شود. دارو حتماً تحت نظر پزشک متخصص کموتراپي
تجويز شده و از تجويز واکسنهاي حاوي ميکروب زنده در بيمار خودداري
شود.
|
عوارض جانبي:
عوارض جانبي
اعصاب مرکزي: اضطراب، ضعف، کانفيوژن، افسردگي، گيجي، تب، پارستزي، نوروپاتي محيطي.
قلبي ـ عروقي: مسمويمت قلبي (تغييرات EKG، مانند تاكيكاردي سينوسي، پهن‌شدن موج T، پايين‌افتادن قطعه ST و كاهش ولتاژ)، آريتمي، كارديوميوپاتي برگشت‌ناپذير كه گاهي با خيز ريوي همراه است، نارسايي حاد بطن چپ.
پوست: پيگمانتاسيون بيش از حد، بخصوص در آن نواحي از بدن كه قبلاً در معرض تشعشع قرار گرفته است، آلوپسي، فلاشينگ صورت، راش، سلوليت شديد (در محل نشت بافتي)، کهير.
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، اسهال، التهاب مخاط دهان، التهاب مري، بي‌اشتهايي، کوليت نکروزان.
ادراري ـ تناسلي: قرمز شدن گذراي رنگ ادرار.
خون: لكوپني، بخصوص آگرانولوسيتوز كه طي 15-10 روز پس از تجويز دارو بروز مي‌كند. بهبودي معمولاً 21 روز بعد از شروع درمان حاصل مي‌شوند؛ ترومبوسيتوپني؛ كاهش فعاليت مغز استخوان (به مقدار مصرف بستگي دارد).
موضعي: سلوليت شديد.
ساير عوارض: آنافيلاکسي، لرز، سپسيس، هايپراوريسمي، ورم ملتحمه.
توجه: در صورت تشديد مسموميت خوني، مصرف دارو بايد قطع شود.
مسموميت و درمان
تظاهرات باليني: كاهش فعاليت مغز استخوان، تهوع، استفراغ، التهاب مخاط و مسموميت برگشت‌ناپذير ميوكارد.
درمان: حمايتي است و شامل انتقال اجزاي خون، مصرف داروهاي ضد استفراغ، آنتي‌بيوتيكها براي مقابله با عفونتهاي احتمالي، درمان علامتي التهاب مخاط و تجويز فرآورده‌هاي حاوي ديژيتال مي‌شود.
|
|
|
تداخل دارويي:
تداخل دارويي
مصرف همزمان اين دارو با سيكلوفسفاميد ممكن است اثر سمي دوكسوروبيسين بر روي قلب را از طريق اثرات اضافي بر روي قلب تشديد كند.
دوكسوروبيسين را نبايد با هپارين سديم، سفالوسپورين، آمينوفيلين، فلوراوراسيل، دگزامتازون فسفات يا هيدوركورتيزون سديم فسفات مخلوط كرد، زيرا ممكن است ايجاد رسوب كند.
تجويز همزمان با اکتينو ماسين باعث ايجاد پنومونيت در بيماراني مي‌شود که راديوتراپي مي‌شوند.
مصرف همزمان با سيکلوسپورين، باعث کاهش متابوليسم دوکسوروبيسين و افزايش سميت آن مي‌شود.
دوکسو روبيسين باعث کاهش سطح خوني ديگوکسين مي‌شود.
مصرف همزمان با مرکاپتو‌پورين باعث افزايش سميت کبدي ناشي از آن مي‌شود. همزمان با هم به کار نروند.
پاکلي تاکسول باعث کاهش کليرنس دوکسوروبيسين و افزايش خطر نوتروپني و استوماتيت مي‌شود.
فنوباربيتال کليرنس دوکسو روبيسين را افزيش مي‌دهد.
دوکسوروبيسين باعث کاهش سطح خوني فني‌توئين مي‌شود.
پروژسترون با عث افزايش خطر نوتروپني و ترومبو سيتوپني مي‌شود. سطح خوني را مانيتور کنيد.
استرپتوزوسين باعث افزايش نيمه‌عمر اين دارو مي‌شود و فعاليت آن را افزايش مي‌دهد. دوز دارو را تنظيم کنيد.
وراپاميل باعث افزايش سطح دوکسوروبيسين مي‌شود. عوارض دارو را مانيتور کنيد.
|
مکانيسم اثر:
مکانيسم اثر
دوكسوروبيسين با قرار گرفتن در ميان دو جفت باز DNA
و بازكردن رشته‌هاي آن، ساخت DNA و RNA وابسته به DNA را
مهار مي‌كند، و از اين طريق، اثر سمي براي سلول خود را اعمال
مي‌كند. دوكسوروبيسين از ساخت پروتئين نيز جلوگيري مي‌كند و باعث آپپتوز مي‌شود.
|
|
|
فارماكوكينتيك:
فارماكوكينتيك
جذب: دارو بايد به صورت وريدي تزريق شود.
پخش: به‌طور گسترده در داخل بافتهاي بدن انتشار مي‌يابد، ولي بيشترين غلظت دارو در كبد، قلب و كليه‌ها يافت مي‌شود. اين دارو از سد خوني ـ مغزي عبور نمي‌كند. حدود 75% به پروتئين‌هاي پلاسما اتصال مي‌يابد (بخصوص آلبومين). ميزان آزاد دارو وابسته به ميزان هماتوکريت بيمار است. هر چه هماتوکريت کمتر باشد، غلظت آزاد دارو بيشتر است.
متابوليسم: توسط آنزيمهاي ميكروزومي كبد به ميزان زيادي متابوليزه و به چندين متابوليت تبديل مي‌شود، كه يكي از آنها داراي اثر سمي براي سلول است.
دفع: دوكسوروبيسين و متابوليت‌هاي آن عمدتاً از طريق صفرا دفع مي‌شوند. مقدار كمي از دارو نيز از طريق ادرار دفع مي‌شود. دفع پلاسمايي دوكسوروبيسين داراي سه‌مرحله است؛ نيمه عمر مرحله اول آن حدود 5/0 ساعت و نيمه عمر مرحله نهايي آن حدود 5/16 ساعت است.
|
اشكال دارويي:
اشكال دارويي:
Injection ,Powder: 10mg,50mg
Injection,Solution,Concentrated: 2mg/ml( 5,25ml)
|
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: آنتراسيکلين (غير وابسته به چرخه سلولي).
طبقه‌بندي درماني: ضد نئوپلاسم.
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده D
نام‌هاي تجاري: Adriblastina, Ebedoxo
ملاحظات اختصاصي
1- براي تهيه محلول به منظور تزريق وريدي، پنج ميلي‌ليتر (براي ويال 10 ميلي‌گرمي) يا 25 ميلي‌ليتر (براي ويال 50 ميلي‌گرمي) محلول كلرور سديم تزريقي به ويال حاوي دارو افزوده مي‌شود، تا محلول حاوي mg/ml 2 دوكسوروبيسين حاصل شود.
2- اين دارو را مي‌توان با محلول كلرورسديم تزريقي يا دكستروز پنج درصد در آب رقيقتر كرده و از طريق انفوزيون وريدي در رگهاي مرکزي تجويز كرد.
3- اين دارو را مي‌توان طي 10-5 دقيقه به داخل لولة انفوزيون وريدي در حال جريان تزريق كرد.
4- اگر مقدار تجمعي دارو بيش از mg/m2 550 باشد، در 30 درصد از بيماران موجب بروز عوارض جانبي قلبي مي‌شود، كه اين عارضه دوهفته تا شش‌ماه پس از قطع مصرف دارو شروع مي‌شود. در مصرف دوزهاي بالاي داروي دکسرازوکسان به درمان اضافه شود.
5- تجويز دارو به صورت هفتگي يا انفوزيون طولاني مدت (48 تا 96 ساعت) باعث کاهش خطر کارديوميوپاتي مي‌شود.
6- داروي رقيق شده به مدت 7 روز در دماي اتاق و 15 روز در يخچال پايدار است.
7- ايجاد خطي بر روي پوست در طول وريد يا برافروختگي صورت نشان‌دهنده آن است كه سرعت تزريق دارو بيش از حد توصيه شده است.
8- در صورت بروز تاكيكاردي، مصرف دارو قطع شود يا سرعت انفوزيون كاهش يابد. در صورت نشت دارو به خارج رگ، مي‌توان با استفاده از دي‌متيل سولفوكسيد و قرار دادن بسته‌هاي يخ بر روي موضع، عوارض ناشي از آن را درمان كرد.
9- شمارش كامل سلولهاي خون و عملكرد كبد بيمار پيگيري شوند.
نكات قابل توصيه به بيمار
1- مصرف زياد مايعات موجب افزايش حجم ادرار مي‌شود و به دفع اسيداوريك كمك مي‌كند. مايعات زياد بنوشيد.
2- از تماس با افراد مبتلا به عفونت خودداري نماييد.
3- اين دارو موجب ريزش مو خواهند شد، ولي 5-2 ماه بعد از قطع مصرف دارو، موها مجدداً رشد خواهند كرد.
4- رنگ ادرار 2-1 روز بعد از مصرف دارو قرمز خواهد شد، ولي علامت خونريزي نيست. در اين حالت ممكن است ادرار سبب رنگي‌شدن لباسها شود.
5- از واكسيناسيون در طول درمان و چند هفته بعد از آن خودداري كنيد. ساير افراد خانواده نيز بايد از واكسيناسيون در طول درمان خودداري كنند.
6- در صورت بزور هرگونه خونريزي يا كبودي غير عادي، به پزشك اطلاع دهيد.
7- به بيمار توصيه کنيد درد يا تحريک در محل تزريق را گزارش کند.
مصرف در سالمندان: احتمال بروز مسموميت قلبي ناشي از مصرف دارو در بيماران بزرگتر 70 سال افزايش مي‌يابد. براي جلوگيري از بروز مسموميت شديد خوني، در بيماراني كه ذخيزة مغز استخوان آنها كم است، احتياط‌هاي لازم صورت گيرند.
مصرف در كودكان: احتمال بروز مسموميت قلبي ناشي از مصرف دارو در كودكان كوچكتر از دو سال، افزايش مي‌يابد.
مصرف در شيردهي: ترشح دوكسوروبيسين در شير مشخص نيست، ولي به‌علت خطر عوارض جانبي شديد، موتاژنيك و كارسينوژنيك بودن دارو، شيردهي در طي درمان با اين دارو توصيه نمي‌شود.
اثر بر آزمايشهاي تشخيصي
مصرف دوكسوروبيسين ميزان گلوکزو بيلي‌روبين را افزايش مي‌دهد. باعث کاهش کلسيم، هموگلوبين، گلبولهاي سفيد، نوتروفيل و پلاکتها مي‌شود.
|
