|
Vasopressin
|
|
وازوپرسین
|
موارد و مقدار مصرف:
موارد و مقدار مصرف
الف) ديابت بي‌مزه با منشأ مرکزي.
بزرگسالان: مقدار 10-5 واحد 4-2 بار در روز، بر حسب نياز، از راه عضلاني يا زير جلدي تزريق مي‌شود. مقدار مصرف از راه بيني (اسپري يا پنبه آغشته به دارو) بر حسب فرد و پاسخ به دارو متغير است. براي درمان طولاني مدت، مقدار 5-2.5 واحد از سوسپانسيون روغني هر 3-2 روز تزريق عضلاني يا زير جلدي مي‌شود.
کودکان: مقدار 10-2.5 واحد 4-2 بار در روز، بر حسب نياز، از راه عضلاني يا زير جلدي تزريق مي‌گردد. براي درمان طولاني‌مدت، 2.5-1.25 واحد از سوسپانسيون روغني هر 3-2 روز تزريق عضلاني يا زير جلدي مي‌شود.
ب) اتساع شکم بعد از عمل جراحي.
بزرگسالان: مقدار پنج واحد در ابتدا و سپس، هر 4-3 ساعت تزريق عضلاني مي‌شود. در صورت لزوم، مقدار مصرف تا 10 واحد افزايش مي‌يابد. مقدار مصرف به نسبت در کودکان کاهش مي‌يابد.
پ) براي دفع گاز قبل از انجام پرتونگاري از شکم.
بزرگسالان: مقدار 10 واحد دو ساعت و 30 دقيقه قبل از انجام راديوگرافي تزريق زير جلدي مي شود. تنقيه، قبل از مصرف اولين مقدار ممکن است به دفع گاز کمک کند.
ت) خونريزي بخش فوقاني دستگاه گوارش.
بزرگسالان: مقدار I U/min 0.2-0.4 از راه وريدي و يا I U/min 0.1-0.5 در شريان تزريق مي‌شود.
|
موارد منع مصرف و احتياط:
تداخل دارويي
مصرف همزمان با کاربامازپين، کلرپروپاميد يا کلوفيبرات ممکن است اثر آنتي‌ديورتيک وازوپرسين را تشديد کند.
مصرف همزمان با ليتيم، نوراپي‌نفرين، اپي‌نفرين، هپارين يا الکل ممکن است اثر آنتي‌ديورتيک را کاهش دهد.
|
|
|
|
|
تداخل دارويي:
عوارض جانبي
اعصاب مرکزي: لرزش، سرگيجه، سردرد.
قلبي - عروقي: آنژين صدري (در بيماران مبتلا به بيماري عروقي)، تنگ شدن عروق، زيادي فشار خون، تغييرات الکتروکارديوگرام (EKG) (با مصرف مقادير زياد دارو)، براديکاردي، آريتمي قلبي، ادم ريوي (با انفوزيون داخل شرياني).
پوست: رنگ پريدگي دور دهان.
دستگاه گوارش: کرامپ‌هاي شکمي، تهوع، استفراغ، اسهال، حرکات شديد روده‌ها.
ادراري- تناسلي: کرامپ‌هاي رحمي، آنوري.
ساير عوارض: مسموميت با آب (خواب‌آلودگي، بي‌قراري، سردرد، اغتشاش شعور، افزايش وزن)، واکنش‌هاي حساسيت مفرط (کهير، تنگ شدن نايژه‌ها، تب، بثورات پوستي، خس خس سينه، تنگي نفس، آنافيلاکسي)، تعريق.
توجه: در صورت بروز علائم و نشانه‌هاي آنافيلاکسي، حساسيت مفرط، يا مسموميت با آب، بايد مصرف دارو قطع شود.
مسموميت و درمان
تظاهرات باليني: خواب‌آلودگي، بي‌قراري، سردرد، اغتشاش شعور، آنوري، افزايش وزن (مسموميت با آب).
درمان: شامل محدوديت مصرف آب و قطع موقت مصرف وازوپرسين تا بروز پُرادراري است. در صورت مسموميت شديد با آب ممکن است ترشح اسموتيک ادرار توسط مانيتول يا دکستروز هيپرتونيک هر کدام به تنهايي يا همراه با فوروسمايد ضروري شود.
|
مکانيسم اثر:
مکانيسم اثر
اثر آنتي‌ديورتيک: وازوپرسين يک هورمون آنتي‌ديورتيک است که براي جلوگيري از علائم و عواقب ديابت بي‌مزه با منشأ مرکزي يا جلوگيري از آن به کار مي‌رود. اين دارو عمدتاً در سطح توبولي کليه‌ها عمل کرده و غلظت 5 و 3 آدنوزين مونوفسفات حلقوي را افزايش مي‌دهد و در نتيجه نفوذپذيري آب در توبول‌هاي کليه و مجاري جمع‌کننده ادراري را افزايش مي‌دهد و از اين طريق موجب افزايش اسمولاليته و کاهش سرعت جريان ادرار مي‌شود.
اثر محرک حرکات دودي روده: وازوپرسين براي درمان اتساع شکم بعد از عمل جراحي و تسهيل انجام اعمال راديوگرافيک شکم به کار مي‌رود. اين دارو از طريق تحريک مستقيم انقباض عضلات صاف دستگاه گوارش موجب تحريک حرکات دودي روده مي‌شود.
اثر هموستاتيک: در خونريزي دستگاه گوارش، وازوپرسين به صورت داخل وريدي يا داخل شرياني در شريان مزانتريک فوقاني تزريق مي‌شود. اين دارو از طريق تحريک مستقيم موجب تنگ شدن عروق مويرگ‌ها و آرتريول‌هاي کوچک مي‌شود و خونريزي واريس‌هاي مري را کنترل مي‌کند.
فارماکوکينتيک
جذب: در دستگاه گوارش توسط تريپسين تخريب مي‌شود و به اين دليل از طريق داخل بيني يا از راه تزريقي مصرف مي شود. جذب سوسپانسيون روغني وازوپرسين بعد از تزريق عضلاني يا زير جلدي نامنظم است. سوسپانسيون روغني بعد از تزريق عضلاني آهسته‌تر از محلول آبي دارو جذب مي‌شود.
پخش: در سرتاسر مايعات خارج سلولي انتشار مي‌يابد. به نظر مي‌رسد اين دارو پيوند پروتئيني ندارد.
متابوليسم: بيشتر مقدار دارو در کبد و کليه به سرعت تخريب مي‌شود.
دفع: تقريباً پنج درصد محلول آبي وازوپرسين بعد از تزريق زير جلدي پس از چهار ساعت به صورت تغيير نيافته از طريق ادرار دفع مي‌شود. طول مدت اثر دارو بعد از تزريق عضلاني سوسپانسيون روغني 72-24 ساعت و بعد از تزريق عضلاني يا زير جلدي محلول آبي 8-2 ساعت است. نيمه‌عمر دارو 20-10 دقيقه است.
|
|
|
فارماكوكينتيك:
موارد منع مصرف و احتياط
موارد منع مصرف: نفريت مزمن همراه با احتباس ازت يا حساسيت مفرط نسبت به دارو.
موارد احتياط:
1- اختلالات تشنجي، ميگرن، آسم، نارسايي قلبي (افزايش سريع آب خارج سلولي ممکن است مخاطره‌آميز باشد)، بيماري عروقي، آنژين صدري، ترومبوز عروق کرونر، آترواسکلروز (مقادير زياد دارو ممکن است بروز انفارکتوس ميوکارد را تسريع کند).
2- احتياجات هورموني بيماران پُر ادرار قبل و بعد از عمل جراحي ممکن است به‌طور قابل ملاحظه‌اي کاهش يابد.
|
اشكال دارويي:
اشكال دارويي:
Injection: 20 pressorU/ml
|
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: هورمون هيپوفيز خلفي.
طبقه‌بندي درماني: هورمون آنتي‌ديورتيک، محرک حرکات دودي، بندآورنده خونريزي.
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C
نکات قابل توصيه به بيمار
1- ويال سوسپانسيون روغني وازوپرسين را با نگه داشتن آن در دست گرم کرده و محکم تکان دهيد تا اجزاي فعال آن مخلوط شوند (تکه‌هاي قهوه‌اي در ته ويال باقي نماند).
2- قبل از هر بار تزريق دارو يک يا دو ليوان آب بنوشيد. اين عمل بروز عوارض جانبي، مانند رنگ پريدگي غير عادي، تهوع، کرامپ‌هاي شکمي و استفراغ را کاهش مي‌دهد.
3- ميزان مصرف و دفع مايعات را اندازه‌گيري کنيد.
4- به تاريخ انقضاي دارو توجه نماييد.
5- در صورت بروز هر يک از علائم زير فوراً به پزشک اطلاع دهيد:
درد قفسه سينه، اغتشاش شعور، تب، کهير، بثورات پوستي، سردرد، اشکال در دفع ادرار، حملات تشنجي، افزايش وزن، خواب‌آلودگي غير عادي، خس خس سينه، اشکال در تنفس، تورم صورت، دست‌ها، پاها يا دهان.
6- محل‌هاي تزريق را تغيير دهيد.
مصرف در سالمندان: بيماران سالخورده نسبت به اثرات وازوپرسين حساسيت بيشتري نشان مي‌دهند. اين دارو بايد با احتياط تجويز شود.
مصرف در كودكان: کودکان نسبت به اثرات اين دارو حساسيت بيشتري نشان مي‌دهند. در اين بيماران دارو بايد با احتياط تجويز شود.
ملاحظات اختصاصي
علاوه بر ملاحظات مربوط به تمامي هورمون‌هاي هيپوفيز خلفي، رعايت موارد زير نيز توصيه مي‌شود:
1- در شروع درمان، علائم حياتي پايه و نسبت مصرف مايعات به دفع آنها مشخص شود.
2- فشار خون بيمار دو بار در روز کنترل شود. بيمار از نظر بروز افزايش بيش از حد فشار خون يا عدم پاسخ به دارو که ممکن است با کمي فشار خون مشخص شود، تحت نظر قرار گيرد. ميزان مصرف و دفع مايعات و وزن بدن هر روز پيگيري شود.
3- از بيماران مبتلا به اتساع شکم، در مورد دفع گاز و مدفوع سؤال شود.
4-گذاشتن لوله داخل رکتوم، پس از تزريق وازوپرسين، موجب تسهيل دفع گاز مي‌شود.
5- تحت نظر گرفتن بيمار از نظر ايجاد علائم اوليه مسموميت با آب، مانند خواب‌آلودگي، بي‌قراري، سردرد، اغتشاش شعور و افزايش وزن، از بروز حملات تشنجي، اغما و مرگ جلوگيري مي‌کند.
6- سوسپانسيون روغني وازوپرسين نبايد در داخل وريد تزريق شود.
7- اين دارو نبايد در طول مرحله اول زايمان مصرف شود، زيرا ممکن است موجب پارگي رحم شود.
8- هيدراسيون بيش از حد با مصرف سوسپانسيون روغني وازوپرسين (طولاني اثر) محتمل‌تر از محلول آبي آن است.
9- تزريق دارو با احتياط فراوان انجام شود تا از نشت دارو جلوگيري شود، زيرا خطر نکروز و گانگرن وجود دارد.
|
