روزهایی که بوی عید نمی دهند

هنوز یک ماه و نیم تا آمدن سال ۱۳۹۳ باقی مانده است, اما گویی امسال بهار عجله دارد و زودتراز موعود پا به قلمرو زمستان نهاده است

هنوز یک ماه و نیم تا آمدن سال ۱۳۹۳ باقی مانده است، اما گویی امسال بهار عجله دارد و زودتراز موعود پا به قلمرو زمستان نهاده است.

بوی بهار می‌آید، بهاری زودهنگام، این را می‌توان با کمی قدم زدن در شهرحس کرد از هوای آفتابی و حال و هوای شهر، مردم به جنب و جوش افتاده‌اند تا از این روزهای صاف و آفتابی در فصل زمستان استفاده و مقدمات به اجرا درآوردن مقدمات سنتی کهن را برای به پیشواز رفتن بهار و فرارسیدن سال نو و عید باستانی فراهم کنند. خریدن لباس‌های نو، تعویض بعضی از وسایل مستهلک خانه، شست‌وشوی فرش‌ها و خانه تکانی ازمهم‌ترین این کارهاست.

این روزها مجتمع‌های تجاری و بازارها هرچه که به عید نزدیک می‌شویم شلوغ‌تر می‌شوند و مغازه‌داران به رسم همیشه وهرسال خود را زودتر از دیگراصناف آماده می‌کنند، حراج زمستانی آغاز شده است، پالتوها، چکمه‌ها، شال‌های پشمی و کیف‌های زمستانی بنا بر کیفیت خود تخفیف خورده‌اند تا ویترین‌های زمستانی در همین روزها جای خود را به مدل‌های بهاری بدهند. اما امسال مانند پارسال یا سال‌های قبل نیست، حتی تخفیف‌های ۵۰ درصدی هم نتوانسته‌اند کمی از کسادی بازار کم کنند. به یک مجتمع تجاری درغرب تهران، در میدان آریا شهر می‌روم، یک مجتمع تجاری فلزی و قدیمی درست در وسط این میدان معروف، ساعت ۱۲ ظهر است و داخل یکی از مغازه‌هایی می‌شوم که در بیرون ازمجتمع و رو به خیابان است، دو فروشنده دارد که هر دو درحال جابه‌جا کردن کفش‌هایی هستند که به تازگی برایشان آمده و به سرعت کفش‌ها را در پلاستیک‌ها بسته‌بندی می‌کنند و در طبقات می‌گذارند، از محمد می‌پرسم با توجه به اینکه چشم برهم‌زدنی تاعید باقی مانده، بازارتان رونق پیدا کرده یا نه و او پاسخ می‌دهدخودتان می‌بینید درچه وضعی هستیم، ما یک ارزان فروش هستیم یعنی جنس‌های ما کاملا ایرانی است و قیمت هایمان نیز نسبت به اجناس وارداتی بسیار بسیار پایین‌تر است اما شدیدا بازار دررکود به سر می‌برد. او ادامه می‌دهد: پارسال هم وضع بهتر از امسال نبود یعنی از وقتی دلار دچار نوسان شد و ارزش پول ایران یکباره کاهش شدیدی را تجربه کرد کار ما هم کساد شد. صاحب مغازه، امیر درادامه سخنان شریک خود اضافه می‌کند که قبلا اگر هزینه واردات یک جنس ترکیه‌یی هزار تومان می‌شد امسال به ۲۰ هزارتومان افزایش یافته است، ما هم چون جرات واردات جنس را نداریم به ارزان‌فروشی روی آورده‌ایم و جنس ایرانی با کیفیت عرضه می‌کنیم.

سهیل از دیگر مغازه‌دارانی است که درپشت ویترین خود کفش و کیف را چیده است، ایرانی و خارجی، درپشت شیشه مغازه مقواهایی چسبانده به شکل گل و فلش روی آنها به مشتریان خبر از تخفیف‌های چند درصدی می‌دهد، وارد مغازه می‌شوم درحال کار کردن با کامپیوتر خود است و صدای موزیکی آرام به گوش می‌رسد، ازاو می‌پرسم چندسال است که وارد این کار شده است و او پاسخ می‌دهد که بیشتر از دوسالی می‌شود که این مغازه را خریده است.

او وضعیت بازار را این طور ارزیابی می‌کند، بازار پوشاک ایران سخت در کسادی به سر می‌برد و دلیلش هم مشخص است گران شدن اقلام مصرفی مردم باعث شده لباس و کفش در رده‌های پایین‌تر در سبد خانواده‌ها قرار بگیرد که البته این موضوع بیشتر در طبقه متوسط جامعه مصداق دارد و کسانی که در طبقات بالا هستند تغییری در وضعشان ایجاد نشده است. او که کمی اقتصادی‌تر به ماجرا نگاه می‌کند ، می‌افزاید: بدیهی است وقتی سرعت تورم از حقوق ثابت مردم خیلی بیشتر است، توان اقتصادی مردم برای خرید پوشاک و لباس کاهش می‌یابد. او اضافه می‌کند :

۳۰ تا ۴۰ درصد در فروشش نسبت به پارسال افت فروش داشته و هیچ امیدی هم به رونق ندارد. در این میان قدم به قدم در خیابان آریا شهر دستفروش‌ها دیده می‌شوند که با صدای بلندمشتریان را به سمت خود جلب می‌کنند، شلوار لی، روسری، دستکش، کاپشن نصفه قیمت مغازه، سهیل معتقد است که این دستفروش‌ها همین مغازه‌دارهای پاساژهستند که برای پاس کردن چک‌های خود برای فصل زمستان اجناس خود را به گوشه خیابان ریخته‌اند از بس که اوضاع خراب است. وی که با طمانینه به سوالات من پاسخ می‌دهد، می‌گوید: کسادی بازار طوری است که فقط می‌توانیم دخل و خرج را باهم برابر کنیم به عنوان مثال من درهمین سال قبل بیش از ۴ میلیون و ۷۰۰ هزارتومان مالیات پرداخت کردم که این رقم به دیگرهزینه‌های جانبی هم اضافه می‌شود. از او می‌پرسم فکر نمی‌کند که قیمت دلار تبدیل شده به بهانه‌یی برای چندبرابرشدن قیمت‌ها، زیرا در سال جاری تقریبا قیمت دلار ثابت بود اما جنس‌ها گران باقی مانده، وی اضافه می‌کند: بله شاید هم این طور باشد. به مغازه‌یی درون پاساژ وارد می‌شوم که درپشت شیشه کمی شکیل‌تر از مغازه‌های بیرون پاساژ که به قول خودشان ارزان فروش هستند، نوشته پالتو ۵۵ هزارتومان، کیف از ۴۰ هزارتومان به بالا،

سویی‌شرت ۱۲۰ هزارتومان، شلوار جین ۶۰هزارتومان، شلوار کتان ۶۰ هزارتومان، وارد مغازه می‌شوم، محیطی تاریک که آقای مغازه‌دار پشت تعدادی تنه سفید درخت سپیدار که به شکلی منظم روی هم قرارداده شده نشسته است، کلاهی لبه‌دار بر سردارد و موزیکی رپ ازسیستم‌های صوتی مغازه پخش می‌شود و در حال چک کردن فیس بوک خود از طریق اینترنت گوشی موبایلش است، با سلام من کمی صدای موزیک را کم می‌کند و می‌پرسم چندسال است که به این کار مشغول است و او پاسخ می‌دهد ۱۳ سال، ادامه می‌دهم که چقدر تخفیف به قیمت‌هایی که پشت ویترین چسبانده، خورده است و او می‌گوید: تی‌شرت را قبل از تخفیف ۸۸ هزارتومان، سوئیت شرت را ۱۸۰ هزارتومان و شلوار کتان را ۱۱۸ هزارتومان می‌فروختیم. او بازار را راکد می‌داند و تاکید می‌کند که این تخفیف‌ها هم نتوانسته کمی به افزایش فروش او کمک کند. روبه‌روی یک مغازه زنانه فروشی که فقط اجناس خارجی و وارداتی که اغلب هم ترکیه‌یی هستند دو نفر ایستاده‌اند و درباره وضع فروش‌شان حرف می‌زنند، کمی کنار‌تر به بهانه دیدن اجناس ویترین صبر می‌کنم و به گفت‌وگویشان گوش می‌کنم، کامیار به مردی که صاحب مغازه عطرفروشی است، ازوضعیت کساد بازار شکایت می‌کندو به همکار خود می‌گوید: من هرسال این موقع بیشتر از ۲۰ تکه جنس می‌فروختم اما امسال به ۴ تا تیکه هم نمی‌رسد. با معرفی خود می‌پرسم چرا بازار این همه خراب است و مردم دیگر مانند قبل خرید نمی‌کنند که وی پاسخ می‌دهد: ازوقتی توان خرید مردم کاهش یافت، کاملا قابل درک است که مردم بیشتر از خرید لباس و عطر به فکر تامین مایحتاج خود باشند. علی صاحب مغازه عطر فروشی با بیان اینکه شغل اول او وکالت است و آن روز به دلیل مرخصی فروشنده‌اش در مغازه حاضر شده، صحبت همکار خود را این طور ادامه می‌دهد، مردم اگرهم پول داشته باشند سعی می‌کنند زیاد خرج نکنند زیرا قیمت‌ها مدام درحال تغییر است و احساس امنیت وجود ندارد. او تاکید می‌کند که در وضعیت موجود از تولید‌کننده و واردکننده همه درحال ضرر دادن هستند.

● کاهش ۸۶ درصدی واردات پوشاک

براساس تازه‌ترین آمار گمرک ایران در ۹ ماهه امسال تنها دومیلیون دلار پوشاک به طور رسمی وارد کشور شد که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش بیش از ۸۶ درصدی مواجه است. امارات، چین و آلمان سه مبدا اصلی واردات پوشاک به کشور در ۹ ماهه امسال بودند که سهم این سه کشور از کل ارزش واردات پوشاک ایران در این مدت به ترتیب ۳۵/۳۵، ۳۷/۲۹ و۳۹/۱۳ درصد رسید. آمار موجود خود حکایت از یک موضوع مهم دارد کاهش میزان واردات پوشاک به کشور درسال جاری نسبت به سال‌های قبل که همین امر خود موجب شده بسیاری از مغازه‌داران خبر از نبود جنس خارجی در بازار بدهند. محمود در این باره اظهار می‌کند: من ۱۳ سال است که جنس خارجی می‌فروشم اما دریکی دوسال اخیر واقعا جنس خارجی در بازار کم است اصلا وارد‌کننده‌ها دست به ریسک واردات لباس نمی‌زنند ما زمستان هرسال بارمالی خود را می‌بستیم اما امسال همه پوتین‌ها روی دستمان باد کرده است.

● مانتوفروشی‌ها در میدان هفت‌تیر

در میدان هفت‌تیر تمام مغازه‌ها خبر از جشنواره زمستانه می‌دهند، پالتوها، مانتوهای پشمی، پانچو و شال‌های پشمی و کاموایی با تخفیف‌های ۲۰ درصد به بالا به فروش می‌روند.

مغازه‌ها کمی شلوغ هستند، در داخل چند مغازه به تماشای شوق خانم‌ها برای خرید پالتو و مانتو می‌پردازم، اوضاع چندان بد نیست، خانم‌ها پالتوی سال بعد خود را خرید می‌کنندیا حداقل امیدوارند هوا آنقدر سرد بماند که بتوانند در ایام عید از همان پالتوها و مانتوهای نسبتا پشمی و بهاری استفاده کنند. پالتو و بارانی از ۸۰ هزارتومان به بالا، و مانتو نیز از ۴۵ هزارتومان به بالا قیمت خورده‌اند، شیشه مغازه‌ها تزیین شده به تخفیف‌هایی که هرکدام بدیهی است با مغازه‌های دیگررقابت می‌کنند، خانم جهانی ، مدیر یکی از این فروشگاه‌ها می‌گوید: حراج ما هفته آینده به اتمام می‌رسد و وضعیت نسبت به پارسال بهتر است میانگین تخفیف‌ها ۲۰ درصد به بالا ست و بعضی از اجناس حتی به نصف هم کاهش یافته‌اند که میزان تخفیف کاملا بسته به نوع تولید‌کننده دارد. از او می‌پرسم بازهم چرا قیمت‌ها بالاست که وی افزایش قیمت مواد اولیه را مهم‌ترین عامل می‌داندو تاکید می‌کند که امسال قیمت بعضی از اجناس به دلیل قیمت دلار دوبرابر هم شده‌اند.

● دلار بهانه‌یی برای افزایش چندبرابری قیمت‌ها

افزایش قیمت دلار از دو سال قبل به نظر می‌رسد به بهانه‌یی تبدیل شده برای مغازه‌داران برای افزایش چندبرابری قیمت‌ها، درسال قبل هم این موضوع به اندازه‌یی حاد بود که معاون بازرسی و رسیدگی به تخلفات سازمان حمایت در این باره به واردکنندگان و تولید‌کنندگان پوشاک در راستای افزایش قیمت‌ها هشدار و خبر از اجرای بسته‌های بازرسی و نظارتی برای تنظیم بازار داد. بازار لوازم برقی و خانگی از آن دسته بازارهایی هستند که درآستانه سال نو رونقی دوباره می‌یابند، مصداق این امر تبلیغاتی است که در صفحات روزنامه‌ها یا بیلبوردها به چشم می‌خورد، با خریدن یک دستگاه تلویزیون ال‌سی‌دی، یک دستگاه دی‌وی‌دی کادو بگیرید و نام خود را در قرعه‌کشی سفر به برزیل برای دیدن مسابقات جام جهانی وارد کنید و مسافر جام جهانی باشید. هرکدام از این کارخانجات جشنواره‌هایی برپا می‌کنند وسوسه برانگیز تا بتوانند در این روزها بیشترین تعداد ازمحصولات خود را وارد خانه‌های ایرانیان بکنند اما گشتی در نمایندگی‌ها در خیابان جمهوری خبرچندانی از رونق بازار نمی‌دهد. نیک صفت مدیرفروشی از نمایندگی‌ یکی از مارک‌های معتبر معتقد است فروششان بسیار کم است و نسبت به سال‌های قبل افت قابل توجهی داشته است. وی می‌افزاید، درحال حاضر به‌شدت با کمبود جنس مواجه هستیم که ناشی از عدم واردات به دلیل ناامنی اقتصادی است و فعلا بازارما به دلیل آمدن شب عید تغییر چندانی نداشته است. به گفته او، مردم نشسته‌اند به انتظار آمدن ارزانی یا به عبارتی بلاتکلیف هستند به همین دلیل چندان سراغی از لوازم خانگی نمی‌گیرند. وی معتقد است بیش از ۴۰ درصد افت شروع داشته‌اند. به هر روی تمام کاسب‌ها و مغازه‌داران و حتی مشتریان این روزها با امید روزهای خودرا سپری می‌کنند، دسته اول امید دارند که هرچه به سال نو نزدیک‌تر می‌شویم مغازه‌هایشان پر از خریدار شود و دسته دوم امیدوارند به بهبود اوضاع و کاهش ‌قیمت‌ها.

لیلی خامنه