|
Tacrolimus
|
|
پروگراف
|
موارد و مقدار مصرف:
موارد و مقدار مصرف
پيشگيري از پس زدن عضو در پيوند آلوژنيك كبد، كليه و قلب.
بزرگسالان: براي بيماراني كه توانايي دريافت دارو از طريق خوراكي ندارند، در پيوند كبد و كليه mg/kg/day 0.03-0.05 و در پيوند قلب mg/kg/day 0.01 به صورت انفوزيون وريدي تزريق مي‌گردد (حداقل 6 ساعت بعد از پيوند). بهتر است دارو هر چه سريع تر به فرم خوراكي تعويض گردد (اولين دوز خوراكي 12-8 ساعت پس از قطع انفوزيون). در پيوند كليه، دوز خوراكي ظرف 24 ساعت پس از پيوند و برقراري عملكرد كليوي داده مي‌شود.
دوز خوراكي توصيه شده اوليه در پيوند كبد mg/kg 0.1-0.15 روزانه در دو دوز منقسم، در پيوند كليه mg/kg 0.2 روزانه در دو دوز منقسم، در پيوند قلب mg/kg 0.075 روزانه در دو دوز منقسم مي‌باشد.
ميزان دارو بر اساس پاسخ فرد تنظيم مي‌گردد.
كودكان (فقط در پيوند كبد): ابتدا با mg/kg 0.03-0.05 روزانه وريدي آغاز مي‌شود و سپس با فواصلي مانند بزرگسالان mg/kg/day0.2-0.15 خوراكي ادامه يابد.
تنظيم دوز: در بيماران با نارسايي كبد يا كليه حداقل ميزان مؤثر (چه به صورت خوراكي و چه وريدي) براي بيمار تجويز گردد.
مكانيسم اثر
اثر سركوب‌كننده ايمني: مكانيسم دقيق دارو شناخته شده نيست. دارو فعاليت لنفوسيت‌هاي T را مهار مي‌نمايد. شواهدي وجود دارد كه دارو با پروتئين داخل سلولي به نام FKBP-12 اتصال مي‌يابد و كمپلكس اين دو با كلسيم، كال مودولين و كلسي‌نورين تشكيل مي‌گردد. اين واقعه باعث مهار تشكيل فاكتور هسته‌اي سلولهاي T فعال مي‌شود و در نتيجه سركوب ايمني رخ مي‌دهد.
|
موارد منع مصرف و احتياط:
تداخل دارويي
مصرف همزمان آزولها، بروموكريتپين، CCBها، سايمتيدين، كلاريترومايسين، دانازول، ديليتازم، اريترومايسين، اتينيل استراديول، متيل پردنيزولون، متوكلوپراميد، امپرازول و PIها با متابوليسم تاكروليموس تداخل ايجاد مي‌نمايد. مصرف همزمان كاربامازپين، فني توئين، فنوباربيتال و ري فامپين سطح تاكروليموس را كاهش مي‌دهد، دوز تاكروليموس افزايش مي يابد.
داروهاي سركوب‌كننده ايمني (بجز كورتيكواستروئيدهاي آدرنال) احتمال عفونت را افزايش مي‌دهند. توصيه مي‌شود همزمان استفاده نشوند.
واكسن‌هاي حاوي ويروس زنده مي‌توانند باعث ايجاد عفونت فعال شوند. همزمان استفاده نشوند.
مصرف همزمان داروهايي كه سميت كليوي ايجاد مي‌نمايند (مانند آمينوگليكوزيدها، آمفوتريسين B، سيس پلاتين، سيكلوسپورين) باعث افزايش سميت كليوي مي‌گردند.
مصرف همزمان تاكروليموس و سيكلوسپرين توصيه نمي‌شود، حداقل 24 ساعت قبل از شروع هر يك، ديگري بايد قطع شود.
آب گريپ فروت مي‌تواند باعث افزايش سطح دارو در پيوند كبد گردد.
|
عوارض جانبي:
ملاحظات اختصاصي
1ـ دارو در كمترين ميزان مؤثر به بيمار داده شود.
2ـ در تمام موارد به همراه كورتيكواستروئيدها مصرف شود، در پيوند قلب با آزاتيوپرن يا مايكوفنولات استفاده شود.
3ـ در بيماراني كه پس از عمل اليگوري دارند، تاكروليموس پس از 48 ساعت تجويز مي‌گردد.
4ـ به علت احتمال آنافيلاكسي، اقدامات احتياطي لازم صورت گيرد.
5ـ شكل تزريقي دارو با نرمال سالين و يا دكستروز 5% رقيق شود و قبل از استفاده به غلظت بين mg/ml 0.02 - 0.004 برسد.
6ـ بيماراني كه فرم وريدي دريافت مي‌نمايند به مدت حداقل 30 دقيقه پس از شروع انفوزيون (و سپس به طور متناوب) تحت نظر باشند.
در صورت بروز علائم آنافيلاكسي دارو قطع و اقدامات درماني انجام گردد.
توصيه مي‌شود يك منبع اكسيژن و نيز محلول تزريقي اپي نفرين 1: 1000 در بالين بيمار قرار داشته باشد.
7ـ به علت احتمال هيپركالمي (هيپركالمي ملايم تا شديد در 44-10% بيماران پيوند كبد با تاكروليموس گزارش شده است)، سطح پتاسيم بيمار مانيتور شود، همچنين از مصرف ديورتيكهاي حابس پتاسيم خودداري گردد.
8ـ بيماراني مبتلا به نارسايي كليه تحت نظارت قرار گيرند (كاهش دوز در برخي موارد ضروري است). در بيماراني كه كراتينين پيوسته بالاست و به تنظيم دوز پاسخ نمي‌دهند تعويض تاكروليموس پيشنهاد مي‌شود.
9ـ در بيماراني كه از نارسايي كبدي پس از پيوند رنج مي‌برند مانيتور مداوم ضروري است زيرا اين واقعه باعث افزايش نارسايي كليه ناشي از سطوح بالاي تاكروليموس مي‌شود.
10ـ بيماراني كه تحت درمان با تاكروليموس و ساير سركوب‌كننده‌هاي ايمني هستند در ريسك ابتلا به لنفوم و ساير بدخيمي‌ها مي‌باشند (از جمله پوست). اين احتمال به شدت و طول درماني بستگي دارد (تا به نوع دارو).
11ـ در بيماراني كه داروهاي سركوب‌كننده ايمني مصرف مي‌نمايند احتمال وقوع يك اختلال لنفوپروليفراتيو ناشي از EBV وجود دارد. اين احتمال در كودكان و كساني كه پس از دوره طولاني سركوب ايمني تاكرو ليموس دريافت كرده‌اند، بيشتر است.
12ـ مصرف همزمان تاكروليموس و سيروليموس باعث بروز مشكلات در زمينه بهبود زخم‌ها، نارسايي كليه و ديابت تيپ 1 پس از پيوند در بيماران پيوند قلب مي‌گردد. مصرف همزمان اين دو دارو توصيه نمي‌گردد.
13ـ جهت كنترل افزايش فشار خون و قند خون در بيماران كه تاكروليموس مصرف مي‌نمايند مي‌توان از داروهاي كاهش‌دهنده فشار خون و كاهش‌دهنده قند خون استفاده نمود.
14ـ دارو به طور تحقيقاتي در پيوندهاي مغز استخوان، پانكراس، روده كوچك و ريه به كار رفته است. در بعضي موارد نيز جهت كنترل بيماري‌هاي اوتو ايميون و پسوريازيس شديد استفاده شده است.
15ـ توصيه مي‌شود داروي رقيق شده در محفظه‌هاي شيشه‌اي يا پلي‌اتيلين گلايكولي نگهداري شود و پس از 24 ساعت دور ريخته شود. محفظه‌هاي ساخته شده از پلي‌وينيل كلرايد باعث كاهش ناپايداري دارويي مي‌گردد.
نكات قابل توصيه به بيمار
توصيه مي‌شود جهت جذب مناسب دارو با شكم خالي مصرف شود.
مصرف در كودكان
در صورتي كه كودك مبتلا به نارسايي كليه و يا كبد نباشد به ميزان بالاتري از دارو نسبت به بزرگسالان نياز دارد.
مصرف در شيردهي
دارو در شير ترشح مي‌شود. در شيردهي استفاده نشود.
|
|
|
تداخل دارويي:
اثر بر آزمايشهاي تشخيصي
تاكروليموس مي‌تواند باعث افزايش BUN، Cr، AST، ALT، LDH، ALP و گلوكز گردد. مي‌تواند باعث كاهش هموگلوبين، منيزيم و پلاكت گردد. مي‌تواند باعث افزايش يا كاهش پتاسيم و WBC گردد.
|
مکانيسم اثر:
فارماكوكينتيك
جذب: جذب خوراكي دارو از دستگاه گوارش متغير است. نيمه عمر جذب در پيوند كبد حدود 5 ساعت و 20 دقيقه مي‌باشد فراهمي‌زيستي مطلق دارو 17% در پيوند كليه بزرگسالان و 22% در پيوند كبد بزرگسالان مي‌باشد. غذا، فراهمي‌زيستي و جذب دارو را كاهش مي‌دهد.
پخش: دارو به پروتئين‌ها (عمدتاً آلبومين و گليكوپروتئين آلفا يك اسيد) متصل مي‌گردد و اتصال بالايي به اريتروسيت‌ها دارد.
اتصال به پروتئين آن بين 99%- 75 % مي‌باشد. پخش دارو در خون كامل و يا پلاسما به فاكتورهاي متعددي بستگي دارد (هماتوكريت، دماي جداسازي پلاسما، سطح دارو و سطح پروتئين‌هاي پلاسما).
متابوليسم: به‌طور گسترده توسط سيستم اكسيداز (عمدتاً CYP3A4) متابوليزه مي‌گردد.
دفع: كمتر از 1% دارو بطور دست نخورده در ادرار ترشح مي‌گردد.
8 نوع متابوليت در پلاسماي انسان شناسايي شده است. دو متابوليت (شامل دمتيله و دبل دمتيله) به ترتيب 10 و 7 درصد از سركوب گري ايمني تاكروسيموس را به عهده دارند.
|
|
|
فارماكوكينتيك:
موارد منع مصرف و احتياط
موارد منع مصرف: حساسيت به دارو، فرم تزريقي در كساني كه به روغن كرچك و مشتقات آن حساسيت دارند منع مصرف دارد.
موارد احتياط: نارسايي كبد و كليه.
|
اشكال دارويي:
اشكال دارويي:
Capsule: 0.5, 1, 5mg
Injection, Solution, Concentrate: 5 mg/ml, 1ml
Ointment: 0.03%
|
اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: ماكروليد مشتق از باكتري.
طبقه‌بندي درماني: سركوب‌كننده ايمني.
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C
نام‌هاي تجاري: Prograf
عوارض جانبي
اعصاب مركزي: آستنيا، تب، سردرد، بي‌خوابي، درد، پاراستزي، لرزش.
قلبي - عروقي : افزايش فشار خون، كاهش فشار خون، درد قفسه سينه، ادم محيطي.
دستگاه گوارش: درد شكم، بي‌اشتهايي، يبوست، اسهال، تهوع، استفراغ.
ادراري - تناسلي: عملكرد ناقص كليه، اليگوري، عفونت ادراري.
خون: آنمي، لكوسيتوز، ترومبوسيتوپني.
عضلاني ـ اسكلتي: درد كمر.
تنفسي: آتلكتازي، ديسپنه، افيوژن ريوي.
پوست: بثورات جلدي، راش.
ساير عوارض: آنافيلاكسي، آسيت.
مسموميت و درمان
اطلاعات زيادي در دست نيست.
اين افراد عوارض جانبي غير از آنچه در مورد دوزهاي درماني گزارش شده ندارند.
اقدامات حمايتي انجام مي‌گردد.
به علت حلاليت آبي پائين و اتصال به پروتئين پلاسما و اريتروسيت، اين دارو قابل دياليز نمي‌باشد.
|
