انرژی‌های نو چشم به آینده دوخته‌اند

با افزایش قیمت جهانی نفت به سطح بالاتر از ۵۰ دلار در هر بشكه عملاً تقاضا برای بازه گسترده ای از انرژی های تجدیدپذیر- از توربین های بادی تا ماشین هایی كه از روغن ذرت به جای سوخت استفاده می كنند- افزایش یافته است. اگرچه تمهیدات اینچنینی و روی آوردن به سوخت های جدید معمولاً فقط زمانی مشاهده می شود كه قیمت نفت در بازارهای جهانی به یكباره اوج می گیرد، اما جنبش انرژی های تجدیدپذیر به تدریج در حال حركت كردن به ورای تصورات پیشین و وارد شدن به فاز جدیدی از پویایی است. این جنبش در حال ریشه دوانیدن در شبكه سراسری برق آمریكا و نیز در منازلی است كه در سطح متوسطی از قیمت ساخته شده اند، زیرا فناوری استفاده از انرژی های تجدیدپذیر با سرعت قابل توجهی در حال پیشرفت است. به عنوان مثال، طبق آخرین پیش بینی های صورت گرفته قرار است تعداد ۱۰۰ هزار خودروی تویوتای مدل پریاس كه دارای فناوری دوگانه سوز (هیبریدی) است سال آینده به بازار ایالات متحده عرضه شود.
حتی پانل ها یا صفحات خورشیدی و توربین های بادی كه غالباً سابقه استفاده از آنها به چند دهه پیش همزمان با دوران جوانی «جیمی كارتر» رئیس جمهور سالخورده اسبق آمریكا بازمی گردد، اكنون نشانه هایی از پیشرفت را در همسایگی مناطق حومه ای تر شهرها و سایر مكان هایی كه چندان انتظار رویارویی با آنها نمی رود بروز می دهند. به عنوان مثال به موارد زیر توجه كنید:
*یك شركت صنعتی معتبر در لوئیزیانا برای اولین بار قصد دارد ادوات مربوط به توربین های بادی را بر فراز دكل های قدیمی نفت و گاز در خلیج مكزیكو نصب كند و سپس برق حاصل را جهت مصرف به نواحی ساحلی ارسال كند.
*برای اولین بار در آمریكا شركت Home Depot به موازات فروش گلوله های سربی شاقول و رنگ نقاشی Behr اقدام به فروش تجهیزات خورشیدی به منظور استفاده در خانه ها و منازل مسكونی خواهد كرد.
*فروشندگان گازوئیل در دنور، سیاتل و شهرهای دیگر آمریكا اكنون در حال افزودن اتانول (یك ماده سوختی با خصوصیات آلایندگی بسیار كمتر) به گازوئیل شان هستند تا بلكه بتوانند آن را ارزان تر از برخی مشتقات سوختی دیگر به خریداران سنتی خود بفروشند.
اگرچه سوخت های جایگزین هنوز بخش كوچكی از سبد مصرف انرژی آمریكا را تشكیل می دهند، اما نباید از نظر دور داشت كه این قبیل سوخت ها با یك نرخ رشد ۳۰ درصدی در حال پیشرفت به مراتب بالاتر هستند و این در حالی است كه نرخ رشد نفت خام و گاز طبیعی به ترتیب ۴ و ۶ درصد برآورد می شود. پروژه های مربوط به انرژی های جایگزین به ویژه در ایالت هایی با استقبال عموم مواجه می شوند كه فرمانداران آنها به تاسیس مزارع بادی جدید و تصفیه خانه های مخصوص در اطراف مزارع كشاورزی و باغات روی خوش نشان می دهند. اما این كار فقط یك هوس زودگذر سیاسی نیست. قیمت تمام شده بسیاری از سوخت های جایگزین در حال نزدیك شدن به قیمت نفت و گاز طبیعی است. این رقابت پذیری تدریجی كه با تصویب یك اعتبار مالی جدید در كنگره به منظور كاستن از مالیات دریافتی از این مشاغل جدید همراه شده است تجارت پرسودی را نوید می دهد كه نمونه های تازه تر آن را می توان در امضای قراردادهای جدید به منظور احداث تاسیسات مختلف، از مزارع بادی در ایالت آیوا گرفته تا مزارع خورشیدی بر فراز پایانه های خروجی FedEx، مشاهده كرد.
«جورج استرزینگر» مدیر اجرایی «پروژه سیاست انرژی تجدیدپذیر» در واشینگتن می گوید: «این دوره زمانی كه در آن شاهد افزایش بی سابقه قیمت سوخت های فسیلی از یك سو و كاهش نرخ بهره از سوی دیگر هستیم، فرصت را برای انرژی های تجدیدپذیر فراهم ساخته است تا بر خلاف روند نزولی ۲۵-۲۰ سال اخیر بار دیگر جای خود را در میان سایر منابع تاثیرگذار انرژی پیدا كنند.» وی در ادامه می افزاید: «با تلاش و پشتكار بیشتر جهت توسعه منابع تجدیدپذیر و با عنایت به واقعیت های موجود در بازار كه یكی از نمودهای عینی آن كاهش مصرف گاز طبیعی مایع (LNG) چه از طریق افزایش مالیات های مصوب چه از طریق وضع استانداردهای كیفی جدید از سوی مقامات وزارتخانه مسئول خواهد بود انتظار داریم كه تا سال ۲۰۲۰ شاهد افزایش سهم انرژی های تجدیدپذیر در سبد انرژی الكتریكی مصرفی ایالات متحده تا حد ۱۵ درصد باشیم.»
با این حال كارشناسان انرژی بر این باورند كه ایالات متحده همچنان كندتر از ممالك اروپایی به امر توسعه منابع تجدیدپذیر خود خواهد پرداخت، زیرا اكنون اروپایی ها طرح هایی را به منظور افزایش سهم انرژی های جایگزین در سبد انرژی تولیدی خود تا سال ۲۰۱۰ به ۱۰ درصد و تا سال ۲۰۲۰ به ۲۰ درصد در دست اجرا دارند. دانمارك كه در حاشیه شمالی دریای بادخیز شمال (North Sea) واقع است شاید در میان سایر ممالك جهان در این زمینه پیشگام باشد، زیرا هم اینك ۲۰ درصد برق تولیدی خود را از مزارع بادی اش تامین می كند. تا سال آینده، این رقم به حدود ۳۰ درصد افزایش خواهد یافت.
دو كشور آلمان و ژاپن طی سالیان اخیر رقابت سنگینی را در زمینه تولید و بهره برداری از پانل های خورشیدی بنیان نهاده اند. رشد تولید انرژی خورشیدی در ژاپن هم اینك سه برابر سریع تر از ایالات متحده و دو برابر سریع تر از آلمان است. «مایك اكهارت» رئیس «شورای انرژی تجدیدپذیر آمریكا» در واشینگتن در این باره می گوید: «در آلمان، آنها به معنی واقعی كلمه در حال فرش كردن كشتزارها با پانل های خورشیدی هستند، زیرا بعضاً مشاهده شده است كه قطعاتی به مساحت تقریبی ۱۰ بلوك شهری توسط این پانل ها فرش شده اند.» در واقع تقاضا برای این پانل ها خوب است. «رونه رش» مدیر اجرایی «اتحادیه صنایع انرژی خورشیدی» برآورد می كند كه افرادی كه خواهان خرید پانل های خورشیدی هستند ممكن است مجبور شوند كه مدتی حدود سه ماه را در صف به انتظار بمانند.
كانادایی ها نیز در حال توجه نشان دادن به پتانسیل برق بادی هستند. به عنوان مثال اوایل اكتبر گذشته، Hydro-Quebec غول صنعتی كانادا طرح هایی را به منظور خرید بیش از هزار مگاوات برق اعلام كرد كه این میزان برق برای گرم كردن ۲۰۰ هزار منزل مسكونی كافی خواهد بود- در این زمینه قرار است هشت پروژه بزرگ به منظور احداث تاسیسات انرژی باد در ایالت كبك به مورد اجرا گذاشته شود. برق آبی (Hydroelectricity) نیز به محض اتمام عملیات اجرایی این پروژه ها كه در فاصله سال های ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲ خواهد بود برای بالانس كردن برق بادی تولیدی كه اساساً ناپایدار است به كار گرفته خواهد شد.
«استیو زوولینسكی» مقام ارشد اجرایی بخش انرژی باد GE Energy معتقد است كه بخشی از جابه جایی های اخیر در سهم انرژی ها در بازار ناشی از سیالیت قیمت نفت و گاز طبیعی است. وی در این باره می گوید: «چیزی كه در این میان تغییر یافته است امنیت انرژی و سیالیت قیمت سوخت های فسیلی است.» با این حال وی در ادامه می افزاید: «رشدی كه اخیراً در امر تولید و مصرف انرژی های جایگزین مشاهده می شود نه فقط واكنشی سریع و احساسی به تغییر كوتاه مدت قیمت های جهانی سوخت های فسیلی است، بلكه افراد با نگاهی اجمالی به سطح ذخایر موجود انرژی و تعدد مسائل زیست محیطی متوجه می شوند كه چاره ای جز روی كردن به اقتصادهای مبتنی بر انرژی های جایگزین در شهرها و روستاهای خود ندارند.»
حتی كمپانی های نفتی با اجرای طرح هایی همچون افزودن ماده شیمیایی اتانول به گازوئیل تولیدی خود با هدف صرفه جویی در مصرف سوخت عملاً وارد معركه شده اند. امروزه اتانول كه از ۱۲ درصد محصول ذرت آمریكا استفاده می كند در ۳۰ درصد سوخت مصرفی این كشور آمیخته می شود. تقاضا برای اتانول در ایالات متحده آمریكا چشمگیر است، به طوری كه هم اینك ۱۲ واحد تولیدی جدید در این كشور در حال احداث هستند و تعداد بسیار بیشتری نیز در پی گردآوری سرمایه لازم برای ملحق شدن به جمع ۸۳ واحدی هستند كه هم اینك مشغول فعالیت هستند. «باب دینین» رئیس «اتحادیه سوخت های تجدیدپذیر» در واشینگتن می گوید: «اتانول فقط یك سوخت مختص غرب میانه نیست، بلكه در سایر مناطق آمریكا نیز جذابیت دارد.» در حقیقت در ایالت نیویورك كه یك ایالت شرقی است، پایانه هایی به منظور تركیب كردن اتانول با گازوئیل با نسبت ۱ به ۱۰ احداث شده اند كه این دو برابر میزانی است كه برای رعایت استانداردهای زیست محیطی در نظر گرفته می شود. «دینین» در توجیه علت این امر می گوید: «اتانول به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه تر از سایر افزودنی هایی است كه معمولاً به مشتقات نفتی افزوده می شوند.»
برخی شركت ها نیز در حال ملحق شدن به جمع شركت های تخصصی در امر تولید انرژی های تجدیدپذیر هستند. چند هفته پیش، FedEx اعلام كرد كه سلول های خورشیدی را به منظور تولید برق بیشتر به تاسیسات فرودگاهی اش در اوكلند اضافه خواهد كرد. «رایان فوربای» سخنگوی این شركت ضمن اعلام خبر فوق گفت انتظار می رود كه این سلول ها ۸۰ درصد پیك بار الكتریكی مورد نیاز فرودگاه را تامین كنند. چندی بعد كمپانی یاد شده خبر از تولید تعداد بیشتری خودروی هیبریدی داد كه اساساً از تركیبی از موتورهای دیزلی و باتری های لیتیوم استفاده می كنند؛ بدین ترتیب گفته می شود كه بازده سوخت مصرفی در این قبیل خودروها تا حد ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت، ضمن اینكه از میزان انتشار آلاینده های موسوم به گازهای گلخانه ای كاسته خواهد شد.
دولت آمریكا نیز در حال ملحق شدن به این جریان است. چندی پیش سرویس پست ایالات متحده رسماً اعلام كرد كه قصد دارد از پانل های خورشیدی به منظور تولید برق بیشتر در یكی از تأسیسات خود در شهر ساكرامنتو واقع در ایالت كالیفرنیا استفاده كند. به گفته مسئولین این شركت، پانل های خورشیدی یاد شده صرفاً به منظور اجرای یك برنامه مدیریت انرژی متشكل از تامین روشنایی بیشتر و بهینه سازی عملكرد كمپرسورهای مورد استفاده در سیستم گرمایش و سرمایش محیطی به كار گرفته خواهند شد. «جیم دیویس» رئیس Chevron Energy Solutions كه برای همكاری با US Postal Service قرارداد دارد در این باره می گوید: «آنها مصرف برق شان را تا حد ۳۳ درصد كاهش خواهند داد.» Chevron قصد دارد در زمینه تجهیز هفت موسسه منطقه ای دیگر به این سیستم در شمال كالیفرنیا با Postal Service همكاری كند. به گفته «دیویس» نهایتاً این برنامه در كلیه تأسیسات منطقه ای USPS در سراسر آمریكا به مورد اجرا گذاشته خواهد شد.
برخی مصرف كنندگان نیز كه سابقاً تمایل چندانی به استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر نداشتند، اكنون به فكر تجدید نظر در افكار خود افتاده اند. Green Mountain Energy كه اخیراً پیشنهاد استفاده از سوخت های غیرنفتی را به مشتریان خود ارائه كرده همواره بر این اعتقاد بوده است كه تولیدات اش مورد استقبال طرفداران محیط زیست قرار خواهد گرفت. اكنون كمپانی یاد شده معترف است كه مادران فوتبالیست در زمره خریداران اصلی محصولات شان قرار گرفته اند. «تیم اسمیت» نایب رئیس كمپانی Austin در ایالت تگزاس كه اصطلاحاً در زمینه انرژی های سبز فعالیت می كند در پایان می گوید: «مادرانی كه از ما خرید می كنند، خواهان آینده ای ایمن برای فرزندان شان هستند، و به همین منظور سعی دارند تا با خرید محصولات ما راهی برای ادای دین خود به نسل های آینده پیدا كنند.»

The Christian Science Monitor .Oct.۲۲.۲۰۰۴
رون شرر ترجمه: علی عبدالمحمدی

منبع : پورتال مديريت فناوري اطلاعات