آیا نوشابه‌های انرژی‌زا اعتیادآورند؟

نوشابه‌های انرژی‌‌زا، در واقع نوشیدنی‌هائی هستند که افزودنی‌هائی از قبیل محرک‌های مجاز، ویتامین‌ها (خصوصاً ویتامین‌های گروه B) و مواد معدنی که تولید انرژی می‌کنند، در آنها به کار رفته است. از جمله دیگر مواد به‌کار رفته در این نوشیدنی‌ها می‌توان به کافئین، گیاه گوآرانا (GUARANA)، دانه قهوه، ساخارین (قند مصنوعی) و کراتین اشاره کرد.
در برخی از آنها ممکن است مقدار زیادی گلوکز یا شکر نیز به‌کار رفته باشد. طرفداران این نوع نوشیدنی‌ها بیشتر جوانان، دانش‌آموزان، افراد پرتحرکت و ورزشکاران هستند برای این‌که این نوشیدنی‌ها هرچه بیشتر به نوشابه‌های عادی شبیه شوند، به اغلب آنها اسانس و رنگ نیز اضافه می‌کنند.
● تاریخچه
(JOLT COLA) نوشابه‌ای با میزان کافئین بسیار زیاد به‌عنوان اولین نوشابه‌ٔ انرژی‌زا، از سال ۱۹۸۰ در آمریکای شمالی به بازار آمد. در این نوشابه درصد کافئین و شکر بیشتر از حد معمول بود و خریداران آن اغلب جوانان، افراد پرتحرک و متخصصین بودند.
هرچند خریداران می‌دانستند این نوشابه صد درصد سالم نیست، اما همین‌که به آنان امکان می‌داد ساعات بیشتری از روز را کار کنند، برایشان کافی بود. بعدها این نوشابه‌ در میان افرادی که کارهای فنی انجام می‌دادند نیز رایج شد.
امروزه این نوشابه‌ها در بین متخصصین کامپیوتر، هکرها و به‌طور کلی افرادی که ساعت‌ها مقابل کامپیوتر می‌نشینند و کمتر می‌خوابند، بیشترین مصرف را دارد.
JOLT COLA هنوز هم به‌عنوان یک نوشابه‌ انرژی‌زای شناخته شده در سراسر دنیا به فروش می‌رسد. در حال حاضر RED BULL هفتاد درصد از بازار فروش این نوع نوشابه‌ها را در دست دارد.
در کشور ژاپن قدمت این نوشابه‌ها به سال ۱۹۶۰ برمی‌گردد. در آن زمان نوشیدنی در بطری‌های دارو به فروش می‌رسید و آن دسته از کارگران ژاپنی که مجبور بودند شب‌ها بیدار بمانند از آن استفاده می‌کردند.
● متفاوت با نوشابه‌های ورزشی:
دقت داشته باشید که نوشابه‌های انرژی‌زا با نوشابه‌های ورزشی (SPORTS DRINKS) متفاوت است. اکثر نوشابه‌های انرژی‌زا، شکر و کافئین فراوانی دارند، در حالی‌که نوشابه‌های ورزشی برای متعادل کردن میزان مواد قندی، آب و مواد مغذی مصرف می‌شوند و درصد این مواد در آنها معادل مقداری است که در بدن موجود است.
● آیا مصرف این نوشابه‌ها اعتیادآور است؟
کافئنی و گیاه گوآرانا (GUARANA) از مواد اعتیادآور موجود در این نوشابه‌ها هستند که مصرف زیاد و طولانی‌مدتشان باعث خواهد شد تا به مصرف آنها عادت پیدا کنیم. درصد این مواد در نوشابه‌های انرژی‌زا، تقریباً با مقدار آنها در قهوه برابر است (البته میزان کافئین در انواع مختلف قهوه‌ها بسته به میزان برشته شدن دانه‌هایش، متفاوت است).
از آن‌جائی که ترک این مواد کار سختی نیست و سردرد از اصلی‌ترین عواقب آن است، اعتیاد به نوشابه‌های انرژی‌زا معمولاً جنبه‌ روانی دارد.

منبع : ماهنامه رزم‌آور