مدرنیسم و بحران خانواده

خانواده، نهاد دیر پای اجتماع است که محل و مامن آسایش و آرامش جسم و روان آدمی به شمار می آید.
خانواده جزئی از جامعه است و هر بحرانی که جامعه را فرا می گیرد، خانواده را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
خانواده، سنگ زیر بنای جامعه و تنها نظام اجتماعی است که در همه جوامع مورد پذیرش می باشد خانواده در جوامع گوناگون دارای نقش، پایگاه و منزلتی متفاوت است. خانواده اگر چه هسته کوچک از اجتماع محسوب می شود ولی نقش آن در حیات اجتماعی انسان ها از اهمیت زیادی برخوردار است و استواری و تحکیم روابط خانوادگی در بهبود روابط اجتماعی و کاهش مشکلات جامعه نقش ارزنده و مثبت دارد.
امروزه این نهاد مهم و سرنوشت ساز در زندگی صنعتی و شهری دچار آسیب های فراوان شده و از ایفای نقش اساسی خود بازمانده است.امروزه ارزش های خانوادگی با ارزش های جهانی در تضاد و تناقض هستند.
ارزش های خانوادگی مبتنی بر الزامات وفاداری، هم دردی، تعهد به یکدیگر نظایر آن ها بین اعضای خانواده است.
درحالی که ارزش های امروزی و جدید بیشتر متمایل به تخصص، کارآیی، دست یابی به موقعیت اجتماعی بهتر و منفعت شخصی بالاتر است.
خانواده کارکرد های گوناگون دارد که اهمیت والای این نهاد مهم تنها در پرتو توجه به ابعاد مختلف آن آشکار می شود.
هر گونه بی توجهی به تعدد کارکردهای خانواده نوعی بی تعادلی ایجاد می کند که به دنبال آن خانواده دچار بحران می شود.
پژوهشگران افزایش افسردگی را از عوارض تغییر سبک زندگی در قرن حاضر می دانند که در آن کانون خانواده از هم گسسته است و والدین وقت کافی صرف فرزندان خود نمی کنند همه این استرس ها روی هم جمع شده افراد را در معرض افسردگی قرار می دهند. افزایش زمینه های تحریک جنسی، که به ویژه با توسعه ابزارهای جدید فناوری شاهد آن هستیم خانواده ها را به چالش کشانده است.
دنیای مدرن، عصر تنوع، هیجان و نوآوری است و سرعت تغییر و تحولات، شدت زیادی به خود گرفته. افزایش فشار ناشی از تعدد مشاغل آقایان و فشار مضاعف ناشی از جمع میان کار خانگی و مشاغل رسمی در زنان، همراه با افزایش اضطراب ها و ضعف مهارت زوجین در برقراری ارتباط جنسی، کارکرد جنسی خانواده را نیز تضعیف می کند. امروزه خانواده ها در تربیت فرزندان خود با مشکل مواجه شده اند.
آن ها از پرورش فرزندانی که دارای صلابت شخصیت و هویت اجتماعی باشند عاجزند و در نتیجه فرزندان در مواجهه با بحران ها و مسئولیت های پیش رو بسیار ضعیف و ناپخته عمل می کنند، فرزند سالاری در بسیاری از خانواده ها توازن کنترل، اقتدار و نظارت والدین را بر هم زده است.
مشکل دنیای امروز بروز بحران هویت در افراد خانواده است. گم کردن جهت و معنای زندگی، افراد را دچار آشفتگی کرده است و در رویارویی با مشکلات زندگی، خانوادگی، آن ها را به استیصال می کشاند.
بحران هویت خانواده در عصر حاضر یکی از رویدادهای تلخی است که در گذر از زندگی سنتی به زندگی مدرن دامن گیر جوامع بشری شده است.
سقوط ارزش های اخلاقی رابطه نزدیک با سقوط خانواده یا کم بها شدن آن دارد.
واژگونی ارزش ها در جهان مدرن که با نفی دین و اخلاق همراه است هر کاری را مجاز می داند.از آفاتی که حیات خانواده را تهدید می کند بی اعتباری تدریجی، هنجارها، اخلاقیات، اعتقادات مذهبی و ارزش های سنتی و به موازات آن شیوع انواع انحرافات در رفتارهای غیر متعارف در جامعه است.
شتاب و سرعت برای بهره گیری هر چه بیشتر از زمان و فرصت ها، اخلاق فردی و اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده است و خانواده های سنتی، آرام و با ثبات و بی دغدغه را تبدیل به خانواده مدرن پر التهاب، سردرگم و بی ثبات و پر اضطراب کرده است.فرهنگ مدرن، فضایی آزاد و شاد را برای جامعه و خانواده ترسیم کرده است ولی این تابلوی زیبا و دل فریب رنگ و نقشی بادوام و ثابت ندارد.

طاهره زنجیریان

منبع : روزنامه خراسان