رویای غول در آسمان

هواپیمای آنتونوف ۲۲۵ بزرگ ترین هواپیمای جهان است که در ابتدا برای حمل و نقل شاتل روس ها ساخته شد. An-۲۲۵ هواپیمای عظیم الجثه حمل و نقل نظامی است که توسط کارخانه آنتونوف ساخته شده است. این کارخانه اوکراینی که در سال ۱۹۵۲ تاسیس شد، در زمینه ساخت هواپیماهای نظامی غول پیکر تخصص زیادی دارد. عنوان این کارخانه از نام موسس آن اولگ آنتونوف مشتق شده است.
این هواپیما بزرگ ترین و پرقدرت ترین هواپیمای جهان است که در ابتدا برای حمل و نقل شاتل بوران (فضاپیمای شوروی که تنها یک بار در سال ۱۹۸۸ به فضا سفر کرد) ساخته شد. این هواپیما در اصل مدل بزرگ تری از هواپیمای موفق An- ۱۲۴ Mriya است. Mriya در زبان اوکراینی به معنای «تصور» یا «رویا» است.
آنتونوف ۲۲۵ با حداکثر وزن ناخالص ۶۴۰ تن، در حال حاضر سنگین ترین هواپیمای جهان است. هر چند هواپیمای H-۴ Hercules که به «Spruce» (آراسته و زیبا) شهرت داشت، وزن بیشتری نسبت به آنتونوف ۲۲۵ داشت و طول بال هایش نیز بیشتر بود اما H-۴ تنها یک بار موفق به پرواز شد.
آنتونوف ۲۲۵ بزرگ ترین هواپیمای جهان به شمار می رود که پروازهای موفقیت آمیز متعددی داشته است. این هواپیما حتی از Airbus A۳۸۰ و نیز همتای خود Galaxy C-۵ که به منظور حمل هواپیماهای جنگی ساخته شده بود، بزرگ تر است.
در نوامبر سال ۲۰۰۴، FAI سازمان جهانی ثبت کننده رکوردهای انواع وسایل نقلیه هوایی، نام
An-۲۲۵ را در کتاب رکوردهای سال، که همه ساله به چاپ می رسد، جای داد. این هواپیما رکورد ۲۴۰ پرواز موفق را در اختیار دارد.
آنتونوف ۲۲۵ که در اصل برای پروژه فضایی کشور روسیه و به عنوان جایگزینی برای Myasishchev VM-T ساخته شد، به راحتی می تواند راکت Energia (که در سال ۱۹۸۷ آزمایش شد) و شاتل فضایی Buran را حمل کند. کارایی و قدرت این هواپیما، آن را همردیف ایرباس بلوگا و بوئینگ ۷۴۷ (هواپیمای حمل کننده شاتل امریکایی) قرار داده است.
آنتونوف ۲۲۵ در واقع مدل پیشرفته آنتونوف ۱۲۴ است که در قسمت بدنه و قسمت جلو و عقب بال های آن تغییراتی به وجود آمده. دو موتور توربوفن ساخت ایالات متحده از نوع Lotarev D-۱۸ به بال ها اضافه شده و تعداد کلی موتورهای بال ها را به شش عدد افزایش داده است. به علاوه به منظور تسهیل در فرآیند فرود، تعداد چرخ های آن به ۳۲ حلقه افزایش یافته است. در آنتونوف ۲۲۵ حمل شاتل Buran برای سبک تر کردن وزن هواپیما، در و پلکانی که برای حمل بار در آنتونوف ۱۲۴ وجود داشت، حذف شده اند، کنترل کننده ها و تثبیت کننده های پرواز از حالت عمودی به حالت افقی تبدیل شدند و قسمت دم هواپیما دارای دو سکان عمودی شده که باعث می شود در موقع لزوم حمل بار اضافی امکان پذیر باشد و آشفتگی آیرودینامیکی ایجادشده را کنترل کند. برخلاف آنتونوف ۱۲۴، هواپیمای آنتونوف ۲۲۵ برای مانورهای جنگی و عملیاتی با مسیرهای کوتاه طراحی نشده است.
آنتونوف ۲۲۵ برای اولین بار در ۲۱ دسامبر سال ۱۹۸۸ به پرواز درآمد. دو هواپیما از این مدل ساخته شده بود و امروز تنها یکی از آنها با شماره UR۸۲۰۶۰ برای حمل بارهای سنگین با وزن حداکثر ۲۵۰ تن، مورد استفاده قرار می گیرد. ساخت یک آنتونوف ۲۲۵ نیز در اواخر دهه ۸۰ در ادامه پروژه فضایی کشور شوروی آغاز شد، اما با سقوط شوروی سابق در سال ۱۹۹۰، نیمه تمام رها شد و بعدها از موتورهای آن در هواپیماهای آنتونوف ۱۲۴ استفاده شد.
اواخر دهه ۸۰ مقارن بود با اقدامات دولت شوروی سابق برای کسب درآمد از تجهیزات نظامی. در سال ۱۹۸۹ یک کارخانه برای ساخت هواپیماهای غول پیکر با عنوان «Antonov Airlines» در اوکراین تاسیس شد و کارش را از فرودگاه لوتن لندن با مشارکت کارخانه Air Foyle HeavyLift آغاز کرد. این کارخانه بلافاصله با ساخت چهار هواپیمای آنتونوف ۱۲۴ و سه هواپیمای آنتونوف ۱۲ وارد این عرصه شد.
در اواخر دهه ۹۰ نیاز مبرم به هواپیمایی بزرگ تر از آنتونوف ۱۲۴ احساس می شد. در پاسخ به این نیاز اولین آنتونوف ۲۲۵ با موتورهای اضافی برای نقل و انتقال محموله های بیش از اندازه سنگین تحت مدیریت کارخانه Antonov Airlines ساخته شد.
در ۲۶ آوریل سال ۲۰۰۱ این هواپیما از کمیته جهانی هوانوردی گواهینامه رسمی دریافت کرد، پس از آن، اولین پرواز این هواپیما در تاریخ سوم ژانویه ۲۰۰۳ از شهر اشتوتگارت آلمان به مقصد عمان بود. در این پرواز ۲۱۰ هزار وعده غذای آماده به وزن ۵/۱۸۷ تن برای افراد ارتش امریکا که در این منطقه مستقر بودند، فرستادند. از آن زمان تاکنون هواپیمای آنتونوف ۲۲۵ به عنوان وسیله حمل بارهای سنگینی که حمل هوایی آنها تقریباً غیرممکن است، مانند لوکوموتیوها، ژنراتورهای ۱۵۰ تنی و غیره به کار خود ادامه داده است. این هواپیما همچنین برای امدادرسانی در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه و امکان ارسال سریع کمک های مورد نیاز به سراسر جهان سرمایه یی ارزشمند محسوب می شود.
آنتونوف ۲۲۵ برای اولین بار در ۲۱ دسامبر سال ۱۹۸۸ به پرواز درآمد. در سال ۲۰۰۰ زمزمه هایی مبنی بر نیاز به هواپیمای آنتونوف ۲۲۵ دیگری مطرح شد و در سال ۲۰۰۴ عملیات به پایان رساندن دومین آنتونوف ۲۲۵ نیمه تمام آغاز شد و قرار بود ساخت این هواپیما تا اواسط سال ۲۰۰۶ به پایان برسد.
در ماه ژوئن سال ۲۰۰۳، هواپیمای آنتونوف ۲۲۵ به همراه هواپیماهای آنتونوف ۱۲۴ بیش از ۸۰۰ تن از کمک های مردمی را به کشور عراق رساند. دولت امریکا نیز قراردادی برای استفاده از آنتونوف ۲۲۵ جهت تامین تجهیزات مورد نیاز ارتش این کشور که در خاورمیانه مستقر بود، به امضا رساند. در حقیقت استفاده امریکا از یک هواپیمای روسی تاییدی است بر برتری روس ها در زمینه طراحی و تکنیک پیاده سازی هواپیماهای غول پیکر امدادی، زیرا تا این زمان هواپیمایی با این مشخصات در کشور امریکا ساخته نشده است.
در حال حاضر نیز امریکا قرارداد درازمدتی با Antonov Airlines منعقد کرده و حق استفاده از تنها هواپیمای آنتونوف ۲۲۵ و ۱۰ هواپیمای آنتونوف ۱۲۴ را در اختیار گرفته است. عقد این قرارداد برای دولت امریکا بدون شک ارزان تر از به کارگیری شش عدد هواپیمای C-۱۷ است که به همین منظور طراحی شده است.

علیرضا سزاوار

منبع : آتیه