در عراق چه می‌گذرد

با نگاهی به خاورمیانه می‌توان متوجه انتقادات رهبران و مفسران عرب از فعالیت‌ها و عملكرد بوش در این منطقه شد.
آنها همچنین علایق خود را در مورد آنچه كه رئیس‌جمهور آینده آمریكا باید انجام دهد، بیان می‌كنند.
برخی از اینكه نظاره‌گر پایان دوره پرزیدنت بوش هستند، اظهار ناراحتی می‌كنند اما بسیاری از آنها از جمله سعودی‌ها، اردنی‌ها، لبنان‌ها و دولت‌های كوچك كناره خلیج فارس از اینكه رئیس‌جمهور آینده آمریكا تمایل به عقب‌نشینی و ترك منطقه داشته باشد، نگران هستند.
از سوی دیگر، این نگرانی ناشی از ترس از ایران و تمایل آنها به ایجاد تعادل در منطقه توسط ایالات متحده و همچنین حفظ و استمرار منافع آنها و عواقب نگران‌كننده عقب‌نشینی آمریكا است. اگر آنهایی كه برای جنگ به عراق آمده بودند به خانه‌شان بازگردند، احتمال تهدید رژیم‌های مختلف عرب در منطقه وجود دارد.
اینها موضوعاتی انتزاعی نیستند. ممكن است تاكنون برخی از افرادی كه برای جنگ به عراق آمده بودند به پناهندگانی كه به اردن و سوریه فرار كرده‌اند پیوسته باشند. درگیری میان نیروهای حكومتی لبنان و فتح‌الاسلام در طرابلس ممكن است دال بر این باشد كه فتح‌الاسلام با حداقل ارتباط ضعیفی كه با القاعده دارد، فقط یك گروه جهادی نیست.
به لحاظ نظری، جنگ طرحی برنامه‌ریزی شده بود تا فضا و محیطی امن را ایجاد كنند كه رهبران فرقه‌های مختلف عراق بتوانند با اطمینان خاطر گردآمده تا توافقات میانی جدی و محكمی را كه برای آینده عراق در سر می‌پروراندند را در قالب توافقنامه‌ای ملی تنظیم كنند.
اما حكومت شیعی (و گروه‌های شبه نظامی شیعه) برخلاف تئوری مورد نظر، عمل نمی‌كنند. شیعیان به گونه‌ای عمل می‌كنند تو گویی از، از دست دادن می‌هراسند و در مورد مسائل مهمی چون تقسیم عواید نفت، ادغام بعثی‌های در قدرت و اصلاح قانون اساسی با سنی‌ها تمایل به مصالحه و سازش ندارند و سنی‌ها هنوز به لحاظ عاطفی از اینكه تحت سیطره شیعیان‌اند سرخورده‌اند.
شاید مصالحه و سازش در عراق سرانجام حاصل شود اما این سازش تنها پس از یك برخورد كامل فرا می‌رسد و با وجود شرایط وحشتناك در عراق نگرانی من این است كه ما از این لحظه سرخوردگی هنوز فاصله زیادی داشته باشیم. با فرض این واقعیت، بحث اصلی ما باید این باشد كه آنها با هم برخورد و تعارض دارند.
ما نمی‌خواهیم كه این منازعات به خارج از عراق كشیده شود و ما این را نیز نمی‌خواهیم كه اسلام‌گرایان توانایی حركت و فعالیت در داخل یا خارج از كشور را داشته باشند. اما استراتژی تحدید نفوذ توسط نیروهای نظامی ایالات متحده به تنهایی نمی‌تواند مثمرثمر واقع شود،‌ ما قدرت كافی برای بستن مرزهای عراق را نداریم و برای انجام این كار به كمك همسایگان عراق نیازمندیم. نه ایرانی‌ها و نه سعودی‌ها هیچ‌كدام به نجات ما از مخمصه عراق كمك نخواهند كرد.
آنها برای محافظت از خودشان پا پیش خواهند گذاشت. از قرار معلوم وقتی كه ما از ایرانی‌ها و سوری‌ها می‌خواهیم كه برای برقراری ثبات در عراق همكاری كنند، انگیزه آنها برای ایجاد آشفتگی در عراق را افزایش می‌دهیم.
تقاضای كمك از آنها اسباب دردسر بزرگی برایمان خواهد شد اما اگر سوریه و ایران ببینند كه نیروی جایگزین در عراق، آشوب‌ها و تشنجاتی است كه كشور را تكه‌تكه می‌كند و چندین میلیون پناهنده در پی خواهد داشت و عامل مهم این مصائب‌ همسایگان عراق هستند و ... آنگاه به برقراری ثبات در عراق كمك خواهند كرد.
بنابراین نقطه ثقل و مركز گفت‌وگوهای دوجانبه ما در لوای كنفرانس منطقه‌ای باید استراتژی تحدید نفوذ همسایگان عراق- عربستان سعودی، ایران،‌ تركیه، سوریه، اردن و كویت- باشد و این تنها راه ممانعت از منازعات در درون رژیم عراق و همچنین زایش یك اسامه بن‌لادن جدید و گروه‌های تروریستی در منطقه و ورای آن است.

دنیس راس
ترجمه مهدی صفرپور

منبع : روزنامه هم‌میهن