تشابه موضع اوباما با بوش در مورد بحران غزه

پرزیدنت اوباما در دیداری از وزارت امور خارجه ، نخستین نظریه ها و تعبیرهای واقعی خود را در مورد تنش خاورمیانه از زمان حمله اسرائیل به نوار غزه ( بیست و هفتم دسامبر ۲۰۰۸ – م ) ابراز کرد . اوباما بدون اظهار نظر در مورد امنیت فلسطینی ها ، اول نقطه نظرهایش را در مورد امنیت اسرائیلی ها بیان داشت . اوباما حملات راکتی فلسطینی ها به شهرهای جنوبی اسرائیل را محکوم کرد، اما از ارتش اسرائیلی تحت حمایت ایالات متحده که غزه را با آن جمعیت متراکم به بمب و توپ بست ، حتی انتقاد نکرد . ولی با زیرکی و برای فاصله گرفتن با دولت بوش ، ضمنا گفت که قبول دارد فلسطینی ها رنج می برند و اشاره کرد که مرزها را باید برای کمک رسانی باز کنند .
در این مورد ، با نوام چامسکی که در بیش از نیم قرن گذشته استاد زبان شناسی انستیتو تکنولوژی ماساچوست بوده و بیش از صد کتاب نوشته ، گفت و گو می کنیم :
▪ خوان گونزالس :
پرزیدنت اوباما نخستین نقطه نظرهای واقعی خود را از زمانی که به این سمت انتخاب شد ، در مورد بحران غزه ابراز کرد . اوباما در حالی که کنار هیلری کلینتون وزیرامور خارجه ایستاده بود و دو فرستاده ی کلیدی خود را معرفی می کرد ، در این مورد سخن گفت . رهبر سابق اکثریت در سنا جرج میچل ، که گفت و گو برای توافق پایدار در ایرلند شمالی را انجام داد ، فرستاده ی او در خاور میانه خواهد بود . و ریچرد هالبروک که در اواسط سال های ۱۹۹۰ واسطه معامله در بالکان بود ، نقش فرستاده او را در افغانستان و پاکستان ایفا خواهد کرد .
اوباما در بیان نقطه نظرهایش از حمله سه هفته ای به نوار غزه به عنوان اقدامی دفاعی علیه راکت پراکنی های حماس پشتیبانی کرد ، اما ضمنا گفت که عمیقا نگران شرایط انسانی مردم فلسطین در غزه است . بیست و دو روز حمله برق آسا ، بیش از ۱۴۰۰ کشته به جا گذاشت که اغلب شان غیر نظامی ، و دست کم یک سوم شان بچه بودند . بیش از ۵۵۰۰ انسان هم زخمی شدند . ( اولا بنا به گفته نماینده سازمان ملل در غزه ، این آمار ها قطعی نیستند و حتی می توانند چند برابر باشند ، دوما زخمی ها فقط می توانند نفس بکشند در واقع مرده اند ، سه دیگر آن که بنا به آخرین خبرها ، هنوز از زیر آوارها جسد بیرون می کشند و این عمل مدت های مدید ادامه خواهد داشت – م ) در این مدت ، سیزده اسرائیلی کشته شدند که ده نفرشان سرباز بودند و از آن ده سرباز چهارتن در تبادل آتش میان خودی ها به هلاکت رسیده اند .
آن چه در زیر می آید ، بعضی حرف های اوباما است .
پرزیدنت باراک اوباما :
« بگذارید این مساله را روشن کنم که آمریکا در مورد امنیت اسرائیل متعهد و ملتزم است . ما همیشه از حق اسرائیل برای دفاع از خود حمایت می کنیم .
چهار سال ، حماس هزاران راکت به سمت شهروندان بی گناه اسرائیلی شلیک کرده است . هیچ دموکراسی ای چنین خطری را در مورد مردمش تحمل نمی کند . جامعه بین المللی وحتی خود مردم فلسطین هم که منافع شان قربانی ترور شده است ، چنین شرایطی را نباید برتابند .
برای خالص ماندن و واقعی بودن به عنوان یکی از طرف های صلح ، گروه چهار نفره روشن کرد که حماس باید شرایط صریحی را بپذیرد : حق وجود اسرائیل را به رسمیت بشناسد ، دست از خشونت بردارد ، وبه توافق های گذشته وفادار بماند. از این گذشته ، زمینه ها وخطوط آتش بس با دوام روشن است : حماس باید به موشک پرانی پایان دهد ،‌ اسرائیل عقب کشیدن نیروهایش از غزه را کامل می کند ،‌ ایالات متحده و شرکای ما از رژیم در حاشیه مانده ای که ضد قاچاق اسلحه باشد حمایت خواهند کرد تا حماس نتواند دوباره مسلح شود.
دیروز من با پرزیدنت حسنی مبارک حرف زدم و مراتب قدردانی خود را از تلاش های مصر برای نقشی که در آتش بس ایفا می کند ، اعلام کردم . ما به این نتیجه رسیدیم که مصر به رهبری و شرکت خود در جهت ساختن زیربنای صلحی پایدارتر و گسترده تر از طریق اقدامی جدی برای پایان دادن به قاچاق اسلحه از طریق مرزهای خود ادامه دهد .
بنابراین ، تا زمانی که وحشت شلیک راکت به سوی اسرائیلی های بی گناه ادامه دارد ، آینده امید بخشی برای فلسطینی ها وجود نخواهد داشت . من عمیقا از این که فلسطینی ها و اسرائیلی ها در روزهای اخیر رنج برده اند و نیازهای انسانی در غزه وجود دارد ، متاسفم . قلب های ما برای غیرنظامیان فلسطینی که به غذای فوری ، آب تمیز و مراقبت های اساسی پزشکی نیاز دارند،‌ و دیر زمانی است که در فقر به سر می برند، می تپد.
حالا باید دست هامان را به سوی آن هایی که در جست و جوی صلح تلاش می کنند ، درازتر کنیم . به عنوان مرحله ای از ایجاد آتش بس پایدار ، ‌ مرزهای عبور غزه باید باز شوند تا جریان کمک ها و تجارت ، با نظارت مناسب و مراقبت های بین المللی با شرکت مقام های فلسطینی ، ‌به سوی غزه سرازیر شود . اقدامات امدادگرانه باید در دسترس فلسطینی ها که به آن امید و تکیه دارند ، قرار گیرد. ایالات متحده از کنفرانس اعانه برای جست و جوی کمک های کوتاه مدت انسانی و تلاش های دراز مدت بازسازی اقتصاد فلسطینی ها ،‌ کاملا حمایت می کند . این کمک ها باید از طرف و با راهنمایی مقام های فلسطینی تعیین شوند.
صلح پایدار ،‌ به عاملی فراتر از آتش بس طولانی نیاز دارد ، به همین دلیل است که من بر وجود دو کشور که کنار هم با صلح و امنیت زندگی می کنند پافشاری می کنم . سناتور میچل ، این هدف را ، مثل کوشش برای کمک به صلحی گسترده تر میان اسرائیل و جهان عرب که جایگاه واقعی و به حق اسرائیل در میان ملت ها را به رسمیت بشناسد ،‌ دنبال خواهد کرد.
باید بیفزایم که ابتکار صلح پایدار میان اعراب و اسرائیل به عناصر سازنده ای نیاز دارد تا بتواند این کوشش ها را به پیش ببرد . اکنون زمان آن فرا رسیده است که کشورهای عربی دست به اقدامی بزنند تا با تضمین حمایت دولت فلسطین تحت رهبری پرزیدنت محمود عباس و نخست وزیر فیاد ،‌ گام هایی در جهت عادی کردن روابط با اسرائیل بردارند و علیه تند روی که همه ما را تهدید می کند به پا خیزند . نقش سازنده اردن آموزش نیروهای امنیتی فلسطین و تنظیم روابطش با اسرائیل است تا مدلی برای این اقدامات فراهم آید. در گامی فراتر ، باید این مساله را برای همه کشورهای منطقه روشن کنیم که حمایت خارجی از سازمان های تروریستی باید متوقف شود.
▪ امی گودمن :
پرزیدنت اوباما دیروز در وزارت امور خارجه سخنرانی کرد. یکی از سخنگویان حماس به تلویزیون الجزیره گفت که موضع اوباما در مورد فلسطین ،‌ نسبت به موضع قبلی نشان دهنده هیچ تغییری نیست . اوساما حمدان گفت‌ ، « من فکر می کنم که در رابطه با منطقه خاورمیانه ،‌ این سخنان برای پرزیدنت اوباما آغاز خوشایندی نیست . به نظر می رسد که در چهار سال آینده ، اگر وضع به این منوال پیش برود و در بر این پاشنه بچرخد ، کل ماجرا به راه خطا خواهد رفت. »
بسیار خوب‌ ، برای آگاهی بیشتر، به سراغ نوام چامسکی می رویم .
واکنش شما نسبت به بیانات پرزیدنت اوباما چیست و آیا فکر می کنید این حرف ها نشان دهنده ی تغییرند؟
ـ نوام چامسکی :
این تقریبا همان موضع بوش است . او می گوید که اسرائیل ، مثل هر دموکراسی دیگری ، حق دفاع از خود را دارد . این حرف کاملا درست است ، اما شکافی در دلایلی که می آورد وجود دارد . اسرائیل حق دارد از خودش دفاع کند . اما ادامه نمی دهد که حق دارد با استفاده از زور از خود دفاع کند . همان طور که می دانید ، ممکن است در این مورد توافق داشته باشیم که ارتش بریتانیا در مورد مستعمرات خود در سال ۱۷۷۶ ، حق داشت از خودش در مقابل ترور ارتش جرج واشینگتن دفاع کند ، که البته کاملا واقعی بود ، اما این حق بدان معنی نبود که با استفاده از زور از خود دفاع کند ، برای آن که انگلیسی ها اصلا حق نداشتند این جا باشند. بنابراین ، بله ، حق داشتند از خود دفاع کنند ، که راهی هم برای دفاع داشتند . راهش آن بود که این جا را ترک کنند . همین مثال را می شود در مورد نازی ها زد که در مقابل ترور میهن پرستان حق داشتند از خود دفاع بکنند . آن ها حق نداشتند با استفاده از زور دست به چنین کاری بزنند . در مورد اسرائیل ، وضع عینا به همین صورت است . اسرائیلی ها حق دارند از خود دفاع کنند و به راحتی هم می توانند چنین کنند . با حداقل خرد و فهم ، می توانستند با قبول پیشنهاد صلح حماس ، و پیش از تجاوز نظامی و اشغال ، که نمی خواهم وارد جزئیاتش شوم ، آتش بسی را که پیشنهاد شده بود و اسرائیل آن را نقض کرد ، از حق خود دفاع کنند. اما با خرد و فهم و استدلال گسترده تر که با وجود مشاورانی که اوباما دارد می دانید فاقد آن است ، اسرائیل می تواند با دست برداشتن از جنایاتش از خودش دفاع کند . غزه و ساحل غربی ، یک واحدند ، با هم اند ،‌ یک سرزمین اند . اسرائیل ، با حمایت ایالات متحده ، نه تنها در نوار غزه ، بلکه در ساحل غربی هم مدام مرتکب جنایت می شود. اسرائیل ، مدام به طور سیستماتیک ، و با حمایت ایالات متحده ، به قسمت هایی از ساحل غربی هجوم می برد و می خواهد همانگونه که اریل شارون می گفت ، آن ها را مثل موش به تله بیندازد و از هرگونه تحرک و پیشرفتی بازشان دارد. بسیار خوب ، شما به این جنایات پایان بدهید ، آن وقت خواهید دید که مقاومت مردم هم متوقف خواهد شد.
حالا اسرائیل با قدرت نمائی نظامی تحت حمایت ایالات متحده موفق شده مقاومت را در مناطق اشغالی متوقف کند که البته این موفقیت را مدیون آموزش های اردن است که مورد قدردانی اوباما قرار گرفته است . منظورم آموزش امنیتی فلسطینی ها علیه فلسطینی هاست . تاکید می کنم که نقش کمک های مالی و نظارت همه جانبه ی ایالات متحده را نباید از یاد برد . بنابراین ، بله ، از عهده ی کار بر آمدند . نیروهای آموزش دیده فلسطینی به وسیله اردنی ها ، و علیه فلسطینی ها ، حتی تظاهرات کرانه ی باختری را ، یعنی حتی تظاهرات را ، آن هم تظاهرات صلح آمیز را که از مردم جهان می خواست تا از مردم غزه حمایت کنند ، سرکوب کردند. ماموران آموزش دیده به وسیله اردن را می گویم . آنان بسیاری از تظاهر کنندگان کرانه ی باختری را دستگیر کردند . این ماموران آموزش دیده به وسیله اردن ، یعنی نیروهائی که با دشمن همدستی می کنند ، با حمایت ایالات متحده و اسرائیل کوشیده اند برکرانه ی باختری مسلط شوند .
حالا ، این اوباماست که از زبان اسرائیل سخن می گوید . و هیچ تردیدی وجود ندارد که همه ی این اقدامات ، در مجموع اساس قوانین انسانی بین المللی را نقض می کند . اسرائیل این واقعیت را می داند . مشاوران خودشان ، مشاوران رسمی خودشان ، از بازگشت به سال ۶۷ سخن می گویند . دادگاه جهانی این عمل را محکوم کرد . بنابراین ، مجموعه ی این مهار گسیختگی ها اعمال جنایتکارانه اند . اما این ها می خواهند که بدون برخورد با هیچ نفی و اعتراضی اصرار بورزند که کارشان قانونی است . این است تاکیدهای مورد اعتماد اوباما . رئیس جمهوری جدید هیچ حرفی از جنایات تحت حمایت امریکائی های اسرائیل برزبان نمی راند ، و از پیشرفت امور مربوط به لغو اشغال ، شهرک سازی های غیر قانونی اشغالگرانه و تسلط بر کرانه ی باختری ، حرفی نمی زند . به نظر ایشان ، همه باید زبان در کام کشند و بگذارند ایالات متحده و اسرائیل به کار خود ادامه دهند .
اوباما از گام های سازنده برای صلح ، و بخصوص از قرارداد صلح اعراب سخن می گوید . ایشان می گویند اعراب باید در جهت عادی کردن روابط با اسرائیل گام هائی به پیش بردارند . اما درونمایه ی اصلی پیشنهاد صلح اتحادیه عرب این نبود . پیشنهاد آنان این بود که دو کشور مستقل پا بگیرند که ایالات متحده راهش را بست . می خواهم بگویم اوباما از دو کشور مستقل نام برد ، بله ، اما نگفت کجا ، کی و چگونه . به هیچ چیز دیگری هم اشاره نکرد . هیچ اشاره ای به اصل قضیه نکرد . یعنی حرفی از اقدامات جنایتکارانه ی تحت حمایت ایالات متحده در غزه ، که هر وقت بخواهند حمله می کنند، و از وضع وخامت بار ساحل غربی نزد . اصل و مغز مساله این است .
وقتی به مشاوران اوباما توجه کنید ، بهتر متوجه قضیه می شوید . مثلا دنیس روس کتابی ۸۰۰ صفحه ای – در همین حدود – نوشته است که در آن یاسرعرفات را در مورد همه وقایع به باد انتقاد گرفته است . در این کتاب ، به ندرت به مساله « اسکان » پرداخته که اتفاقا در زمان مسئولیت خود او به عنوان مشاور بیل کلینتون به نقطه ی اوج خود رسیده بود و در آخرین سال دولت او تبدیل به مساله ای جدی شده بود . در مورد این نکته ی آخری ، حتی یک کلمه هم در آن کتاب پیدا نمی کنید.
بنابراین ، نقطه ی اطمینان نکات مورد نظر اوباما این است که اسرائیل حق دارد به زور و با نیروی نظامی از خود دفاع کند و حتی اگر این گونه دفاع از خود به معنی صلح باشد ، این عرب ها هستند که باید به عادی سازی روابط شان با اسرائیل بیندیشند ، ولی با احتیاط از کنار سهم اسرائیل در مورد نادیده گرفتن پیشنهاد آنان به اسرائیل رد می شود . این احتیاط ، بدان معنی است که اسرائیل و ایالات متحده باید بر نظریه عمومی جهان برای ایجاد دو کشور مستقل ، فائق آید . این حلقه مفقوده اوباماست .
▪ خوان گونزالس :
نوام چامسکی ، می خواهم از شما در مورد تلفات ستمگرانه آخرین تجاوز نظامی اسرائیل که جهان را تکان داده است بپرسم . اسرائیلی ها ادعا می کنند که تلفات غیر نظامیان به خاطر آن بوده که حماس در میان مردم غیرنظامی مخفی شده بود ، اما شما در یکی از تحلیل های اخیرتان گفته اید تقریبا از آغاز تشکیل اسرائیل به عنوان یک کشور ، سیاست آنان این بوده که به مردم عادی حمله کنند . توضیحی می دهید ؟
ـ نوام چامسکی :
بله ، گفتند حماسی ها در میان مردم عادی مخفی شده بودند . من فقط در آن تحلیل از رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل نقل قول کردم . این مربوط به سی سال پیش است که واقعا هیچ تروریستی در اسرائیل وجود نداشت . واقعا وجود نداشت . او می گوید ، « سیاست ما این بوده است که به غیر نظامیان حمله کنیم . » و دلیلش را هم توضیح می دهد : حمله به روستاها ، شهرها و هر جائی که مردم عادی باشند . این مساله را « آبا ابان » سیاستمدار معروف اسرائیلی به روشنی توضیح می دهد و می گوید ، « بله ، ما چنین کردیم و دلیل موجهی هم برایش داشتیم . نظریه عاقلانه این بود که اگر ما به مردم عادی حمله کنیم و آنان را در معرض درد و رنج کافی قرار دهیم، دست از تخاصم با ما برخواهند داشت . » دست از تخاصم برداشتن ، در واقع حسن تعبیر از مقاومت در مقابل پیشرفت های اسرائیل در سرزمین های اشغالی است . به همین دلیل ، این سیاستمدار گفته است ، « ما آنقدر از آن ها می کشیم تا زیر فشار ساکت شوند و بگذارند ما کارمان را بکنیم . »
ملاحظه می کنید که اوباما امروز از این کلمات استفاده نکرد ، اما معنی حرف های او ، در واقع همین است . دلیل سکوت او در مقابل تجاوز ارضی ، اشغال سرزمین های فلسطینی و حذف هر گونه امکان مقاومت بی معنی برای استقلال ، معنائی جز این ندارد که مردم ساکت شوند و بگذارند ایالات متحده و اسرائیل کارشان را بکنند . اما آبا ابان که از او نقل قول کردم ، و رئیس ستاد مشترک ارتش ، می توانستند مثل اوباما گفته باشند ، « قلب من برای غیرنظامیانی که رنج می برند ، به درد آمده است . اما چه می توان کرد ؟ ما مجبوریم این نظریه معقول را به اجرا در آوریم که اگر درد و رنج کافی برای مردم ایجاد کنیم ، فریاد برخواهند داشت که اگر ما زمین ها و منابع طبیعی شان را می گیریم ، کسی به مخالفت برنخیزد . من فقط از آنان نقل قول کرده ام . آن ها این حرف ها را خیلی صریح زده اند . تا دلتان بخواهد از این نمونه ها دارم .
▪ خوان گونزالس :
یعنی می خواهید بگوئید این که اوباما گفته است راه های ورودی غزه را باز کنند و اسرائیل به محاصره غزه پایان دهد ، حرف های بیهوده است ؟
ـ نوام چامسکی :
البته این کلمات خیلی قشنگ اند . و اگر چنین کند ، حرف ندارد . اما هیچ علامتی وجود ندارد که این حرف ها معنی بدهند . در واقع همین امروز صبح زیپی لیونی وزیر امورخارجه اسرائیل به زبان فصیح گفت تا غزه یکی از سربازان اسیراسرائیلی را پس ندهد ، پای آتش بس نخواهند رفت . خوب ، همین بهانه به اسرائیل این امکان را می دهد که ابتکار عمل را در دست داشته باشد . البته نه در اسیر کردن سربازان ، بلکه با آدم ربائی ، دزدی کشتی ها ، و انتقال آنان به اسرائیل به عنوان گروگان . واقعیت ماجرا این است که یک روز پیش از اسیر شدن این سرباز اسرائیلی در مرز ، نیروهای اسرائیلی وارد غزه شدند ، دو غیر نظامی فلسطینی را دزدیدند ، آن ها را به اسرائیل بردند و در یکی از زندان های مخفی شان به بند کشیدند . بنا به گزارشی که من همین امروز صبح از اسرائیل دریافت کردم ، اخبار صبح امروز رادیو مدام تکرار می کند که آموس گیلاد رابط اسرائیل و مصر تاکید کرده است که اسرائیل علاقه ای به موافقت نامه آتش بس ندارد و می خواهد موشک پرانی ها را متوقف کنند و گیلاد شالیت هم آزاد شود . فکر می کنم این مطلب را فردا در روزنامه ها بنویسند . بنابراین ، بله ، خیلی زیباست که بگویند ، « مرزها را باز کنیم ،» اما حرفی از شرایطی که به آن مردم تحمیل شده است نزنند ، و در واقع نگویند چرا مرزها سال هاست بسته شده اند برای آن که اسرائیل با حمایت ایالات متحده چنان و چنین خواسته بوده .
▪ امی گودمن :
می توانید در مورد چهارم نوامبر که روز انتخابات بود ، و این که درست سه روز پیش از ادای سوگند باراک اوباما در بیستم ژانویه ۲۰۰۹ ، اسرائیل آتش بس یک طرفه اعلام کرد توضیحی بدهید ؟
ـ نوام چامسکی :
روز انتخابات ، چهارم نوامبر ، اسرائیل در واقع آتش بس را نقض در نقض کرد . هنوز راکت پراکنی حماس شروع نشده بود . راکت پرانی در ماه ژوئن یا ژوئیه شروع شد . روز چهار نوامبر ، یعنی همان روز انتخابات ، به احتمال قوی به این جهت که همه توجهات معطوف به نقطه دیگری بود ، نیروهای اسرائیلی به غزه هجوم بردند ، ده ها غیر نطامی را که خودشان می گویند نظامی بودند کشتند و بهانه شان هم این بود که یک تونل پیدا کرده اند . می دانید که از نقطه نظر نظامی ، این بهانه پوچ است . اگر تونلی وجود داشت ، اسرائیل می توانست آن را در خاک خودش بزند و ببندد . بنابراین ، کاملا واضح بود که این تهاجم برای نقض آتش بس صورت گرفت و اطمینان اسرائیلی ها هم این بود که با کشتن چند شبه نظامی حماس ، جنگ در خواهد گرفت و دست ارتش اسرائیل باز خواهد شد .
در مورد بمبارن ( از ۲۷ دسامبر ۲۰۰۸ )‌هم ، زمانبندی با دقت صورت گرفته بود . در واقع خودشان گفتند که ماه ها پیش از آخرین تجاوز هولناک نظامی ، همه چیز برنامه ریزی شده بود و هدف ها مشخص بودند . حمله روز شنبه ( ۲۷ دسامبر ۲۰۰۸ ) ، درست پیش از ظهر که بچه ها از مدرسه می آمدند و مردم در آن شهر متراکم می لولیدند ، شروع شد . در نخستین دقایق ، صدها انسان را کشتند .
این حمله ، با برنامه دقیقی که از پیش تعیین شده بود ، درست پیش از ادای سوگند باراک اوباما پایان یافت . می شود حدس زد دلیل عمده اش این بود که اوباما در مورد این شرارت و کشتار هولناک ، که بخش هولناکی از تاریخ را به ثبت رسانده است و شما توانسته اید فقط لحظه هائی از آن را در فرستنده الجزیره ببینید، سکوت کرده بود . اوباما به این بهانه که آمریکا در حال حاضر فقط یک رئیس جمهوری دارد و نمی تواند در آن واحد دو صدا داشته باشد ، اظهار نظری نکرد . بسیار خوب ، در روز ادای سوگند ، این بهانه برطرف شد . حالا دیگر ایالات متحده رئیس جمهوری جدیدی داشت . و اسرائیل نمی خواست با ادامه تجاوز نظامی و آن کشتار وحشیانه ، او را در وضعی قرار دهد که مجبور به اظهار نظر فوری شود و راهی نداشته باشد جز آن که از آن شرارت حرف بزند . بنابراین، و احتمالا موقتا ، آن تهاجم هولناک را درست پیش از مراسم ادای سوگند متوقف کردند . بنابراین ، فرصت کافی برای اوباما پیش آمد تا حرف های امروزش را بزند .

برگردان: فریدون گیلانی
www.democracynow.org
۲۶ ژانویه ۲۰۰۹
گرفته از:
http://www.f-gilani.com/

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی فرهنگ توسعه