درباره آنونس های سینمایی

مثلاً تلویزیون در وهله اول به اعلان برنامه های در حال و یا در آستانه پخش و حتی در دست تولید خود می پردازد و سپس به سراغ سایر كالا ها می رود. مدت زمان قابل توجهی كه اختصاص به تبلیغ محصولات عمومی (یا همان برنامه های عادی و روزمره تلویزیون) و یا خصوصی (برنامه های قابل فروش مثل CD و VHS شهر موش ها و محله رنگین كمان و...) در این رسانه دارد، چه به لحاظ طول زمانی و چه به لحاظ تعداد دفعات پخش تبلیغ، حكایت از همین قاعده می كند. در رسانه های مكتوب نیز اوضاع از همین قرار است. مثلاً هفته نامه سروش از آن جا كه وابسته به صداوسیما است، بیشتر به تبلیغ انتشارات و ارگان های مطبوعاتی این سازمان می پردازد تا مكتوبات دیگر و یا ماهنامه سوره برای اعلان مجلات وابسته به حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی اولویت بیشتری قائل است تا سایر مجلات. این مسئله نه تنها ناپسند نیست كه به عنوان قاعده ای عرفی و عقلانی نیز در همه جا پذیرفته شده است. اما آیا در سینما - كه از قضا واژه آنونس به لحاظ فرهنگ عرفی، بیشتر در حوزه آن اطلاق می شود تا سایر رسانه ها -همچنین قاعده مقبولی وجود دارد؟
از سال ها پیش به یاد داریم پیش از نمایش عمومی یك فیلم سینمایی در سینما ها و حتی در میانه پخش آن، چندین فیلم دیگر طی آنونس های چنددقیقه ای مورد تبلیغ قرار می گرفت و حتی جدا از اعلان مشخصات آن فیلم از قبیل نام كارگردان و بازیگران و...، زمان اكران فیلم نیز به آگاهی تماشاگران می رسید. این جریان در سال های پیش از انقلاب تداوم داشت و در دوران بعد از انقلاب نیز به رغم فراز و نشیب های موجود در سیاستگزاری های سینمایی و فضای جامعه سینمایی قطع نشد و به ویژه در دهه ۶۰ و اوائل دهه ۷۰ جایگاه خود را بالنسبه حفظ كرد. اما چند سالی است كه این سنت پسندیده دچار خدشه شده است و بیشتر از آن كه در «پیش پرده ها» شاهد تبلیغ فیلم های دیگر روی پرده و برنامه های آینده سینماها باشیم، هجوم تبلیغ سرویس های خدماتی (مثل بیمه و حمل و نقل هوایی) و یا كالا های خوراكی (چیپس و سس و رب گوجه فرنگی) چشمان مان را خیره می كند. گاهی اوقات این آگهی های غیر سینمایی از فرط تكرار، تبدیل به یك موتیف همیشگی پیش نمایش فیلم ها در سینما شده است. حتماً بار ها و بار ها با آگهی شركت بیمه ای كه در طی آن آهویی از چنگال شیر می گریزد و به پناهگاهی كه آرم و نام آن شركت بیمه بر رویش حك شده است امان می برد مواجه شده اید، این نوع آگهی ها از فرط تكرار گاه تبدیل به ضد تبلیغ می شود و كاركرد معكوس (Disfunction) پیدا می كند. تبلیغ به ویژه در اماكن عمومی/ تفریحی/ فرهنگی نظیر سینما نیازمند تنوع است و یكنواختی در این حیطه، حتی به صورت ناخودآگاه بر فراری دادن مخاطب از سینما تاثیر فزاینده می گذارد، آن سان كه حتی می توان در ذیل دلایل جامعه شناسانه ای كه بی اقبالی مردم به سینماها را بررسی می كند، همین خالی بودن آنونس ها از تبلیغات سینمایی را نیز ذكر كرد. این نكته آنجا اهمیت پیدا می كند كه بدانیم گاهی اوقات تبلیغ یك فیلم از خود آن فیلم می تواند جذاب تر ساخته شود، مسئله ای كه مثلاً در خصوص فیلم جایی دیگر (مهدی كرم پور) كه همین اواخر اكران شده بود مصداق داشت. جالب اینجاست كه اكثر قریب به اتفاق این تبلیغات پیش پرده ای در سینما، به صورت مداوم در حال پخش از رسانه تلویزیون هستند و تماشای مجدد و مكرر آن برای تماشاگری كه می خواهد مقابل مدیوم متفاوت دیگری قرار گیرد، حسی آكنده از اشمئزاز و نفرت می آفریند و عجیب تر این كه خود تلویزیون در پخش تبلیغ های فیلم های روی پرده به ویژه آنها كه از محصولات خود (تلویزیون هستند) بسیار پیشروتر از سینماها است.تبلیغ كننده فیلم های دوئل، نصف جهان و حتی فیلم هنوز به نمایش در نیامده پرده عشق حاكی از همین جریان است. پس جایگاه و عملكرد مسئولان دولتی و صنفی سینمایی در این میان چیست؟
به نظر می رسد اعتبار آنونس فیلم های سینمایی در این چند سال اخیر به شدت كاهش پیدا كرده است و صد البته به نظر نمی آید وجود مشكلاتی كه بر سر راه اكران فیلم ها و زمان بندی نمایش شان و تعیین گروه های سینمایی شان وجود دارد، توجیه گر تام و تمام این افت اعتبار باشد. سال ها پیش در بخشی از جشنواره فیلم فجر، بین آنونس فیلم ها نیز رقابت وجود داشت و مواد تبلیغاتی فیلم ها كه آنونس شاخص ترین شان بود مورد داوری قرار می گرفتند و به برگزیده ها جوایزی تعلق می گرفت. متن كلامی آنونس ها حتی در برخی از مجلات سینمایی درج می شد تا تماشاگران و مخاطبان نیز در جریان كم و كیف این بخش از جشنواره قرار گیرند.اما اكنون آن اهمیت سابق دیگر وجود ندارد و آنونس فیلم ها در هیاهوی سایر عناصر سینمایی یك فیلم گم می شوند. طبیعی است در چنین اوضاعی از تاثیر كاركرد آنونس فیلم نیز كاسته شود و سایر مواد تبلیغاتی نقش پررنگ تر نسبت به آن پیدا كنند. تنزل جایگاه آنونس سینمایی به تیزر تلویزیونی عامل هشدار دهنده ای است كه سال ها زنگ آن در حال نواختن است و ظاهراً گوش شنوایی نیز برای آن وجود ندارد. تا كی باید شاهد آهوی گریز پای شركت بیمه قبل از شروع فیلم های سینمایی باشیم؟