‌درس‌گفتارهای رادیویی مرلوپونتی

موریس مرلوپونتی (۱۹۶۱-۱۹۰۸) از بزرگ‌ترین فیلسوفان قرن بیستم بود که شاخه‌ای جدید در پدیدار‌شناسی، با عنوان پدیدارشناسی ادراک، با فلسفه او شکل گرفت. امسال صدمین سال تولد این فیلسوف فرانسوی بود که با بزرگداشت او در برخی از آکادمی‌های فلسفه همراه بود. از جمله مهم‌ترین این همایش‌ها، کنفرانس سه‌روزه حلقه مطالعاتی مرلوپونتی بود که روزهای ۱۸ تا ۲۰ سپتامبر (‌۲۸ تا ۳۰ شهریور‌ماه) در دانشگاه رایرسون تورنتو برگزار شد. آنچه در پی می‌آید مقدمه‌ای است بر درس‌گفتارهای مرلوپونتی در سال ۱۹۴۸ که طی سلسله برنامه‌هایی به صورت زنده در رادیو ارائه شده و به‌رغم پیچیدگی‌های فلسفی کتاب اصلی وی، «‌پدیدار‌شناسی ادراک»، به شرح و توضیح همان ایده‌ها با زبانی جذاب و قابل‌فهم می‌پردازد. او را در این خطابه‌ها می‌بینیم که چه آسان بین مضامین فلسفی و مباحث مربوط به نقاشی و سیاست‌ رفت‌وبرگشت می‌کند؛‌ تاکید بر نقاشی در اینجا برجستگی خاصی یافته است، چراکه او از نقاشی مدد می‌گیرد تا مضامین فلسفه خود را بازنماید. حاصل این برنامه‌های ضبط شده متنی موجز و فشرده است که بهترین درآمد ممکن برای ورود به جهان اندیشه و فلسفه اوست؛‌ خاصه از آن‌رو که این متن زیر سایه و پیرو متن بلندتر و پیچیده‌تری است که در ۱۹۴۵ به چاپ رسید ـ یعنی «پدیدارشناسی ادراک حسی».
اما این سخنرانی‌ها گذشته از کمک به فهم مضامین آن اثر مهم، به جای خود نیز دارای ارزش‌اند، زیرا تضادهایی که مرلوپونتی بین اکنون و گذشته طرح می‌کند و اضطراب‌هایی که در قالب الفاظی روشن به بیان درمی‌آورد از بسیاری جهات همان تضادها و اضطراب‌های ما هستند. مرلوپونتی هدف اصلی خود را از ایراد این درس‌گفتارها این‌گونه عنوان می‌کند: «یکی از دستاوردهای بزرگ هنر و فلسفه مدرن این بوده که به ما مجال کشف دوباره جهانی را داده است که در آن زندگی می‌کنیم و با این‌حال همواره در معرض فراموش کردن آنیم.» نویسنده مقاله در این مقدمه، بعد از شرحی مختصر بر زندگی و فلسفه مرلوپونتی اندکی درباره هر سخنرانی (درس‌گفتار) توضیح داده و ربط آنها را با دیگر نوشته‌های مرلوپونتی بررسی می‌کند و نیز مختصری به تامل در باب اهمیت و معنای آنها می‌پردازد. از این پس بخش‌هایی از همین درس‌گفتارها در صفحه اندیشه با عنوان «‌درس‌گفتارهای مرلوپونتی» به صورت متناوب منتشر خواهد شد.

منبع : روزنامه کارگزاران