کتاب «دا» در راه چاپ سی و دوم

روزهای پایانی سال ۸۷ در حالی آرام‌آرام سپری شد که کتاب «دا» برای پاسخ به حجم بالای متقاضیان خرید و خواندنش برای سی و یکمین بار راهی چاپخانه‌های سوره مهر شد، کتابی که به قلم سیده ‌اعظم حسینی خاطرات سید‌ه‌ زهرا حسینی را از روزهای سقوط خرمشهر روایت می‌کند.
«دا» از همان ابتدا و فارغ از هرگونه مرزبندی‌های فکری و ایدئولوژیک، مورد توجه و استقبال مخاطبان عام و خاص فرهنگ و ادبیات ایران قرار گرفت و البته بلافاصله نیز حاشیه‌های فراوانی را به دنبال داشت که از آن جمله می‌توان به اظهار تمایل تهمینه میلانی برای ساخت فیلم از روی داستان این کتاب اشاره کرد که همین اظهارات نیز موضعگیری و واکنش سریع مسوولان حوزه هنری را در پی داشت.
اما به نظر می‌رسد تعطیلات نوروز همان‌طور که برای بسیاری از مردم فرصتی برای مطالعه محسوب می‌شود، برخی از مدیران، مسوولان و هنرمندان مطرح که در طول سال مشغله‌های فراوانی دارند نیز از این فرصت بهره مناسب را گرفته‌اند و با توجه به حجم بالای کتاب «دا» این اثر را از میان دیگر گزینه‌ها برای خواندن در ایام تعطیلات نه چندان کوتاه نوروزی انتخاب کرده‌اند و با به پایان رسیدن این تعطیلات آرام‌آرام نظرها و واکنش‌های آنها در ارتباط با این کتاب جذاب و طولانی مطرح می‌شود.
در همین رابطه روز گذشته ۲ چهره شناخته شده هنری و سیاسی کشور که شاید در ظاهر نیز چندان اشتراک نظر با هم نداشته باشند، درباره کتاب «دا» اظهارات جالبی مطرح کردند.
● روایت یک تجربه غنی و تاریخی
داریوش مهرجویی‌، کارگردان سینما، «کتاب دا» را یکی از رمان‌های خیلی قوی ادبیات کنونی ایران دانسته و از نظر ساختاری نیز معتقد است این کتاب بسیار گیرا و جذاب نوشته شده است.
مهرجویی به عنوان یکی از سینماگران مطرح و جهانی ایران صحنه‌پردازی‌های «دا» را واقعگرایانه دانسته و چنین صحنه‌پردازی‌هایی را در دیگر رمان‌ها و کتاب‌های داستانی که در روزگار منتشر می‌شوند، کم‌نظیر خوانده است. (این کتاب خاطرات یک زن رزمنده است که واقعیات جنگ و اتفاقات واردشده بر مردم خرمشهر را روایت کرده است و قالب آن چنان قوی است که مهرجویی از آنها با عنوان رمان یاد کرده است.)
وی معتقد است نوعی ناتورالیسم خیلی شفاف و گیرا در این رمان وجود دارد که براحتی با خواننده رابطه برقرار می‌کند.
اما نظرات مهرجویی تنها محدود به فرم و ساختار کار نمی‌شود و این کارگردان وارد نقد محتوایی «دا» نیز می‌شود و این اثر را از نظر مفهومی خیلی قوی توصیف می‌کند، آن هم توصیفی که واقعیت وحشتناک جنگ را بدرستی نمایان می‌کند، این‌گونه که یک عده مردم مظلوم مورد هجوم خشونت‌های وحشتناکی قرار می‌گیرند.
مهرجویی حتی در پاسخ به این پرسش سوره مهر که اگر روزی قرار باشد از این کتاب فیلم تهیه شود، آیا تمایل دارد روی این داستان کار کند، گفته است: تبدیل همه کتاب به فیلم نیاز به ساخت یک سریال طولانی دارد، اما با توجه به این که جزئیات داستان آنقدر خوب و فنی است، بدم نمی‌آید قسمتی از آن را تبدیل به فیلم سینمایی کنم.
وی البته معتقد است چند نفر از کارگردانان زن هم اشتیاق زیادی برای ساخت فیلم از روی این کتاب دارند و فکر می‌کند چون قهرمان اصلی این داستان زن است شاید بهتر باشد که آنها این کار را انجام دهند.
مهرجویی در بخش دیگری از صحبت‌هایش خواندن این کتاب را به همه توصیه و تاکید می‌کند که این کتاب یک تجربه غنی هنری، تاریخی، فلسفی، فکری و فرهنگی به انسان می‌دهد و تصویری درخشان از موقعیتی را به نمایش می‌گذارد که ما در آن گرفتار شدیم ، بی‌آن که گناهی کرده باشیم.
● شاهکاری ماندگار
از سوی دیگر حجت‌الاسلام سیدمحمدرضا میرتاج‌الدینی عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی هم در ایام نوروز مشغول خواندن کتاب «دا» بوده است و پس از پایان تعطیلات و خواندن کتاب در نامه‌ای به حسن بنیانیان رئیس حوزه هنری، رمان «دا» را در ردیف ماندگارترین شاهکارهای ادبیات انقلاب و دفاع مقدس خوانده است. وی با تاکید بر این که ایام تعطیلات نوروزی فرصتی بود تا کتاب ارزشمند خاطرات سیده زهرا حسینی را مطالعه کنم، رشد سریع شمارگان آن را در بازار کتاب، بیانگر جایگاه این اثر در حوزه نشر و کتاب و مطالعه دانسته که پدیده‌ای کم‌نظیر است و باید آن را ارج نهاد.
میرتاج‌الدینی همچنین درباره این اثر گفته است: «دا» بازخوانی خاطرات خانم سیده زهرا حسینی اسوه‌ای از مقاومت دختران و زنان این سرزمین در مقابل تهاجم رژیم بعثی است و تاریخ مقاومت روزهای اول جنگ تحمیلی در خرمشهر را بخوبی ترسیم کرده است و قلم هنرمندانه خانم سیده اعظم حسینی آن را به یک اثر ماندگار تبدیل کرده است.
عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی ارائه چنین الگوهای برجسته و عالی را گامی عملی برای مقابله با تهاجم فرهنگی دانسته که راه نفوذ فرهنگی دشمن را سد می‌کند و اقتدار فرهنگی را برای ایران به ارمغان می‌آورد.
میرتاج‌الدینی همچنین در بخش پایانی نامه‌اش پیشنهاداتی را برای معرفی بهتر این اثر به مردم و نسل جوان ارائه کرده است.
معرفی «دا» به محافل آموزشی اعم از دانشگاه و آموزش و پرورش، راه‌اندازی و اهدای جایزه‌ای به نام «دا»، هماهنگی با صداوسیما برای تهیه فیلم و سریال، گنجاندن فرازهایی از آن در کتاب‌های درسی و... از جمله این پیشنهادهاست که توسط میرتاج‌الدینی ارائه شده است.

سینا علی‌محمدی

منبع : روزنامه جام‌جم