بی آرتی چیست؟

از زمانی که محمد باقر قالیباف به عنوان شهردار تهران برگزیده شد و شورای شهر تهران متشکل از افراد کارشناسی چون محمد علی نجفی و معصومه ابتکار گردید، توقع می رفت که با تعامل کارشناسان شورا و شهردار تهران، برخی از مشکلات ریشه ای پایتخت مورد توجه اساسی قرار گیرد. از همین رو دور از انتظار نبود که سامانه اتوبوس های پر سرعت تهران به سرعت و به رغم همه کارشکنی های دولت کار خود را آغاز کند. انصافا هم این جسارت و مقاومت شهردار در برابر دولت توانست موجبات رضایت شهروندان را فراهم کند و امروز قضاوت برای مردم پایتخت آسان است. با این حال خالی از لطف نیست که مروری بر دیدگاه و نقطه نظرات صاحبنظران درباره این اتوبوسها داشته باشیم.
BRT چیست و چه تفاوتی با سیستم های موجود اتوبوسرانی دارد؟ آیا واقعا قرار است در این سیستم خدمات بهتری به مسافران ارائه شود؟
BRT مخففSystem Rapib Bus است، یعنی سیستم اتوبوس های پرسرعت. سال های زیادی است که در کشورهای مختلف از روش های متفاوتی برای افزایش کیفیت و سرعت خدمات اتوبوس ها استفاده می شود. روش هایی چون اختصاص خطوط ویژه به اتوبوس ها و دادن اولویت به اتوبوس. می شود گفت BRT تلفیقی از همه روش هایی است که تاکنون برای افزایش سرعت اتوبوس ها استفاده می شد.
شاید به همین دلیل است که اغلب مردم دنیا ترجیح می دهند از همان واژه اتوبوس برای اشاره به اتوبوس های سیستمBRT استفاده کنند و تنها این آمریکای شمالی ها هستند که از واژهBRT استفاده می کنند.
سیستم اتوبوس های پرسرعت نامش را از سیستم «حمل و نقل پرسرعت» وام گرفته است که در آن برای وسایل نقلیه عمومی از خطوط ویژه استفاده می شود و گاهی حتی تونل های ویژه برای حمل و نقل احداث می کنند.
هرچند BRT در نام خود اتوبوس هایش را پرسرعت می نامد اما سایت اینترنتی «ویکی پدیا» در مقاله خود می گوید: «این اتوبوسها چندان هم پرسرعت نیستند و میانگین سرعت آنها در کشورهای مختلف بین ۱۹ تا ۴۹ کیلومتر در ساعت است.»
با این حال حسن های فراوان «سیستم اتوبوس های پرسرعت» سبب شده استفاده از این سیستم روز به روز در دنیا گسترده تر شود.
● کیفیت درBRT
در اغلب کشورهای جهان استفاده کنندگان از اتوبوس کسانی هستند که از دریافت خدماتی با کیفیت پایین چندان آزرده نمی شوند به همین دلیل می توانند ایستگاه های سرباز اتوبوس را تحمل کنند، اما در سیستمBRT این رویکرد تغییر می کند.
هم اکنون در جهان تعداد زیادی ایستگاه مدرن برای اتوبوس های سیستمBRT طراحی شده که با درهای ویژه به اتوبوس متصل می شوند. همچنین مسافران می توانند از کارتهای اعتباری به جای بلیت، برای پرداخت هزینه اتوبوس استفاده کنند.
حتی اتوبوس های مدرن هم به پیشواز مسافران می آیند تا خدمات بهتری به آنها ارائه دهند. دو نوع وسیله نقلیه در سیستمBRT کاربرد دارد. یکی اتوبوس های Articulateb یا اتوبوس های فانوسی و دیگری اتوبوس هایGuibeb که چرخ آنها روی مسیر ویژه حرکت می کند. هم اکنون تنها تعداد اندکی از این نوع اتوبوس ها در جهان موجود است، اما کارشناسان امیدوارند در آینده ای نزدیک این اتوبوس ها به ترامواهایی با چرخ تبدیل شوند.
در حال حاضر کشور انگلستان بیشترین تعداد اتوبوس هایGuibeb را در دنیا دارد. کشورهای آلمان و ژاپن هم تجربه استفاده از این اتوبوس ها را دارند.
● همه حسن هایBRT
طرفدارانBRT دلایل زیادی را برای استفاده از این سیستم مطرح می کنند. آنهامعتقدند استفاده از خط ویژه اتوبوس که در سیستمBRT متداول است، یکی از بزرگترین حسن های این سیستم است. آنها می گویندکه استفاده از خطوط ویژه به اتوبوس ها اجازه می دهد که در فضایی ایمن رفت و آمد کنند و نگران تصادف نباشند زیرا رانندگان اتوبوس ها در اغلب کشورهای دنیا جزو زبده ترین رانندگان هستند.
یکی دیگر از دلایل آنها قابلیتBRT برای استفاده از راه های عادی و موجود است. البته مخالفانBRT هم به این نکته اشاره می کنند اما به عنوان نقطه ضعف. آنها معتقدند اتوبوس های سیستم BRT تنها زمانی بهترین بازدهی را دارند که در خطوط ویژه از آنها استفاده شود و زمانی که در راه های عادی به کار گرفته می شوند، همان اتلاف وقت اتوبوس های عادی را دارند.
یکی دیگر از نکاتی که طرفدارانBRT به آن اشاره می کنند، توانایی تنظیم چراغ های راهنمایی با زمان حرکت اتوبوس هایBRT است. به این ترتیب می توان به گونه ای عمل کرد که هر زمان اتوبوس این سیستم به چهارراه و چراغ راهنمایی رسید، چراغ سبز شود تا اتوبوس با کمترین زمان تلف شده مواجه شود.

نویسنده : امید سیاوش

منبع : روزنامه سرمایه