جمعه, ۱۰ اسفند, ۱۴۰۳ / 28 February, 2025
مجله ویستا


یک تاریخ درام و یک درام تاریخی: هم‌سنجی دو اثر دراماتیک از ساتم خان الغ‌زاده و بهرام بیضایی


تاریخ نشر : ۸۴۰۲۱۷
تیراژ : ۲۲۰۰
تعداد صفحه : ۱۴۴
نوبت چاپ : ۱
شابک : ۹۶۴-۷۶۴۰-۳۲-۳
رده دیویی : ۸fa۲.۶۲
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
قطع : رقعی
جلد : شومیز
محل نشر : تهران
نویسنده : صباحی - محمود

نویسنده در این مجموعه به مقایسه‌ی دو اثر دراماتیک پرداخته که عبارت‌اند از: 'تیمور ملک/ ساتم خان الغ زاده (نویسنده‌ی تاجیک)' و 'تاریخ سری سلطان در آبسکون/ بهرام بیضایی'. برای مثال، وی می‌گوید: 'در هم سنجی زبان هنری الغ زاده در تیمور ملک، با زبان هنری بیضایی، آن چه به روشنی برمی‌آید: زبان غیر شاعرانه ـ رئالیستی ـ الغ زاده که او را به کارکردهای اجتماعی زبان وفادار نشان می‌دهد و هر یک از کاراکترهای نمایش او، بر اساس منشی خویش سخن گفته و کنش بروز می‌دهند. هم چنان که این نگریستن غیر شاعرانه ـ که هر از گاهی هم شاعرانه می‌نگرد ـ ورق تاریخ را چون خود تاریخ، زمان گذر برمی‌گرداند! اما زبان هنری شاعرانه بیضایی از این تعدد زبانی رئالیستی فرا گذاشته است و علی رغم گونه‌گونی منش کاراکترها ـ همه به زبان خود بافته و یگانه‌ی نویسنده سخن می‌گویند و به حرکت درمی‌آیند... هر دو متن، با آن که بیضایی در تاویل تاریخ بسیار فراتر از خود رخدادهای تاریخ پیش می‌رود والغ زاده، اغلب اندیشگی‌اش را با رخدادها هم سو می‌کند، اما سرانجام هیچ یک به تحریف تاریخ دچار نمی‌آیند و هر دو در حقیقت، تاریخی یگانه را با می‌خوانند...' در کتاب هم‌چنین متن نمایش‌نامه‌ی 'تیمور ملک' چاپ شده است. این نمایش نامه در اساس یک درام تاریخی است؛ متنی کاملا مبتنی بر حوادث و شخصیت‌های تاریخی که به دلیل قهرمان محوری نوعی اثر حماسی به شمار می‌آید. شخصیت‌ها و رویدادهای مربوط به آن به ویژه سرداران و امرای سلطان محمد خوارزم شاه، چنگیزخان و پسرانش و مغولان دیگر، خادمان و سفیران ایرانی ایشان، نیز موقعیت‌های جغرافیایی و سیاسی همه برگرفته از تاریخی مدون‌اند'.