نقش ژن در ریزش مو

طاسی ارثی سر یا نازک شدن مو شایع‌ترین نوع کم مویی است که هر دو جنس را درگیر می‌کند و البته بروز آن در مردان خیلی بیشتر است. این اختلال ژنتیکی باعث تبدیل تدریجی موهای انتهایی به موهای کرکی می‌شود و به تدریج نسبت موهای انتهایی به کرکی از حالت طبیعی (دو به یک) هم کمتر می‌شود. این بیماری ۵۰ درصد مردان و اغلب زنان بالای ۴۰ سال را درگیر می‌کند. میزان بروز آن به تدریج با نزدیک شدن به سن یائسگی بیشتر شده و ۷۵ درصد زنان بالاتر از ۶۵ سال را درگیر می‌کند...
اولین علامتی که معمولا در مردان ظاهر می‌شود نازک شدن موها در نواحی شقیقه‌ها و بالای ابروهاست که به بلند شدن پیشانی منجر می‌شود. در مورد خانم‌ها هم کم شدن منتشر موها در ناحیه تاج سر است و خط پیشانی. همان‌طور که از نام آن (ریزش آندروژنیک مو) پیداست دو فاکتور مهم (هورمون آندروژن و ژنتیک) نقش اصلی را در این ریزش مو ایفا می‌کنند. هیچ شکی وجود ندارد که هورمون تستوسترون نقش مهمی در رشد و نحوه پراکندگی موهای بدن دارد. در زمان بلوغ، رشد موهای ثانویه در نواحی زیربغل و شرمگاهی و همچنین رشد مو در صورت آقایان و موهای کوتاه و نازک‌تر در بدنشان به دلیل افزایش هورمون مردانه (تستوسترون) است. در سلول‌های خاصی از بدن هورمون تستوسترون به هورمون قوی‌تر دی‌هیدروتستوسترون تبدیل می‌شود که این کار توسط آنزیم خاصی انجام می‌شود. فولیکول مو گیرنده‌های زیادی برای این هورمون دی هیدروتستوسترون داشته و این هورمون اثر مخرب روی فولیکول‌های موی سر دارد و باعث ضعیف شدن آنها شده و موهای درآمده نازک‌تر به نظر می‌رسد تا اینکه دیگر مویی از آن فولیکول رشد نمی‌کند. دی‌هیدروتستوسترون از طریق کوتاه کردن سیکل رشد مو باعث می‌شود موی ضخیم از فولیکول‌های حساس موی سر به موی کرکی و نازک تبدیل شود.
در صورتی که این سیکل رشد معیوب چند بار تکرار شود یک موی ضخیم به موی کرکی تبدیل می‌شود و سرانجام موی قابل رویتی از این فولیکول رشد نخواهد کرد؛ فولیکول مرده و طاسی کامل می‌شود. ارث نقش مهمی در بروز این نوع طاسی دارد. نحوه توارث به شکل چند ژنی است و ریسک بروز طاسی با درگیر بودن تعداد بیشتری از افراد فامیل بیشتر می‌شود. بیشترین میزان طاسی در افرادی است که پدرشان طاس باشد.
ژن گیرنده آندروژن روی کروموزوم x قرار دارد که از مادر به فرزند پسر منتقل می‌شود ولی همان‌طور که گفته شد این انتقال به صورت چندژنی است. بر اساس برخی مطالعات، ژن طاسی روی کروموزوم اتوزومال (غیرجنسی) قرار گرفته است و جایگاه دقیق آن مشخص نیست. در مرحله تشکیل جنین، ژن طاسی سبب می‌شود یک سری از فولیکول‌های مو نسبت به دی‌هیدروتستوسترون حساس شوند و پس از بلوغ به دنبال افزایش سطح هورمون‌های آندروژنی، این فولیکول‌های حساس از بین می‌روند.

دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده
متخصص پوست و مو و رییس مرکز تحقیقات پوست و سالک

منبع : روزنامه سلامت