اختلالات فراموشی (آمنستیک)

آسیب حافظه نزدیک، کوتاه‌مدت و بلندمدت که به یک علت عضوی معین (مانند مصرف دارو با بیماری طبی) استناد داده می‌شود بیمار در دیگر زمینه‌های شناختی طبیعی می‌باشد.

تشخیص، علایم و نشانه‌ها

اختلالات فراموشی بر طبق سبب‌شناسی تشخیص داده می‌شوند: اختلال فراموشی در نتیجه بیماری طبی عمومی (جدول زیر) اختلال فراموشی پایدار ناشی از مواد، و اختلال فراموشی NOS.

- معیارهای تشخیصی DSM-IV-TR جهت اختلال فراموشی ناشی از بیماری طبی عمومی:

   الف ـ بروز آسیب در حافظه که با آسیب در توانائی برای یادگیری اطلاعات جدید یا    ناتوانی در یادآوری اطلاعاتی که قبلاً آموخته شده است.

   ب ـ اختلال حافظه آسیب بارزی را در عملکرد اجتماعی یا شغلی ایجاد می‌کند و نسبت    به سطح عملکردی گذشته افت بارزی را نشان می‌دهد.

   ج ـ اختلال حافظه منحصراً در طی دوره دلیریوم یا فراموشی روی نمی‌دهد.

   د ـ در شرح حال معاینه جسمی، با یافته‌های آزمایشگاهی، شواهدی وجود دارند که    نشان می‌دهد اختلال پیامد فیزیولوژیک مستقیم یک بیماری طبی عمومی می‌باشد.

مشخص کنید اگر:

   - گذرا است: در صورتی‌که آسیب حافظه یک ماه یا کمتر به طول انجامد.

   - مزمن است: در صورتی‌که آسیب حافظه بیشتر از یک ماه به طول انجامد.

   - تذکر در رابطه با کدگذاری: نام بیماری طبی عمومی را بر روی محور ۱ یادداشت نمائید. به‌عنوان مثال، اختلال فراموشی ناشی از ضربه سر، همچنین اختلال طبی عمومی بر روی محور III کدگذاری شود.

سبب‌شناسی

به جدول زیر مراجعه کنید. شایع‌ترین نوع به‌دلیل کمبود نیامین همراه با وابستگی الکل ایجاد می‌شود. ممکن است در نتیجه ضربه به سر، جراحی، هیپوکسی، سکته، و آنسفالیت هرپس سیمپلکس (herpes simplex) نیز به‌وجود آید. به‌طور معمول، هر فرآیندی به ساختارهای معین دیانسفال و تمپورال آسیب بزند (مانند اجسام پستانی / فورنیکس، هیپوکامپ) می‌تواند اختلال را ایجاد کند.

علل عمده اختلالات فراموشی:

   - اختلالات طبی سیستمیک:

      کمبود تیامین (سندرم کورساکوف)

      هیپوگلیسمی

   - اختلالات مغزی اولیه:

      حمله‌ها (صرعی)

      ضربه به سر (بسته یا نفوذکننده)

      تومورهای مغزی (به‌خصوص تالامیک و لوب‌تمپورال)

      بیماری‌های مغزی - عروقی (به‌ویژه تالامیک و لوب‌تمپورال)

      اعمال جراحی روی مغز

      آنسفالیت‌های ناشی از هرپس سیمپلکس

      هیپوکسی (شامل اقدامات ناموفق حلق‌آویز شدن و مسمومت با مونوکسیدکربن)

      فراموشی کلی گذرا

      الکتروشوک درمانی

      اسکلروز متعدد

   - مواد:

      الکل

      نوروتوکسین‌ها

      بنزودیازپین‌ها (آرام‌بخش، خواب‌آورهای دیگر)

      بسیاری از داروهای بدون نسخه

تشخیص افتراقی

فراموشی قسمتی از دلیریوم و دمانس نیز می‌باشد، اما این اختلالات دربرگیرنده آسیب‌هائی در سایر زمینه‌های شناختی می‌باشند. اختلالات ساختگی ممکن است شبیه به اختلال فراموشی باشند، اما نقص‌های فراموشی بی‌ثبات و غیریکدست خواهند بود. بیماران دچار اختلالات تجزیه‌ای احتمال زیادی دارد که موقعیت‌یابی‌شان را نسبت به خود از دست بدهند و ممکن است نقص‌های حافظه‌ای آنان نسبت به بیماران مبتلا به اختلالات فراموشی انتخابی‌تر باشد. اختلالات تجربه‌ای غالباً همراه با رخدادهای هیجانی استرس‌آور زندگی شامل مسائل مالی، قضائی، یا مشکلات ارتباطی باشند.

درمان

علت را شناسائی و اگر امکان‌پذیر است آن را رفع کنید؛ در غیر این‌صورت روش‌های حمایتی طبی (مانند حفظ فشار خون، و مایعات) را به‌کار ببرید.

فراموشی کلی گذرا (transient global amnesia)

- اپیزودهای ناگهانی فراموشی عمیق در کل حواس

- بیمار کاملاً آگاه است؛ حافظه دور سالم است.

- معمولاً در اواخر دوره میانسالی یا سنین پیری روی می‌دهد.

- عمدتاً چندین ساعت به طول می‌انجامد.

- بیمار بعد از یک اپیزود دچار گیجی و کنفوزیون می‌گردد و ممکن است مکرراً از سایرین درباره اینکه چه اتفاقی افتاده است، سؤال کند.

- معمولاً همراه با بیماری مغزی - عروقی است. اما با اختلالات اپیزودی طبی نیز همراه می‌باشد.