|
از محبت نار نورى مىشود
|
وز محبت ديو حورى مىشود (مولوى)
|
|
|
نظير: |
|
|
از محبت خارها گل مىشود
|
|
|
- اگر بر ديدهٔ مجنون نشينى
|
به غير از خوبى ليلى نبينى (وحشى بافقى)
|
|
|
- هيچ عاشق نبوَد ز عيب معشوق آگاه (فرخى)
|
|
|
- هيچ عاشق عيب معشوق نبيند (مرزباننامه)
|
|
|
- ملامتم چه کنى اى رقيب در عشقش
|
ببين به ديدهٔ مجنون جمال ليلى را (ابن يمين)
|
|
|
- محبت تلخها را شيرين مىکند
|
|
|
- اى بسا زشت که در ديدهٔ عاشق زيباست (سرخوش تفرشى)
|
|
از محقق تا مقلّد فرقهاست (مولوى)
|
|
از مُردار تغذيه کردن کار هر حيوانى نيست
|
|
از مردم بداصل نخيزد هنر نيک٭
|
|
|
نظير:
|
|
|
از جهنم باد خنک نمىوزد
|
|
|
- از بدان جز بد نيايد در وجود (گلشن آزادى)
|
|
|
- آب حيات از دم افعى مجوى
|
|
|
- مَطَلَب بوى نافه ار مردار (مکتبى)
|
|
|
- از هيزم تر دود بيرون مىآيد نه نور
|
|
|
- درخت مُقُل نه خرما دهد نه شفتالو (سعدى)
|
|
|
- بد ز بدگوهران پديد آيد (عنصرى)
|
|
|
- هرگز از شاخ بيد بَر نخورى (سعدى)
|
|
|
- نيارد شاخ بد جز تخم بد بار (اسعد گرگانى)
|
|
|
- هرگز از کاشانهٔ کرکس همائى برنخاست (خاقانى)
|
|
|
- از آشيان غراب طاووس نپَرد
|
|
|
- خرزهره رطب بار نيارد
|
|
|
- عود نايد ز دود چوب اراک (انورى)
|
|
|
- تو از تيرگى روشنائى مجوى (فردوسى)
|
|
|
- ز بدگوهران بد نباشد عجب (فردوسى)
|
|
|
رک: از مار نزايد جر ماربچه
|
|
|
|
٭ ..........................
|
کافور نخيزد ز درختان سپيدار (منوچهرى)
|
|
از مردم نوکيسه وام مگير (قصصالانبياء)
|
|
|
نظير:
|
|
|
از نوکيسه قرض نکن، وقتى فرض کردى خرج نکن
|
|
|
- از نوکيسه مکن هرگز درم وام
|
که رسوائى و جنگ آرد سرانجام (ناصرخسرو)
|
|
|
- ز نوکيسهها وام هرگز مگير (اخگر)
|
|
از مرده حديث برنيايد
|
|
|
نظير:
|
|
|
سرِبريده سخن نگويد
|
|
|
- سرِ بريده بانگ نکند
|
|
|
- مرده سخن نگويد
|
|
|
- مرغ حلقبريده هرگز بانگ نکند (طوطىنامه)
|
|
|
- مرغ سربريده و گنجشک بسمل کرده هرگز در بانک نيايد (طوطىنامه)
|
|
|
- برنيايد ز کشتگان آواز (سعدى)
|
|
|
- مار مرده نگزد
|
|
|
- ز کُشته برنيايد هرگز آواز (جامى)
|
|
|
- آنکس که بميرد زِ وى آواز نيايد (خواجه کرمانى)
|
|
از مردى تا نامردى يک قدم است
|
|
از مرگ بَتَر صحبت نااهل بوَد ٭
|
|
|
رک: روح را صحبت ناجنس عذابى است اليم
|
|
|
|
٭ با مردم نااهل مبادا صحبت
|
ک...................(خواجه عبدالله انصارى)
|
|
از مرگ بگير تا به تب راضى شود
|
|
از مرگ خود چاره نيست
|
|
|
رک: آدميزاد تخم مرگ است
|
|
از مرگ سُخن بر سر بيمار مگوئيد (جهان قزوينى)
|
|
از مست سخن مگير بر دست
|
|
|
رک: سخنِ مست تو بر سست مگير
|
|
از مست و مجنون و خفته و کودک قلمِ تکليف برگرفتهاند (مرزباننامه)
|
|
|
رک: سخنِ مست تو بر مست مگير
|
|
از مشک بوى آيد از کاه دود (اسدى)
|
|
|
از مصاحب ناجنس احتراز کنيد٭
|
|
|
رک: روح را صحبت ناجنس عذابى است اليم
|
|
|
|
٭نخست موعظهٔ پير مىفروش اين است
|
ک.................... (حافظ)
|
|
از معدهٔ خالى چه قوّت آيد و از دست تهى چه مروت (سعدى)
|
|
|
رک: شکم گرسنه ايمان ندارد
|
|
از مقلّد تا محقّق فرقهاست٭
|
|
|
|
٭ ...........................
|
کاين چو داود است و آن ديگر صداست (مولوى)
|
|
از مکافات عمل غافل مشو
|
گندم از گندم برويد جو ز جو (مولوى)
|
|
|
نظير:
|
|
|
دنيادار مکافات است
|
|
|
- دنيا مکافات خانه است
|
|
|
- همهجا دوش به دوش است مکافات عمل (پورياى ولى)
|
|
|
- اين خاک توده خانهٔ پاداش و کيفر است (کافى بخارائى)
|
|
|
- هر عمل اجرى و هر کرده جزائى دارد (حافظ)
|
|
|
- هر کسى آن دَرَوَد عاقبت کار که کشت (حافظ)
|
|
|
- هر چه بکارى درو مىکنى
|
|
|
- گندم نتوان درود چون جو کارى (از قابوسنامه)
|
|
|
- از جَو جَو رويد و گندم ز گندم (ناصر خسرو)
|
|
|
- بهجز کشتهٔ خويشتن ندروى (سعدى)
|
|
|
- گندم نبرى به خانه چون جو کارى (سعدى)
|
|
|
- آنچه دى کاشتهاى مىکنى امروز درو
|
طمع خوشهٔ گندم مکن از دانهٔ جو(ظهير فاريابى)
|
|
|
- در مزرع دهر هر چه کارى دَرَوى
|
|
|
- دهقان سالخورده چه خوش گفت با پسر
|
کاى نور چشم من بهجز از کشته ندروى(سعدى)
|
|
|
- با آنکه خداوند رحيم است و کريم
|
گندم ندهد بار چو جو مىکارى (مولوى)
|
|
|
- اين جهان کوه است و فعل ما ندا
|
سوى ما آيد نداها را صدا (مولوى)
|
|
|
- هر چه کنى به خود کنى
|
گر همه نيک و بد کنى (اوحدى)
|
|
|
- هر چه کارى در بهاران تيرماهان بدروى (خواجه عبدالله انصارى)
|
|
|
- مکافات بد را بد آيد پديد (فردوسى)
|
|
|
- عمل هر کس پاپيچ خودش مىشود
|
|
|
- مکافات به قيامت نمىماند
|
|
|
- ديدهگر بينا بوَد هر روز روز محشر است (صائب)
|
|
از من به در، به جوال کاه! (عامیانه).
|
|
|
نظير:
|
|
|
من که شدم ز دنيا به در، دنيا شود زير و زبر
|
|
|
- من زنده جهان زنده، من مرده جهان مرده
|
|
|
- مرگ خوب است براى همسايه! (يا: مرگ حق است اما براى همسايه!)
|
|
از منِ بىنشان چه پرسى حال
|
حال سگ، حال گربه، حال شغال
|
|
از من جو، از تو دو، بخور کاهى، برو راهى (عامیانه).
|
|
از من خيرت که بينوا خواهى شد!
|
|
از منع ميل افزونتر شود
|
|
|
رک: منع چو بيند حريصتر شود انسان
|
|
از موى سيه مترس و از ابر سفيد
|
از موى سفيد ترس و از ابر سياه!
|
|
|
رک: صد گرگ درنده توى گلّه
|
بهتر ز عجوز در محلّه
|
|
از مهترى فقط جو دزديش را ياد گرفته است
|
|
|
رک: از نمدمالى فقط پُف آبش را بلد است
|
|
از ميانِ تهى بانگ مىزند خشخاش
|
|
|
رک: طيلى که جوفش خالى است صدايش عالى است!
|
|
از ناچارى زير دُم خر را هم مىبوسند!
|
|
|
رک: از درد لاعلاجى به خر مىگويند 'خانباجي'
|
|
از نادانِ مغرور اجتناب نما (خواجه عبدالله انصارى)
|
|
|
نظير: بپرهيز از نادانى که خود را دانا شمرد (قابوسنامه)
|
|
از نامرد هرگز مردى نيايد (سَمَک عيّار)
|
|
از نامه نخوانند بهجز آنچه نوشته است٭
|
|
|
|
٭ نيکى و بدى در گُهر مرد سرشته است
|
........................... (سعدى)
|
|
از نان و گوشت بگو٭
|
|
|
نظير: از خر بگو!
|
|
|
|
٭ دهخدا در امثال و حکم خود در ذيل اين مَثَل مىنويسد: 'حاج سيد ابراهيم اخوى (...) در دورهٔ اول مجلس شوراى ملّى وکالت داشت و غالباً هر وقت وکيلى ديگر در يکى از معضلاتِ امور عنوان بحثى مىکرد سيد محترم که از تنگى نان و گوشت شهر و عسرت اهالى از اين حيث متأثر بود مىگفت: 'از نان و گوشت بگو!'
|
|
از نخورده بگير بده به خورده، که خورده خورده دانش درد مىکند! (عامیانه).
|
|
|
يعنى حرص و طمع آدم دارا از حرص و طمع نادار بيشتر است
|
|
|
نظير: از ندار بگير بده به دارا - آنکه خورده، خورده دانش درد مىکند
|
|
از ندار بگير بده به دارا
|
|
|
رک: از نخورده بگير بده به خورده...
|
|
از نرخ لوبيا آگاه نيست (يا: از نرخ پياز آگاه نيست)٭
|
|
|
نظير: نمىداند کجا به کجاست - از نرخ پياز آگاه نيست
|
|
|
|
٭ تمثّل:
|
|
|
|
آگه آنگه شوى از نرخ پياز
|
که نيائى به راه راست جواز (سنائى)
|
|
از نصف ضرر برگشتن تلخ است
|
|
|
رک: از ضرر هرچه برگردد نفع است
|
|
از نصيحت مست را آگاه کردن مشکل است (صائب)
|
|
|
رک: به مست و به ديوانه مدهيد پند
|
|
از نفسِ بدان چشم نکوئى نتوان داشت٭
|
|
|
نظير:
|
|
|
از بد نهاد توقع نيکى مداريد
|
|
|
- حرامزاده مسجد نمىسازد
|
|
|
|
٭ .........................
|
هرگز ندهد نفع عسل زهرِ هلاهل(سلمان ساوجى)
|