فواید و مضرات آدامس

سلامت: این روزها در هر سوپر مارکتی بسته بندی های رنگارنگ آدامس (از تولید کنندگان داخلی و خارجی) جلب توجه می کنند. برخی از آمار و ارقام موجود حکایت از آن دارد که ایرانی ها سالانه 500 میلیارد تومان خرج آدامس جویدن می کنند! اما جویدن آدامس چه منافع و مضراتی دارد؟ جویدن آدامس به چه افرادی توصیه می شود و چه کسانی باید از مصرف آدامس خودداری کنند؟ پاسخ به این پرسش ها همان چیزی است که در پوستر این هفته به آن خواهیم پرداخت.

تاریخچه آدامس
آدامس ماده ای نرم و چسبناک است که فقط جویده می شود و نباید آن را بلعید.
تاریخچه تولید آن به 5 هزار سال قبل می رسد. افراد در آن روزها از ماده ای شبیه آدامس برای ضدعفونی کردن استفاده می کردند. آزتک ها نیز اولین بار از آن به عنوان چسب و خانم هایشان به عنوان خوشبو کننده دهان استفاده می کردند. یونانیان باستان نیز از جمله کسانی بودند که از موادی شبیه به آدامس امروزی استفاده می کردند و مواد اولیه آن را از صمغ و رزین درختان به دست می آوردند اما سابقه آدامس به شکل امروزی آن به دهه 1860 و کشور آمریکا باز می گردد. هنگامی که ماده ای به نام چیکل (ماده لاستیکی تهیه شده از یک درخت گرمسیری در مکزیک تولید و به عنوان ماده اولیه آدامس استفاده شد. نام آدامس از اسم «توماس آدامز» می آید که اولین بار در سال 1870 این ماده را در کارخانه و به کمک دستگاه های خودکار تولید کرد اما آدامس های امروزی دیگر از صمغ و رزین تولید نمی شوند. آنها یک پایه اولیه دارند که از شیرین کننده هایی مانند زایلیتول تشکیل شده و طعم دهنده ها و ترکیب های نرم کننده ای مانند گلیسیرین و سایر روغن های گیاهی دارند تا حین جویدن تا حددی بتوانند رطوبت را در خود نگه دارند و بافت آدامس نرم باقی بماند.
آدامس باعث پوسیدگی دندان می شود؟
پاسخ به این پرسش به این مساله بستگی دارد که در آدامس از چه قندی استفاده شده باشد؛ یعنی در صورتی که از قند معمولی در تولید آن استفاده شود، امکان دارد احتمال پوسیدگی دندان ها افزایش پیدا کند اما این روزها تولیدکنندگان آدامس از قندهایی مانند زایلیتول (ترکیب شیرین کننده تهیه شده از درخت غان) برای شیرین کردن آدامس استفاده می کنند که این قند به اسید تبدیل نشده و احتمال پوسیدگی دندان ها را به حداقل می رساند. علاوه بر زایلیتولف سوربیتول نیز قند دیگری است که برای شیرین کردن آدامس به کار می رود اما اثرگذاری آن در مقایسه با زایلیتول یک سوم است. البته جویدن آدامس با افزایش ترشح بزاق دهان نیز به سلامت دهان و دندان ها کمک می کند. در واقع ترشح زیاد بزاق به دلیل pH خنثی ای که دارد، از اسیدی شدن محیط دهان جلوگیری و به این ترتیب از پوسیدگی دندان ها پیشگیری می کند. به همین دلیل انجمن دندان پزشکان آمریکا جویدن آدامس (بدون قند) را به مدت 20 دقیقه بعد از خوردن غذا مفید می داند و توصیه می کند در صورتی که فرد به مسواک یا نخ دندان دسترسی ندارد، از این نوع آدامس ها برای پاکیزگی دندان هایش استفاده کند. البته جویدن این نوع آدامس ها هیچ وقت جای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را نمی گیرد اما تا حدودی می تواند کمک کننده باشد بنابراین، جویدن آدامس به رفع بوی بد دهان نیز کمک می کند و عادت به جویدن آن به افرادی که دچار خشکی دهان هستند، توصیه می شود.

چرا به کسانی که جراحی کرده اند، جویدن آدامس توصیه می شود؟
مطالعات نشان داده اند که جویدن آدامس به تحریک دستگاه گوارش برای از سرگیری فعالیت های فیزیولوژیکش پس از هر عمل جراحی کمک می کند. حتی دیده شده است بعد از عمل جراحی روده بزرگ، جویدن آدامس می تواند باعث کوتاه تر شدن دوره بهبود بیمار شود. برخی معتقدند که استفاده از آدامس می تواند شدت ریفلاکس های گوارشی را نیز کاهش دهد. برخی بررسی ها نشان داده اند جویدن آدامس، باعث افزایش بی کربنات موجود در بزاق دهان می شود که با بلعیدن آن، اسید موجود در مری خنثی می شود و عوارض منفی ناشی از مشکل ریفلاکس به حداقل می رسد.
آیا آدامس های بلعیده شده در معده می مانند؟
نه، این تصور در مورد آدامس اشتباه است. در گذشته، افراد فکر می کردند آدامسی که بلعیده می شود، می تواند تا 7 سال در معده باقی بماند در حالی که بررسی ها نشان داده اند آدامس ها از ترکیب هایی تولید می شوند که در دستگاه گوارش هضم می شوند و قابلیت دفع شدن دارند.