عفونت در بارداری، چه مادرانی را تهدید می کند؟

پنوموکوک که امروزه به استرپتوکوک پنومونیه معروف شده، به عنوان شایع ترین عامل ایجاد پنومونی های باکتریایی در اپیدمی ها و یا حتی در پاندمی ها شناخته شده است. قبل از پیدایش آنتی بیوتیک ها در بسیاری از موارد شایع شدن بیماری، میزان مرگ و میر 5 نفر به ازای هر هزار نفر بوده است. امروزه نیز در افراد مسن، پنومونی پنوموکوکی یکی از بیماری های مزمن و مشکل آفرین محسوب می شود. پنوموکوک ها اعضای خانواده استرپتوکوکسی و متعلق به جنس استرپتوکوک می باشند. ویژگی بارز آنها در این است که اغلب به صورت دوتایی رشد کرده و به صورت دیپلوکوک های نوک تیز با زنجیره های کوتاه ظاهر می شوند. این میکروارگانیسم ها ، کوکسی های گرم مثبت ، به شکل کروی یا بیضوی ، فاقد اسپور بدون حرکت و دارای کپسول هستند. پنوموکوک هیچ توکسین مشخصی را تولید نمی کند. ایجاد بیماری به دلیل توانایی تکثیر باکتری در بافت های بدن است. انواع پنوموکوک هایی که کپسول ندارند توسط فاگوسیت ها بلعیده شده و در نهایت نابود میگردند، در حالیکه انواع کپسول دار آن نسبت به عمل فاگوسیتوز مقاوم هستند و این نشان دهنده نقش کپسول در بیماری زایی باکتری است.

اپیدمیولوژی و تظاهرات بالینی

اطلاعات دقیقی در مورد میزان شیوع عفونت های پنوموکوکی در قسمت های مختلف جهان در دسترس نیست. استرپتوکوک پنومونی در حلق و بینی مستقر شده و تقریبا در 5 الی 10 درصد از بزرگسالان سالم و 20 الی 40 درصد از اطفال سالم به دست می ایند. پس از استقرار ، باکتری ها به مدت 2 تا 4 هفته(گاهی تا 6 ماه) می توانند در محل باقی بمانند. انتشار پنوموکوک ها از فردی به فردی دیگر در نتیجه تماس بسیار نزدیک روی می دهد. تهویه ضعیف احتمال انتقال را افزایش می دهد. مهد کودک ها کانونی برای انتشار بوده اند و اپیدمی هایی در میان بزرگسالان در اماکن پر ازدحام و سایر افراد مستعد در مکان هایی نظیر خانه های سالمندان گزارش شده است.میزان بروز باکتری پنوموکوکی ر میان شیرخواران ، نسبتا بالا و در میان نوجوانان و جوانان پایین است و این میزان پس از 55 سالگی مجددا افزایش می یابد. حداکثر میزان بروز باکتری پنوموکوکی در بزرگسالان ، در میانه زمستان و حداقل میزان بروز آن در تابستان دیده می شود.

علائم بالینی پنومونی با شروع ناگهانی لرز همراه با تب 39 تا 41 درجه آغاز می شود که اغلب با درد شدیدی در قفسه سینه همراه است. سپس شخص دچار سرفه شده ، خلط چرکی و صورتی رنگی دیده می شود. میزان مرگ و میر در موارد تحت درمان حدود 5 درصد و در صورتی که تحت معالجه قرار نگیرد میزان آن به 30 درصد می رسد. گاهی اوقات عفونت ها از ریه ها به پرده جنب و پری کارد نیز سرایت می کند. دیگر عفونت های همراه با عفونت استرپتوکوک پنومونی شامل عفونت گوش میانی ، سپتی سمی ، عفونت های زخم و مننژیت می باشد. اخیرا پنوموکوک را به عنوان یکی از عوامل مهم ایجاد مننژیت در نوزادان نیز ذکر کرده اند.

آثار مادر و جنین

گرچه اطلاعات دقیقی در مورد شیوع عفونت پنوموکوکی در گروههای جمعیتی در دسترس نیست، با این حال میزان مرگ و میر ناشی از آن با استفاده از آنتی بیوتیک های کاهش یافته است، که این مسئله در گروههای مستعد از جمله زنان باردار بسیار حائز اهمیت است. میزان بروز پنومونی در حاملگی با دیگر بالغین غیر حامله متفاوت نمی باشد، با این وجود زنان باردار آنمیک ، دارای سابقه آسم و مصرف گلوکوکورتیکوئیدها ریسک بیشتری برای ابتلا به پنومونی دارند. مرگ مادر به دلیل پنومونی نادر است، لیکن با افزایش عوارض مادر و جنین همراه می باشد. در زنان باردار مبتلا به زایمان پره ترم و وزن کم هنگام تولد افزایش می یابد که جهت پیشگیری از این عوارض و نگهداری سطح اکسیژن اشباع خون بالاتر یا مساوی 95 درصد لازم است که این مادران در بیمارستان بستری شوند.