پوست ته‌ دیگی به قیمت سرطان!

فصل تابستان دریاها و استخرها منظره متفاوتی به خود می‌گیرند. در گذشته بیشتر افراد برای شناكردن به سواحل و استخرهای حتی روباز می‌رفتند. درحالی كه دیگر چند سالی است تعدادی هم برای آفتاب‌گرفتن و برنزه شدن، سواحل و كنار استخرها را به درون آب ترجیح می‌دهند تا جایی كه این روزها تعداد افرادی كه برای تغییر رنگ پوستشان یا همان برنزه شدن به سمت‌ آب می‌روند، بیشتر از آنهایی است كه برای شنا آن را انتخاب می‌كنند.
اینكه برنزه‌شدن چرا و بر چه اساس به مد روز تبدیل شد؟ سوالی است كه چندان مهم نیست بلكه‌ آنچه مهم است این است كه آیا واقعا برنزه شدن یا برنزه كردن برای پوست بی‌خطر است؟

شاید كمتر كسی باور كند مُدی كه این روزها با نام برنزه شدن دنیا را فرا گرفته است، نتیجه زیر آفتاب ماندن اتفاقی یك خانم طراح مد باشد. او كه در حین سفر از پاریس به كن برای شركت در یك فستیوال مد، به‌طور تصادفی زیر آفتاب برنزه شد با چاپ چند عكس اتفاقی از او در این حالت در مجلات، به‌زودی همه جای دنیا، طرفداران مد دنبال این بودند كه برنزه شوند. سال ۱۹۷۰ گروه‌های مختلف از هر رده سنی، خودشان را زیر آفتاب كباب می‌كردند، بدون اینكه بدانند برنزه شدن می‌تواند زمینه‌‌ساز ابتلا به سرطان در ۱۰ تا ۲۰ سال بعدی عمرشان باشد.
از سال ۲۰۰۵ تا امروز میزان سرطان پوست شدیدا درحال افزایش است، ولی این افراد همچنان به برنزه كردن خود مشغولند! لایه اوزن در سرتاسر كره زمین نازك‌‌تر شده است و حفره‌های موجود در آن، كه تهدیدی برای پوست به شمار می‌‌روند، همچنان درحال افزایش هستند. هر كسی مختار است كه با دانستن عواقب هر كاری، آن را انجام دهد اما افرادی كه علاقه‌‌مند به برنزه‌كردن هستند، باید بدانند كه در سال‌های آینده، حتی اگر به سرطان پوست دچار نشوند، نسبت به هم‌سن و سال‌هایشان پوست پیرتر و شكسته‌‌تری خواهند داشت.
پوست ته‌دیگی به قیمت سرطان
دوستانش او را «ناتی» صدا می‌زنند. دختر جوان و طرفدار مد روزی كه در اثر ساعت‌های پیاپی زیر آفتاب ماندن متاسفانه مبتلا به سرطان پوست شده است. می‌خواستم وقتی او را دیدم از او بپرسم از كجا مطمئن است كه بیماریش به‌دلیل آفتاب بوده و دلایل دیگر مثلا دلایل ژنتیكی ندارد؟ اما با دیدن او از سوالم منصرف شدم. رنگ پوستش به حدی تیره بود كه وقتی می‌خندید سفیدی دندان‌هایش در مخاطب ترس ایجاد می‌كرد و با وجود اینكه چهره‌اش واقعا زیبا بود با این كار دیگر نمی‌توانستی بگویی هنوز زیباست. پوستش در اثر ماندن زیاد زیر نور آفتاب به حالت ته‌دیگی درآمده بود. (یعنی كلفت شدن پوست و براق شدن آن) .
ناتاشا كه مراحل درمانی سرطان پوست را پشت سر گذاشته و مشغول شیمی‌ درمانی بود، بعد از ریختن موها و ابروهایش برای ما از تمایل به زیباترشدنی گفت كه به قیمت از دست رفتن سلامتی‌اش تمام شد. او می‌گوید: از سال 76 یعنی وقتی 13 ساله بودم، هر سال برای اینكه پوستم تیره‌تر شود و این تیرگی تا تابستان بعدی روی پوستم باقی بماند كل روزهای تابستانی را زیر آفتاب می‌ماندم. وقتی مادرم و اطرافیان به من می‌گفتند این كار ضرر دارد، می‌خندیدم و می‌گفتم اگر داشت مد نمی‌شد.
او ادامه می‌دهد: تا اینكه سال گذشته بعد از اینكه تابستان را طبق معمول در آغوش آفتاب سپری می‌كردم، متوجه لك‌های قهوه‌ای روی پوست پایم شدم كه اول فكر كرم به دلیل آفتاب است. چون این اتفاق در گذشته هم برایم افتاده بود اما در عرض كمتر از یك ماه لكه‌ها كل بدنم را فرا گرفت و وقتی به پزشك مراجعه كردم، متوجه شدم كل سلول‌های سطح ملانین پوستم در اثر جذب مداوم اشعه مضر آفتاب سرطانی شده است. این را پزشكان یك كلینیک پوست معتبر در پاریس به من گفتند و بعد بیان کردند تنها دلیلش اشعه آفتاب بوده است.
سولاریوم‌های ممنوع اما پررونق
یك آرایشگاه زنانه با چند اتاق مجزا كه داخل هر كدام از آنها دستگاه‌هایی تابوت‌مانند گذاشته‌اند و داخل هریك از آنها یك نفر خوابیده است. بعد از اینكه مسئول سالن سوت می‌زند و عده‌ای كه داخل دستگاه‌ها هستند بیرون می‌آیند تا جای خود را به بقیه بدهند، تازه می‌فهمم چقدر بازار این كار پررونق است. شاید در مدت بیست دقیقه‌ای كه در آن سالن منتظر بودم، بالای پنجاه دختر و زن جوان برای تایم یك روز درمیان استفاده از دستگاه سولاریوم به آنجا آمدند.
نعیم جودكی می‌گوید: در حال حاضر بسیاری از سالن‌های آرایشی و زیبایی نیز به صورت مصنوعی با استفاده از سولاریوم و نظایر آن اقدام به برنزه‌كردن پوست می‌كنند. او تاكید كرد: سرطان پوست نه‌تنها یكی از شایع‌ترین سرطان‌های ناشی از استفاده سولاریوم است بلكه ابتلا به سرطان چشم نیز در مصرف‌كنندگان این دستگاه مشاهده شده ‌‌است. سازمان جهانی بهداشت پیشتر اعلام كرده ‌بود جوانانی كه از سولاریوم استفاده می‌كنند، هشت برابر بیشتر در معرض ابتلا به نوعی سرطان پوست به نام «ملانوما» هستند.
استفاده از دستگاه‌های سولاریوم همه جا باب شده و هر كسی با خریدن این دستگاه و آوردن آن به خانه و محل كارش می‌تواند بدون هیچ مجوزی با آن مغازه باز كند. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، استفاده از دستگاه‌های برنزه‌كننده بدن (سولاریوم) را ممنوع اعلام كرده است. یك عضو هیات علمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكی و استاد دانشگاه در این زمینه به آرمان می‌گوید: به هر حال چنانچه به‌صورت طبیعی و به اصطلاح در حمام آفتاب پوست برنزه شود یا با استفاده از روش‌های مصنوعی، مكانیسم تغییر رنگ پوست یكسان است و در هر دو حالت از اشعه فرابنفش استفاده می‌شود، كه باید به این نكته توجه كرد كه مهم‌ترین عامل ایجاد سرطان‌های پوستی نیز اشعه فرابنفش نوع A است.
مدشدن دلیل بی‌عیب بودن یك كار نیست
یك متخصص پوست و رئیس یكی از كلینیك‌های پوست تهران درباره آفتاب گرفتن و برنزه شدن به «آرمان» می‌گوید: مد شدن دلیل بی‌عیب بودن یك كار نیست. حتی ماندن برای كمتر از چند دقیقه زیر آفتاب هم در صورتی مجاز است كه همه افراد برای پیشگیری از پیری پوست از ضدآفتاب استفاده كنند. اسفندیار ملكی می‌گوید: افرادی كه در معرض اشعه فرابنفش قرار می‌گیرند، بیشتر در معرض تخریب سلولی و پیری پوست، افزایش چین و چروك و تغییر رنگ دائم، ضعف ایمنی در سطح سلول‌های پوستی و افزایش عفونت‌های سطحی پوست می‌شوند.
 او می‌افزاید: نور خورشید حاوی دو نوع پرتو ماورای‌ بنفش است كه به پوست شما برخورد می‌كند: اشعه ماوراء بنفش A و اشعه ماوراء بنفش B، پرتوهای B لایه بالایی پوست (اپیدرم) را می‌سوزانند و باعث آفتاب‌سوختگی می‌شوند، درحالی كه پرتوهای A كه به لایه عمیق‌تر پوست نفوذ می‌كنند باعث برنزه شدن می‌شوند. پرتوهای A در پیری پوست مقصر محسوب می‌شوند و پرتوهای B اغلب با سرطان پوست ارتباط داده می‌شوند. با این حال پژوهش‌ها نشان می‌دهند كه پرتوهای A نیز ممكن است در سرطان پوست نقش داشته باشند.