تربیت ‌كودک باهوش، چگونه؟!

هر پدر و مادری به هوش فرزند خود افتخار می‌كنند. كافیست فرزندشان گوشه‌ای از توانایی ذهنی خود را به نمایش بگذارد كه از نظر والدینش، بالاتر از سن وی و قوه ادراك همسالانش باشد تا والدین به قول معروف ذوق كنند و این هوش غیرعادی به نقل محافل مختلف تبدیل شود.
مطلوبیت هوشی نزد افراد در جوامع امروزی با موفقیت‌های آینده پیوند دارد و این اعتقاد عمومی وجود دارد كه باهوش‌ترها موفق‌ترند. آنان می‌توانند مدارج علمی و تحصیلی را براحتی و با سرعت بیشتر طی كنند، تحصیلات دانشگاهی داشته باشند، تخصص‌های مختلف پیدا كنند، زندگی اقتصادی بهتری داشته باشند و به واسطه هوش برتر و جایگاهی برتر داشته باشند. اگر نوابغ را استثناء كنیم هوش عموم افراد بیش از آن كه ارثی و ژنتیكی باشد اكتسابی است. محققان 3 تا 11 سالگی را سن شكل‌گیری هوش برتر در افراد می‌دانند و معتقدند در صورتی كه شرایط مختلفی برای افزایش ضریب هوشی یك كودك در محدوده این سن مهیا باشد وی فرد باهوشی خواهد بود. این شرایط برای والدین فرصتی پدید می‌آورد تا آنچه برای فرزندشان دوست ‌دارند و آرزو می‌كنند خود محقق سازند. توصیه متخصصان برای پرورش ذهنی كودك و افزایش بهره هوشی وی چنین است:
ورزش و تحرك
بزرگ‌ترها از این كه فراغتی بیابند و دقایقی یا حتی ساعاتی یك جا بنشینند و وقت بگذرانند، لذت می‌برند. كودكان از این كار متنفرند و سوخت و ساز فعال بدن آنها اجازه چنین كاری نمی‌دهد. بالطبع كودكانی كه به قدر كافی تحرك نداشته باشند یا از فعالیت بدنی بویژه برای بازی منع شوند بدن، روحیه و ذهن سالمی نخواهند داشت. بهتر است همزمان با سن تحصیل كودكان به فعالیت‌های ورزشی سبك، هدفمند و دائمی تشویق شوند. انرژی مصرف نشده در بدن كودكان به جای آن‌كه مانند بزرگ‌ترها به افزایش قدرت ذهنی یا تمركز فكری منجر شود، نقشی مخرب خواهد داشت. هنگامی هم كه شرایط برای فعالیت ذهنی مهیا نباشد، از هوش و ذكاوت خبری نیست. عقل سالم در بدن سالم است.
گروه دوستان
برخلاف تصور عمومی كه خلاقیت، هوش و نبوغ را محصول انزواطلبی یا قرین‌ آن می‌پندارد، باهوش‌ها روابط اجتماعی سالم‌تر و عمیق‌تری با سایرین بویژه گروه همسالان خود دارند. رابطه با دیگران و بازی‌های جمعی قدرت تصمیم‌گیری، درك مفاهیم و حل مشكلات را در كودك بالا می‌برد.
آگاهی‌ها و اطلاعات
اطلاعات، پایه دانش است و بالطبع افراد باهوش و خلاق، آگاهی‌های عمومی و اختصاصی بیشتری نسبت به سایرین دارند. این اطلاعات می‌تواند از طریق رسانه‌ها، بازی‌ها، مطبوعات، كتاب‌ها، صحبت‌های والدین و... به كودك منتقل شود. در این‌باره پیش از هر اقدامی لازم است علاقه كودكی به حوزه خاصی از آگاهی‌ها شناسایی شود. ممكن است كودكان به داستان‌های واقعی یا تخیلی، علوم ریاضی، نجوم، ادبیات، اطلاعات عمومی و... علاقه نشان دهند و خواهان دریافت آگاهی‌های مقدماتی در حوزه این رشته‌ها باشند.
هنر
موسیقی، نقاشی، خطاطی، هنرهای نمایشی، تجسمی و... رشته‌هایی هستند كه نقش پرداختن به آنها در افزایش توان ذهنی كودكان اثبات شده است.در این باره باید موسیقی را هنری ویژه دانست. ریاضیات پایه و مایه اصلی موسیقی است و این هنر در حقیقت بیش از آن‌كه با عواطف و احساسات سر و كار داشته باشد نزد هنرجو با تمرین و ورزیدگی ذهنی همراه است. بی‌دلیل نیست كه موسیقی را ورزش ذهن نامیده‌اند.
قدرت تصمیم‌گیری
تحمیل اراده والدین به فرزند در همه زمینه‌ها و كارها نه‌تنها تصمیم‌گیری بلكه قدرت تصمیم‌گیری را از كودك می‌گیرد. هنگامی كه كودكان احساس كنند برای انتخاب و تصمیم‌گیری مختارند ذهنشان فعال می‌شود و تلاش می‌كنند انتخابی درست داشته باشند. هرچند این انتخاب ممكن است اغلب برای به دست آوردن منفعتی آنی باشد كه والدین آن را نمی‌پسندند. این‌كه لباس كودك زرد باشد یا قرمز موضوعی نیست كه والدین در آن دخالت كنند و باید به خود كودك سپرده شود. تصمیم‌گیری و سنجیدن انتخاب‌های متفاوت، موتور ذهن كودك را روشن می‌كند و تمایل وی به دانایی و زیركی را افزایش می‌دهد.
فراغت
درس و تحصیل از سوی برخی والدین باعث شكوفایی فكر و روان فرزندان می‌شود. تعادل در درس خواندن موضوعی است كه باید از سوی والدین به كودك آموخته شود. اصرار بر گرفتن نمره‌های درسی عالی و كامل می‌تواند فشار روانی شدیدی بر كودكی وارد كند كه عملا وی را به ماشین درس خواندن و نمره آوردن تبدیل می‌كند. فراغت باید روزانه و ملموس باشد و با فعالیت‌هایی پر شود كه كودك به انجام آنها علاقه‌مند باشد. بازی‌های فكری به‌تنهایی نیاز كودك به بازی را برطرف نمی‌كند و لازم است تنها بخشی از فراغت كودك را به خود اختصاص دهد.
گفت‌وگو
كلام آغاز اندیشه است. در میان هر بحث و گفت‌وگویی فكرهای جدید، ایده‌های تازه و روش‌های نوین كشف می‌شود. صحبت كردن با كودك درباره كارهایی كه انجام داده، رفتاری كه در مقابل دوستان و مربیان از خود نشان داده،‌ حرف‌هایی كه به زبان آورده و آنچه به آن می‌اندیشد و باور دارد او را به قضاوت وامی‌دارد. علاوه بر آن به وی كمك می‌كند تا ذهنش را فعال سازد، نظر واقعی‌اش را بگوید، موضع بگیرد و تعاریف تازه ارائه دهد. صحبت والدین با فرزند درباره مسائل ساده و روزمره به وی آرامش عاطفی می‌بخشد و از شكل‌گیری عقده‌ها و هیجانات مخرب جلوگیری می‌كند.
نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار شما قرار می‌دهد.