اسهال در کودکان زیر دو سال

کودکانه: اسهال عبارت است از دفع مكرر مدفوع بيش از حد شل يا آبكي. روزانه تا 6 بار دفع مدفوع نرم در شيرخواري كه از مادر تغذيه مي كند، طبيعي است و نبايد اين حالت را با اسهال اشتباه كرد. در صورت ابتلاي فرزندان به اسهال، براي پيشگيري از كاهش آب بدن به او مايعات فراوان بدهيد. اسهال، استفراغ يا تب مي تواند موجب كاهش آب بدن شود كه اين حالت در شيرخواران، مي تواند تهديدكننده حيات باشد، بنابراين ضروري است كه در صورت ابتلاي شيرخوار به هريك از اين حالات قبل از شير دادن از پستان مادر يا به جاي شير دادن از شيشه، مقادير فراوان مايعات به او بدهيد. محلول هاي او.آر.اس يا مشابه آن را مي توان با حل كردن پودرهايي كه به صورت بدون نسخه قابل خريداري هستند يا با حل كردن2 ‌قاشق چايخوري شكر در 200 ميلي ليتر آب جوشانده خنك آماده كرد. در صورتي كه كودك همچنان دچار علايم باشد، مرتب به او از اين محلول ها بدهيد. براي محاسبه ميزان كلي مايعي كه بايد هر روز به شيرخوار بدهيد، به جدول زير مراجعه كنيد. مصرف روزانه محلول او.آر.اس يا مشابه آن بدن با استفاده از جدول، ميزان كلي مصرف محلول را كه مناسب با وزن فرزندتان باشد، تعيين كنيد.

عدم تحمل پروتئين شير گاو
برخي از كودكان، قادر به تحمل پروتئين شير گاو كه در بيشتر انواع شير خشك هم يافت مي شود، نيستند. اين عدم تحمل معمولاً در اولين سال زندگي بين يك هفته تا چند ماه پس از شروع تغذيه با شير ايجاد ميشود و موجب اسهال و استفراغ مي شود. معمولاً اين حالت تا سن 3 ‌سالگي از بين مي رود. در صورت شك به ابتلاي فرزندتان به اين بيماري، به پزشك خود مراجعه كنيد. وي احتمالاً پيشنهاد خواهد كرد تا به صورت آزمايشي براي مدت 2 ‌هفته فرآورده هاي حاصل از شير گاو را از رژيم غذايي كودك خود حذف كنيد. در صورت بهبود علايم، مجدداً مقدار اندكي از شير گاو تحت نظارت پزشك به كودك داده مي شود. در صورت عود علايم، اين تشخيص تاًييد مي شود. لازم است كودك مبتلا به عدم تحمل پروتئين شير گاو، رژيم غذايي فاقد شير گاو داشته باشد و تحت نظر متخصص تغذيه قرار گيرد. كودكان زير يك سال نيازمند نوع ديگري از شير خشك (مثلاً شير خشك تهيه شده از سويا) هستند كه پزشك آن را تجويز خواهد كرد. هر 3 ‌ماه يك بار، كودك از نظر وجود بيماري مجدداً آزمايش مي شود. در صورت برطرف شدن عدم تحمل مي توان به تدريج شير گاو را به رژيم غذايي كودك اضافه كرد.
ويژگي هاي مدفوع شيرخواران
اولين مدفوع دفع شده از كودك به مكونيوم معروف است. مكونيوم ماده اي چسبناك به رنگ سياه مايل به سبز و عمدتاً حاوي بلغم و صفرا است. در عرض يك يا دو روز، رنگ مدفوع به قهوه اي مايل به سبز و سپس به رنگ معمول خود تبديل مي شود. اكثر كودكان روزانه چند بار مدفوع مي كنند هرچند در بعضي هم ممكن است چند روز اجابت مزاج روي ندهد. تا زماني كه يك كودك سرحال و خوب باشد، احتمالاً مشكلي وجود ندارد. كودكاني كه با شير مادر تغذيه مي شوند، ممكن است اجابت مزاج مكرر داشته باشند. مدفوع اين شيرخواران بسيار نرم است و معمولاً مثل خردل، رنگي زرد ـ نارنجي دارد و ممكن است به وضوح بلغم هم در آن ديده شود. مدفوع ممكن است بوي شير ترشيده بدهد. شيرخواراني كه با شيشه تغذيه مي شوند، مدفوع حجيم تر و پرقوام تري نسبت به كودكان تغذيه شده با شير مادر دارند. رنگ مدفوع قهوه اي روشن است و معمولاً بوي بدي شبيه به بوي مدفوع بزرگسالان دارد. سبز بودن رنگ مدفوع نشانه آن است كه غذا با سرعت از روده ها عبور كرده است. در شيرخواري كه با شير مادر تغذيه مي شود ممكن است اين رنگ سبز طبيعي باشد اما در شيرخواراني كه با شيشه تغذيه مي شوند، اين حالت ممكن است نتيجه عفونت هاي گوارشي باشد.
هشدار
نشانه هاي خطر: در صورت همراهي اسهال با هر يك از علايم زير فوراً آمبولانس درخواست كنيد:

• خواب آلودگي غيرطبيعي
• گود افتادگي چشم ها و يا خشكي زبان
• مدفوع سياه رنگ يا خوني
• امتناع شيرخوار از تغذيه براي مدتي بيش از 3 ساعت (در شيرخواران زير 3 ‌ماه) يا بيش از 6 ‌ساعت (در شيرخواران بالاي3 ‌ماه).