سوالات شما درباره زایمان طبیعی

خانم‎های بسیاری را می‎شناسم حتی پیش از آنكه باردار شوند، سوال‎های زیادی در مورد زایمان دارند. زایمان، یكی از هیجان‎انگیزترین و در عین حال دلهره‎آورترین بخش‎های مادر شدن است و كسی نیست كه ادعا كند ساعت‎ها و روزها به این موضوع فكر نكرده است.
خانم‎های بسیاری را می‎شناسم حتی پیش از آنكه باردار شوند، سوال‎های زیادی در مورد زایمان دارند. زایمان، یكی از هیجان‎انگیزترین و در عین حال دلهره‎آورترین بخش‎های مادر شدن است و كسی نیست كه ادعا كند ساعت‎ها و روزها به این موضوع فكر نكرده  است. وقتی كه حرف از زایمان طبیعی می‎شود، ماجرا كمی هم پیچیده‎تر و وهم‎آلودتر می‎شود. تصور اغلب ما از زایمان طبیعی مربوط به فیلم‎ها و سریال‎هاست و از تغییرات زیادی كه در سال‎های گذشته در روند مراقبت‎های پزشكی زایمان طبیعی رخ داده، كمتر اطلاع داریم. به همین دلیل سوال‎های بیشتری هم در مورد این نوع از زایمان نسبت به زایمان سزارین وجود دارد كه معمولا یك روند عادی جراحی را طی می‎كند. تجربه نشان داده، یافتن پاسخی برای سوالاتی كه زنان در ذهن خود با آن درگیرند، كمك زیادی در انتخاب درست روش زایمان می‎كند و باعث می‎شود، بسیاری از كسانی كه صرفا به خاطر ترس و بی‎اطلاعی از شرایط زایمان طبیعی، سزارین را انتخاب می‎كنند، تصمیم‎شان را عوض كنند و بعدها از این موضوع بسیار خوشحال باشند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم سوالاتی را كه معمولا مهم‎ترین دغدغه‎‎های زنان باردار در مورد زایمان طبیعی هستند، جواب دهیم. شما هم می‎توانید سوالات‎تان را برای ما بفرستید. البته یادتان باشد سوال‎هایی كه مربوط به شرایط خاص باشند یا در حیطه تخصص پزشكی، باید از متخصص مربوط به‌خودشان پرسیده شوند.
خیلی درد داره؟!
در كمال تعجب، این سوال، همچنان پرطرفدارترین سوال زنان در مورد زایمان طبیعی است! ملاك از «خیلی» در این سوال معلوم نیست اما احتمالا جواب مورد انتظار این است كه «نه، دردی نداره!» در واقع این سوال بیشتر برای این پرسیده می‎شود كه با یك جواب خوش‎بینانه كمی روحیه گرفته شود! با وجود این جواب واقعی این نیست. بله، زایمان طبیعی خیلی درد دارد!
هول نكنید. این جواب ادامه دارد. اول شما به این سوال پاسخ دهید: مگر سزارین درد ندارد؟! چرا، آن هم درد دارد. نكته این است كه به هر حال برای تولد فرزندتان مجبورید مقداری درد را تحمل كنید. این نخستین قدم برای اثبات شجاعت مادرانه شماست، پس قدرش را بدانید. فرقش این است كه در سزارین شما درد را در طول حداقل چند روز می‎كشید و در زایمان طبیعی درد در چند ساعت به‌صورت ام‎پی‎تری(!) درمی‎آید. نترسید! این درد هرگز بیشتر از آستانه تحمل آدمیزاد نیست. در عوض دو تا خوبی دارد؛ یكی این‌كه دردهای زایمان طبیعی اثری از خودشان به جا نمی‎گذارند. بلافاصله بعد از تولد فرزندتان این دردها فروكش می‎كنند و شما می‎توانید نوزادتان را در آغوش بگیرید. دوم اینكه دردهای زایمان طبیعی وقتی رخ می‎دهند كه شما هنوز تنهایید و مسئولیت یك نوزاد را به‌عهده ندارید. درحالی‌كه دردهای زایمان سزارین وقتی شروع می‎شوند كه شما یك نوزاد تازه متولدشده دارید كه نیازمند توجه 24 ساعته شماست و این، كار را خیلی سخت می‎كند.
در عین حال این را هم بدانید كه با وجود تكنیك‎های جدید بی‎حسی در زایمان طبیعی (تكنیك‎های تنفس، زایمان در آب و اپیدورال) می‎شود دردهای زایمان طبیعی را تا حد زیادی كاهش داد.
از كجا بفهمم كه می‎توانم زایمان طبیعی داشته باشم؟
مواردی هست كه به‌طور قطعی امكان زایمان طبیعی را منتفی می‎كند. سابقه جراحی شكمی یا سزارین قبلی در كمتر از 5 سال گذشته، دیسك حاد كمر، فشار خون یا دیابت كنترل نشده، مشكلات خاص بارداری (مثل سابقه ناباروری، سقط مكرر، سركلاژ، خونریزی و جفت سرراهی) و موارد دیگری كه با احتمال كمتری رخ می‎دهند، این امكان را از بین می‎برند. به جز این، موارد دیگری هست كه تا انتهای بارداری نمی‎توان در مورد آن نظر داد. چرخیدن سر بچه (و قرار گرفتن آن در پایین شكم)، پایین رفتن سر بچه به داخل لگن مادر در هفته آخر و تناسب اندازه سر بچه و استخوان لگن مادر را تا قبل از هفته‎های آخر نمی‎توان مشخص كرد.
نگاه به قیافه بلند و بالای این فهرست نكنید. اغلب مادران جزو هیچ‌یك از این دسته‎ها نیستند و می‎توانند زایمان طبیعی و موفقی داشته باشند.
آیا بعد از زایمان طبیعی فرم ناحیه زایمان عوض می‎شود؟
خیر. اغلب كسانی كه این‌طوری در مورد زایمان طبیعی فكر می‎كنند، تصور كارتونی‎ای از آن دارند! درست است كه طی زایمان طبیعی بافت ناحیه تناسلی به‌شدت تحت فشار قرار گرفته و برای زایمان تا آخرین حد ممكن باز می‎شود اما اصلا به این معنا نیست كه به همین شكل باقی می‎ماند. درست همان‌طور كه شكم بزرگ زن باردار در همان ابعاد توپ بسكتبالی‎اش باقی نمی‎ماند!
بافت واژن یك بافت پرچین و چروك با قابلیت ارتجاعی زیاد است كه در زمان زایمان تا حد امكان باز می‎شود و به مرور به اندازه قبلی برمی‎گردد. معمولا پزشك متخصص مدت 6 هفته را برای استراحت بافت تجویز می‎كند تا در این مدت بافت دوباره محكم و جمع شود.
چند روز بعد از زایمان طبیعی می‎توانم سر پا شوم؟
به روز نمی‎كشد! شما چند دقیقه بعد از زایمان می‎توانید از جای خود بلند شوید و راه بروید. در بیمارستان‎های دوستدار مادر و كودك در ایران بلافاصله بعد از زایمان نوزاد را در آغوش مادر می‎گذارند و به محض پایان یافتن پروسه زایمان (خارج شدن جفت و احتمالا بخیه‎های اپیزیوتمی) از او می‎خواهند كه به نوزاد شیر دهد. با وجود این اغلب از مادر خواسته می‎شود كه تا 2 ساعت استراحت كند و در بلوك زایمان بماند. این مدت هم به دلیل ضعف زن پس از زایمان درنظر گرفته می‎شود تا از متعادل بودن حال او مطمئن شوند. بعد از آن تنها مشكل موجود، درد اندك ناشی از بخیه‎های اپیزیوتمی است و البته دردسر كلنجار رفتن با نوزادی كه شیر خوردنش كمی پیچیده است!
برخلاف جراحی سزارین كه به خاطر درد شدید ناشی از بخیه‎های عمقی مادر ناچار است مقادیر زیادی مسكن مصرف كند (و البته این مسكن در شیر مادر هم وارد می‎شود و متاسفانه به بچه منتقل می‎شود) بعد از زایمان طبیعی درد بخیه‎های سطحی كاملا قابل تحمل است یعنی درست فردای روز زایمان كه سزارینی‎ها تازه باید با درد فراوان راه بیفتند و به دستشویی بروند، شما می‎توانید خودتان بچه‎تان را بغل كنید و بروید خانه و به زندگی‎تان برسید.
نكند كیسه آبم پاره شود و نفهمم و بچه‎ام در خشكی بماند؟
تقریبا غیرممكن است. كیسه آمنیوتیك حاوی مقداری مایع آمنیوتیك است، بنابراین هر چقدر هم كه بی‎حواس باشید خروج این مقدار آب بدن‌تان را متوجه می‎شوید! ضمنا، اگر به هر دلیلی مایع آمنیوتیك نشت كند (چه كیسه به‌دلیل شروع فرآیند زایمان پاره شده باشد و چه به‌دلیل حادثه‎ای سوراخ شده باشد) بدن به‌صورت خودكار دوباره آب را تولید می‎كند تا حجم آب از حدی كمتر نشود. با همه این‎ها اگر متوجه نشت آب از كیسه شدید (آبی كه رنگ و بو ندارد) یا مایع آمنیوتیك به رنگ سبز یا قهوه‎ای یا دارای نشانه‎های خون بود، باید به سرعت خودتان را به بیمارستان برسانید.
اگر نوزادم سنگین باشد، نمی‎توانم طبیعی زایمان كنم؟
بعضی از دكترها به‌صورت پیش‎فرض اعلام می‎كنند كه نوزاد سنگین‎تر از 4كیلو را به‌صورت طبیعی به دنیا نمی‎آورند. در این مورد اصلا نمی‎شود با این قطعیت اظهارنظر كرد. اولا، امكان زایمان طبیعی یا عدم‌امكانش بیشتر از هر چیز بستگی به نسبت دور سر جنین و عرض استخوان لگن مادر دارد. بنابراین ممكن است زنی با استخوان تنگ لگن نتواند یك نوزاد 3 كیلویی را به دنیا بیاورد اما زنی با لگن مناسب یك نوزاد 5 كیلویی را به راحتی به دنیا بیاورد. نكته دوم این است كه وزن جنین را هم نمی‎شود به‌صورت قطعی مشخص كرد. وزنی كه توسط سونوگرافی اعلام می‎شود، براساس اندازه استخوان جنین است و تقریبی است بنابراین احتمال اشتباه در آن هم وجود دارد.
زایمان طبیعی موجب ایجاد یا تشدید هموروئید می‎شود؟
خیر. این بارداری است كه موجب آن می‎شود. فشاری كه در طول 9 ماه و به‌خصوص در ماه‎های آخر به عضلات كف لگن وارد می‎شود، باعث می‎شود رگ‎های خونی دور مقعد تحت فشار قرار بگیرند و احیانا بیرون بزنند. اغلب زن‎ها بعد از زایمان (چه سزارین و چه طبیعی) با این مشكل مواجه می‎شوند. به‌خصوص یبوست بعد از زایمان كه شیردهی هم آن را تشدید می‎كند، موجب وخیم‎تر شدن اوضاع می‎شود.
در مواردی كه زن باردار دچار هموروئید شدید باشد، زایمان طبیعی ممكن است منجر به خون‎ریزی شود. در نتیجه درصورتی كه در طول بارداری هم نتواند آن را كنترل كند، معمولا اجازه زایمان طبیعی را به او نمی‎دهند.
من كه تا به حال انقباض نداشته‎ام؛ از كجا بفهمم انقباض چطوری است؟
انقباض‎های منظم اصلی‎ترین علامت شروع زایمان است، بنابراین فهمیدن درست آن مهم است. روش فهمیدن انقباض در زمان درد یك روش ساده است: انگشت‎تان را بگذارید روی پیشانی‎تان. بعد انگشت‎تان را بزنید به لپ‎تان، حالا انگشت‎تان را بزنید به شكم‎تان. مثل پیشانی‎تان بود یا مثل لپ‎تان؟ یك شكم آرام، مثل لپ آدم نرم است. شكم منقبض مثل پیشانی سنگی است البته نه‌فقط یك نقطه آن، شاید كوچولوی شیطان شما خودش را یك گوشه گلوله كرده باشد. شكم منقبض همه جایش سفت است.
نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار شما قرار می‌دهد.