تربیت کودک، 3اشتباه بزرگ والدین

همشهری: وقتي بچه‌ها با والدين‌شان احساس نزديكي كنند كمتر در رفتار با آنها دچار ناسازگاري و كشمكش مي‌شوند. در نتيجه وقتي كودك احساس امنيت كند راحت‌تر مي‌تواند مشكلاتش را با پدر و مادرش در ميان بگذارد و به آنها گوش دهد و نصيحت‌هاي آنها را به كار بندد.

3 اشتباه ذيل، اشتباهاتي است كه متأسفانه بسياري از والدين در رابطه با كودكشان مرتكب مي‌شوند كه باعث ايجاد اشكالات عمده‌اي در روابط مي‌شود.

1- با فرزندتان ارتباط برقرار كنيد

وقتي فرزندتان صحبت مي‌كند، سؤالي مي‌پرسد، خبرهاي مهمي را با شما در ميان مي‌گذارد و يا حتي كناره‌گيري مي‌كند، چه كاري انجام مي‌دهيد؟ آيا او را ناديده مي‌گيريد، به او اشاره مي‌كنيد كه ساكت باشد يا با او هر وقت كه خود مايل هستيد به صحبت مي‌نشينيد؟ تا آنجايي كه ممكن است وقتي فرزندتان با شما مشغول صحبت است و شما در حال انجام كاري هستيد آن را متوقف كنيد و با دقت به حرف‌هايش گوش دهيد. اگر صحبت‌هايش نياز به جواب دارد با دقت به آنها جواب دهيد‌. اين توجه‌، به آنها احساس اعتبار و مهم بودن مي‌دهد و آنها را تشويق به صحبت كردن و درميان گذاشتن آنچه در ذهنش مي‌گذرد، مي‌كند.

2- آنها را ستايش كنيد

از جملات منفي و تحقير‌كننده استفاده نكنيد. وقتي همواره فرزندتان را با جملات تحقيرآميز مورد خطاب قرار مي‌دهيد ممكن است براي دفعات اول واكنش چنداني نشان ندهد و با لبخندي تلخ يا حتي لحظه‌اي گريه كردن بحران، ظاهراً پايان يابد ولي آنها بعد از مدتي به‌طور ناخودآگاه شروع به تجزيه و تحليل رفتارهاي والدين‌شان مي‌كنند و آنجاست كه با نوعي بي‌اعتقادي به شما مي‌نگرند. حتي اگر در ميان جملات تحقيرآميز متعدد جملات تشويق‌آميز محدودي نيز به كار برده باشيد، به‌تدريج حس منفي و مأيوس‌كننده، آنها را به گوشه‌گيري يا از قصد و به‌منظور جلب توجه، به انجام‌ندادن كارهايي كه والدين از آنها انتظار دارند وادار مي‌كند.جالب است بدانيد در تحقيقات متعددي كه از بعد روانشناسي انجام شده است بسياري از نوجواناني كه به اعتياد و مواد‌مخدر گرفتار مي‌شوند جزو همين گروه از بچه‌ها هستند كه همواره دچار بازخورد منفي از طرف والدين‌شان بوده‌اند.

والدين بايد همواره آنچه را كه فرزندشان انجام مي‌دهد يا به زبان مي‌آورد به ديده انصاف توصيف كنند. اگر به نكته يا مورد منفي در رفتار و كلام او برمي‌خوريد او را از طرق مختلف و از راه مسالمت‌آميز آموزش دهيد. هرگز در حضور جمع سعي نكنيد نقش يك معلم دلسوز را براي فرزندتان بازي كنيد زيرا اين حركت باعث مي‌شود كه براي هميشه از خودتان تصوير يك شخصيت منفي و غيرقابل احترام بسازيد و عزت نفس و خودباوري او را لگدمال كنيد.

به كودكتان اجازه دهيد كه مسيرهاي مختلف را با نظارت شما تجربه كند تا بتواند در آينده راه را از چاه تشخيص دهد.

سعي كنيد در راستاي آنچه فرزندتان بدان علاقه‌مند است(نه آنچه شما به آن علاقه داريد) براي او مسير درستي را هموار‌سازيد به‌عنوان مثال اگر فرزندتان به نوشتن داستان علاقه‌مند است ولي ديكته خوبي ندارد هنگامي‌كه او از شما مي‌خواهد مطالبش را بخوانيد، بدانيد انتظار تحسين و راهنمايي دارد نه اينكه شما از كنار اصل موضوع كه خواندن و اظهارنظر درباره نوشته‌هايش است بگذريد و مرتب با لحني انتقادآميز از غلط ديكته‌هاي فراوانش صحبت كنيد. آيا بهتر نيست به او بگوييد: «خيلي دوست دارم نوشته‌هايت را حتي اگر 700 تا غلط املايي هم داشته باشد بخوانم تا بعد راجع به بخش‌هايي كه به‌نظر من و تو خوب و بد مي‌آيد صحبت كنيم تا به مرور، ديكته‌ات هم بهتر شود.»

3- از انتقاد مستقيم بپرهيزيد

در روابط والدين و فرزندان هيچ‌چيز مانند انتقاد به سرعت ديوار و سردي ايجاد نمي‌كند. عدم‌تأييد كودك توسط والدين دردناك‌ترين و غيرقابل جبران‌ترين حمله شخصيتي است. جملاتي نظير «تو تنبلي، تو بي‌مسئوليتي» شخصيت او را به كلي منهدم مي‌كند.

به جاي به كاربردن جملات انتقادي، با احترام به فرزندتان تفهيم كنيد كه كدام حركت و رفتار است كه از نظر شما غيرقابل پذيرش و ناراحت‌كننده است و به آنها گزينه‌هاي رفتاري مناسب پيشنهاد دهيد و به فرزندتان فوايد نوع رفتارخاصي كه مدنظرتان است را تفهيم كنيد؛ به‌عنوان مثال وقتي فرزندتان ظرف غذايش را بعد از اتمام روي ميز رها مي‌كند‌، به جاي اينكه با صداي بلند او را مورد شماتت شديد قرار دهيد به او بگوييد جاي اين ظرف براي تميزشدن و استفاده دوباره در ظرفشويي است، پس لطفاً ظرف‌هايت را داخل آن قرار بده.