فاصله بین دو بارداری، چقدر باید باشد؟

فاصله و زمان مناسب بین دو بارداری، با وضعیت مادر از نظر سلامت جسمی و حتی روحی و این‌ که آیا مادر آماده پذیرش یك نوزاد دیگر با همان نیازهای كودك اول را دارد یا نه، ارتباط مستقیمی دارد.
فاصله بین دو بارداری چقدر باشد؟
آمار و اطلاعات به دست‌آمده نشان می دهد ميزان مرگ‌ و مير مادر و نوزاد، عوارض و بيماری های ناشی از بارداری و زايمان در بارداری هايی که فاصله زمانی آن با بارداری قبلی حدود 3 سال بوده است، نسبت به بارداری که اين فاصله حدود 2 سال بوده کمتر شده است. اين آمار و اطلاعات از چهار گروه يعنی خانم‌هاي باردار، نوزادان، کودکان زير يک سال و کودکان زير 5 سال به دست آمده است و همه آنها نشان‌دهنده کاهش عوارض بارداری و زايمان با فاصله 3 سال از بارداری قبلی است. در اينجا بايد به اين نکته اشاره کنیم که لزوما تمام بارداری های با فاصله کمتر از 3 سال به مرگ‌ و مير يا بيماری در مادر يا نوزاد منجر نخواهد شد. اما در يک بررسی آماری در جامعه، اين نتايج حاصل می شود. شايد برخی افراد تصور کنند که برنامه تنظيم خانواده برای کاهش تعداد مواليد، فاصله 3 سال را نسبت به 2 سال پيشنهاد می کند اما همان‌طور که مدت زمان حداقل 3 سال مطرح است، بايد به حداکثر فاصله 5 سال نيز توجه شود.
عوارض و بیماری‌های مختلف در اثر فاصله باداری کمتر از 3 سال
کم‌خونی مادر:
يکی از اين بيماری ها که شيوع آن نسبتا بالاست، آنمی يا کم‌خونی در مادران است. آمارها نشان می دهد وقتی بارداری های متوالی درست در زمان کمتر از 3 سال اتفاق می افتد مادر به کم‌خونی مبتلا می شود. ممکن است اين کم‌خونی به صورت مخفی باشد اما اين بيماری زماني آشکار می شود که آن خانم براي دومين‌بار در مدت کمتر از 3 سال باردار شود.
شيردهی بهتر:
نکته ديگر بحث شيردهی مادر است. طبق گفته‌ تمام پزشکان، نوزاد بايد تا 6 ماه اول زندگی انحصارا با شير مادر تغذيه شود و معمولا توصيه می شود که اين شيردهی تا پايان 24 ماهگی نوزاد در کنار غذای کمکی ادامه يابد. تمام توصيه‌های پزشکان، شيردهی به نوزاد تا پايان 2 سالگي است. حال اگر فاصله بین دو بارداري متوالی را دو سال در نظر بگيريم، مادر زمان شيردهی نوزاد اول، باردار خواهد بود و اين بارداری در شيردهی نوزاد اول اختلال ايجاد می کند. قطع شيردهی به نوزاد باعث ضعف سيستم ايمنی او می شود که اين خود می تواند احتمال بروز بيماری های عفونی در نوزاد اول را افزايش دهد.
احتمال زايمان زودرس:
بررسی شاخص زايمان‌های زودرس و پيش از موعد نشان می دهد در مادرانی که فاصله بين دو بارداری آنها کمتر از 3 سال بوده، احتمال زايمان زودرس افزايش يافته است و نوع زايمان تفاوت نمی كند. شايد بعضی از خانم‌ها فکر کنند که چون زايمان قبل آنها به صورت طبيعی بوده، رعايت زمان 3 سال تا بارداری بعدی برای آنها لازم نيست و اين مدت زمان فقط برای خانم‌هايی است که زايمان به صورت سزارين را انجام داده‌اند. اما فرآيند بارداری در اين روند مهم است. وقتی ما از جايگزينی ذخاير بدن مادر، مساله کم‌خونی و شيردهی صحبت می کنيم، به نوع زايمان و اين مسايل ربطی ندارد.
تامين مجدد ذخاير بدن مادر:
ما می دانيم که تغذيه جنين در دوران بارداری از طريق خون مادر است. طبيعتا وقتی مادری مبتلا به کم‌خونی باشد، اکسيژن‌ رسانی و تغذيه جنين نيز مختل می شود و اين اختلال روی سلامت جنين تاثير می گذارد. گذشته از اين، جنين براي رشد و تکامل، مواد مورد نيازش را از بدن مادر تامين می کند اما مادر نمی تواند تمام نيازهای جنين را با دريافت روزمره مواد غذايی در اختيار جنين قرار دهد بلکه بخش قابل‌ توجهی از اين مواد لازم که به جنين منتقل می شود از ذخاير بدن مادر است؛ مثل کلسيم و برخی از ريزمغذی ها، اما وقتي اين ذخاير از بدن مادر برداشته می شود، چه مدت زمان برای جبران و جايگزينی آن در بدن مادر لازم است؟ البته اين زمان با توجه به جوامع و وضعيت کشورهای مختلف متفاوت است و با تغذيه مادر و ميزان استرس وارده بر او پس از زايمان ارتباط دارد. اما اگر بخواهيم يک ميانگين از اين زمان ارائه بدهيم، خانم‌ها حدود 3 سال زمان احتياج دارند که اين ذخاير را مجددا جايگزين كنند. همچنين وزن، توده بدنی و انرژی مادر با بارداری هايی که فاصله بين آنها کمتر از 3 سال است، تحت‌تاثير قرار می گيرد.
بازه سنی مناسب برای بارداری
امروزه يکی از مهم‌ترين مسايل مربوط به رعايت فاصله بين دو بارداری در خانم‌ها به سن مادر برمی گردد. اين خانم‌ها معمولا از دو طرف تحت‌فشار هستند و قصد دارند در مدت زمانی که در اختيار دارند به هدف خود برسند و دو بارداری و زايمان متوالی داشته باشند. ما نمی توانيم به خانمی که در سن بيش از سی و چند سال ازدواج می کند، بگوييم فقط يک بار باردار شود چون اگر بخواهد فاصله مناسب بين دو بارداری را رعايت کند، سن بارداری دوم او از 35 سال که مرز بارداری در خانم‌هاست، می گذرد. توصيه مناسب براي سن بارداری بين 20 تا 30 سالگی است و سن 18 تا 35 سال به عنوان مرز بارداری محسوب می شود. تنظيم سن ازدواج و بارداری به خانواده و افراد آن باز می گردد.
در اين ميان خانم‌هايی هستند که پس از 35 سال ازدواج می کنند يا قصد بارداری دارند. به اين افراد توصيه می شود تمام مقدمات و بهداشت دوران بارداری را تحت نظر پزشک خود، با بالاترين کيفيت رعايت كنند تا حتي‌الامکان از عوارض بارداری در سنين بيش از 35 سال فاصله بگيرند.
نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «زندگی با کودک» و «سلامت زنان» در اختیار شما قرار می‌دهد.