ترس کودک از آب و تاریکی، راه حل

ترس، چیزی است كه در اكثر كودكان در سنین مختلف و موقعیت‌های متفاوت وجود دارد؛ اما ترسی كه مانع از حضور او در برخی موقعیت‌ها شود و او را از برخی روابط دور كند، وحشتی است كه نیاز به توجه و درمان دارد.
اگر كودك شما از آب وحشت دارد، ترس او باعث می‌شود كه نتواند به همراه خانواده و دوستان از تفریحاتی مثل رفتن به استخر و یا ساحل دریا لذت ببرد؛ حتی سایر نزدیكان نیز به خاطر او این تفریحات را محدود می‌كنند. وحشت كودك، ترسی است كه بی‌رحم، تحمل ناپذیر و بزرگ شده است.
این پدیده از مهم‌ترین علل مراجعه والدین به متخصصان سلامت روحی روانی است؛ زیرا وحشت را به سختی می‌توان كنترل و مدیریت كرد؛ به خصوص اگر موضوع ترسناك چیزی باشد كه نتوان از آن اجتناب نمود؛ مثل رعد و برق و طوفان. برخی از متخصصان سلامت كودكان معتقدند علت ترس كودكان از آب، احساس قرار گرفتن در یك موقعیت بی حد و مرز است.
این موقعیت می‌تواند برای یك كودك بسیار ترسناك باشد؛ چرا كه در اطراف خود جایی برای تكیه دادن و امنیت داشتن پیدا نمی‌كند و از هر طرف فقط آب وجود دارد.
علائم وحشت
كودكانی كه دچار وحشت می‌شوند، از برخی موقعیت‌های ترسناك دوری می‌كنند. كودكی كه از آب می‌ترسد، از رفتن به استخر و حتی دوش گرفتن خودداری می‌كند. آنها از محرك‌های ترس شكایت می‌كنند و ناراحتی و نارضایتی خود را كاملاً بروز می‌دهند.
حتی برخی واكنش‌های فیزیكی نیز كاملاً در آنها مشهود است؛ مثلاً هنگام ترس ضربان قلب‌شان تند می‌زند، دچار دل درد می‌شود، دست‌هایشان می‌لرزد و كف دست‌هایشان عرق می‌كند. اگر ترس كودك از آب در حدی باشد كه حتی از وان حمام نیز دوری كند، ترس او تبدیل به وحشتی جدی شده است.
یكی از راه‌های مقابله با چنین وحشتی، روش «در معرض‌گذاری» است. در این روش، عامل ایجاد وحشت در محیطی امن، آهسته آهسته در معرض كودك وحشت‌زده قرار می‌گیرد. مثلاً ابتدا كودك را در شرایطی قرار می‌دهند كه به آب فكر كند. كم كم واكنش‌های او نسبت به آب افزایش می‌یابد؛ تا جائی‌كه حتی علاقه‌مند می‌شود همراه شما تا ظرفشویی بیاید و دستی به آب بزند. خیلی زود ارتباطش با آب بهتر می‌شود و خودش تمایل پیدا می‌كند همراه شما به استخر برود.
ترس ازآب
پدر و مادرها باید ترس و وحشت كودك خود را بشناسند و جدی بگیرند. اگر نسبت به ترس او بی‌اهمیت باشید و یا به آن بخندید، به زودی اعتمادش را به شما از دست می‌دهد و دیگر به حمایت شما فكر نمی‌كند. از كودك خود بخواهید كه اندازه و میزان ترس خود را به شما بگوید. شما باید از میان حرف‌های كودكانه‌اش دریابید كه ترس او چقدر است. بعد به او روش‌های ریلكس كردن را بیاموزید تا بهتر با مقوله آب مواجه شود.
رفتار پدر و مادرها
مثلاً او را به استخر كوچكی ببرید و به او بگویید كه دورتر بایستد و شما را تماشا كند؛ بعد خودتان داخل آب شروع به بازی و بالا و پایین پریدن كنید؛ طوری كه او بفهمد از این‌كار لذت زیادی می‌برید. در نهایت، آنقدر شجاعت به دست می‌آورد كه سعی كند خودش حتی برای یك‌بار داخل آب برود. اگر این اتفاق افتاد، حواستان باشد كه هیچگاه او را مجبور نكنید بیشتر در آب بماند؛ بگذارید با انتخاب خودش وارد آب و از آنجا خارج شود.
 كلاس شنا

یكی دیگر از راه‌های آسان و درست برای مقابله با ترس كودك از آب، بهره‌گیری از كلاس‌های آموزش شنا است. در نخستین جلسات اجازه دهید از دور و خارج از آب به بازی و شنای سایر كودكان نگاه كند. وقتی به او شنا كردن را یاد می‌دهید، احساس امنیت بیشتر و اطمینان خاطر نسبت به آب را به او منتقل می‌كنید.

 

با نگاه كردن به چهره سایر كودكان كه از شنا كردن در آب لذت می‌برند، تمایلش برای تجربه این لذت بیشتر می‌شود.
ترس از تاریكی
ترس از تاریكی در میان كودكان بسیار شایع است. كودكانی كه تخیلات بسیار قوی دارند، از تاریكی بیشتر می‌ترسند. این ترس گاهی اوقات باعث می‌شود كه كودك نتواند به راحتی در اتاق خوابش بخوابد. گاهی اوقات ترس از تاریكی ایجاد دردسرهای زیادی در خانواده می‌كند، اما مهم، امكان غلبه بر این ترس در كودك است، فقط باید درك بیشتری از آن داشته باشیم.
گام نخست
در مورد ترس كودك با او حرف بزنید. این‌كار باعث می‌شود او علت ترسش از تاریكی را به شما بگوید و بفهمد شما به اندازه كافی به او توجه دارید. گاهی اوقات فقط با صحبت كردن، احساس بهتری خواهد داشت و بخشی از ترسش از بین می‌رود و در می‌یابد كه برای این مشكل راه‌حلی وجود دارد.
گام دوم
كودك خود را دلداری دهید. به او اطمینان دهید كه در اتاق مجاور هستید و همه چیز مطمئن و درست است. كاری كنید كه احساس راحتی و آسودگی بیشتری در تاریكی كند.
گام سوم
از تكنیك‌های آرام كننده استفاده كنید؛ مثلاً موسیقی آرامی برای او بگذارید تا روی آن متمركز شود. همچنین چراغ خوابی با نور ملایم در اتاقش روشن كنید تا اتاق كاملاً تاریك نباشد. به كودكان بزرگ‌تر می‌توانید شیوه‌های تنفس عمیق را یاد بدهید تا به محض احساس ترس با انجام این‌كار، آرامش بیابند.
گام چهارم
چیزهایی كه ممكن است ترس كودك را بیشتر كنند را از پیرامونش حذف و یا لااقل كمتر كنید. برخی از كتاب‌ها، كارتون‌ها و فیلم‌ها ترس كودك را افزایش می‌دهند و این ترس شب‌ها به سراغ او می‌آید. لازم است قبل از خواب او را از تمام مواردی كه ایجاد ترس بیشتر می‌كند، دور كنید.
گام پنجم
به خاطر پیشرفت كودك به او جایزه دهید تا تشویق شود بیشتر بر ترسش غلبه كند. وقتی كه موفقیت‌های كوچكش را با او جشن می‌گیرد، از پیشرفت خود احساس رضایت كرده و سعی می‌كند بیشتر روی این موضوع كار كند.
ترس از صداها
جیغ زدن، شگفت‌زده شدن، بالا و پایین پریدن، چیزهایی نیستند كه در مورد كودكان و یا حتی بزرگ‌ترها غیر عادی به نظر برسند. ترس از صداها وقتی كه ایجاد حساسیت در كودك می‌كند، دردسر ساز می‌شود. این ترس، از ترس‌های محیطی است و معمولاً در كودكان پنج ساله بیشتر دیده می‌شود.
كودكان كوچك‌تر اغلب از صداهایی شبیه صدای سشوار، جاروبرقی، هود و سایر صداهای ناآشنا می‌ترسند؛ ولی وقتی كه بزرگ‌تر می‌شوند، از صداهای عجیب در اطراف خانه، به خصوص وقتی كه تنها هستند، هراس دارند. كودكانی كه پدر و مادر یا بزرگ‌ترهایی دارند كه مدام از هر چیزی می‌ترسند و بالا و پایین می‌پرند، از آنها الگوبرداری می‌كنند.
آنها این نوع واكنش‌ها را از بزرگ‌ترها یاد می‌گیرند. حتی اگر هیچ یك از اطرافیان كودك نسبت به ترس واكنش نشان ندهند، باز هم آنها به دلایل دیگر این نوع ترس را در وجودشان افزایش می‌دهند.
ترس و یا حساسیت به صداها می‌تواند در اثر عوامل ژنتیكی، شرایط پزشكی و مغزی ایجاد شود. لیگیرو فوبیا (Ligyro Phobia) عنوان رسمی ترس از صداها و نام دیگر آن "صدا هراسی" است. علائمی كه كودك علاوه بر گریه در چنین مواقع از خود بروز می‌دهد، شامل عرق كردن، حبس كردن نفس و لرزیدن است. در موارد شدیدتر باید انتظار حملات شدیدتر را نیز داشت.
اخطار
هیچ‌گاه كودك خود را مجبور نكنید كه به تنهایی زمانی را در تاریكی بگذراند. این‌كار ترس او را از تاریكی كم نخواهد كرد. برخی كارها را در محیط تاریك انجام دهید تا او آرام آرام به تاریكی خو كند.
مقابله با ترس از صداها
روش‌های مختلفی برای مقابله با این نوع ترس وجود دارد؛ مثلاً به كودك اجازه دهید منبع صدایی را كه ایجاد ترس می‌كند، بشناسد. اگر ترسش همچنان ادامه داشت، سعی كنید در سایر مواقعی كه آرام است، كمی از صداهای بلندتر استفاده كنید.
اگر كودك كمی بزرگ‌تر است، به او مهارت‌های لازم برای مقابله با ترس از صداها را بیاموزید، مثل نفس عمیق كشیدن و بررسی صداهایی كه ایجاد ترس نموده‌اند. با بزرگ‌تر شدن كودكان، خود به خود ترس آنها از صداها از بین می‌رود.