سه شنبه, ۱۶ بهمن, ۱۴۰۳ / 4 February, 2025
مجله ویستا

ادبيات كودك‌ و‌ نوجوان، جای افسانه‌ها خالی است


فارس: افسانه‌هاي ايراني از ديرباز نقل هر محفلي بود، اما به دليل عدم توجه نويسندگان و كارگردانان كشورمان به ساخت انيميشن و خلق آثاري همچون «افسانه‌هاي ناب ايراني »، نسل جوان به خواندن آثار غربي روي آورده و اين شبيخون، ناتو و تهاجم فرهنگي در آينده بيداد خواهد كرد.

 ژانر تخيلي و فانتزي سبكي در ادبيات است كه بيشتر كشورهاي پيشرفته از اين ژانر به خلق آثار به يادماندني و جهاني براي گروه سني كودك و نوجوان مي‌پردازند.

در ژانر ‌تخيلي، نويسنده به خلق آثار درباره حيات فرا زميني و موجودات بيگانه مي‌پردازد و به اشياء و موجودات غير واقعي، تشخص بخشيده و روح و جان را در آنها دميده تا فضايي تازه و گاهي علمي و ارزشي را به تصوير مي‌كشد.

برخي از نويسندگان براي خلق آثار تخيلي افكار و ذهن خود را رها كرده تا به آينده بروند و آنچه كه باعث پيشرفت علم و تكنولوژي مي‌شود را به تصوير بكشند يا مخاطبان خود را با فضاي خارج فرا محيطي آشنا كرده يا به نوعي رعب و وحشت را در آنها ايجاد كنند.

دنياي فانتزي و تخيلي در دنيايي دور از واقعيات شكل مي‌گيرد و به نوعي با آميزش تخيلات نويسنده و شخصيت پردازي به تصوير كشيده مي‌شود و اسطوره‌هايي با عنوان سيندرلا، زورو، آليس در سرزمين عجايب، پينوكيو، شنل قرمزي، فيلم حلقه‌ها و هري‌پاتر ساخته كه تا پايان دوره كودكي در ذهن كودكان و نوجوانان باقي مي‌ماند.

چند سالي است كه داستان‌هاي «هري‌پاتر» نوشته جي‌كي رولينگ و «آليس در سرزمين عجايب» به قلم لوئيس كارول به نگارش در آمده‌اند و امروز روي موج احساس مخاطبان به ويژه كودك و نوجوان قرار دارد؛ نويسنده در خلق اين اثر به رويدادها و حوادثي مي‌پردازد كه در وجود مخاطب رعب و وحشت ايجاد كرده و راه مواجه با آن را نيز به آنها نشان مي‌دهد.

نويسندگان و كارگردانان بسياري در كشورمان زندگي مي‌كنند و به افسانه‌هاي قديم ايراني همانند «دختر شاه پريان» و «شاهنامه‌هاي رستم و سهراب» آشنايي داشته و در برخي از آثار خود به آن نيز اشاره مي‌كنند؛ اما آنها به خلق آثار جهاني و به ياد ماندني توجه نداشته و داستان‌هايي شگفت‌انگيز و دوست‌داشتني را براي كودكان و نوجوانان به يادگار نمي‌گذارند.

در سال‌هاي اخير شاعران و نويسندگان بسياري شخصيت «پري» را مظهر زيباي دانسته و به نوعي در داستان‌هاي عاميانه و سنتي از آن به عنوان موجودي افسانه‌اي و بسيار زيبا ياد مي‌كنند، اما تاكنون هيچ اثري همانند «آليس در سرزمين عجايب» كه بتواند جوانان و نوجوانان كشورمان را به خود جلب و جذب كند، ساخته و روانه بازار نشده است؛ اين امر حاكي از آن است كه برخي از نويسندگان به خلق آثار جهاني و ماندگار توجه نداشته و سعي بر آن دارند تا اثري بي‌محتوا و بي‌ارزش را به نسل جوان ارائه كنند.

اگر آثار مربوط به گروه سني جوان و نوجوان به مسائل فرازميني و تخيلي اختصاص نيابد و در آن مباحث مربوط به واقعيت نيز آورده شود قطعأ ماندگاري توليدات كشورهاي غربي در ذهن كودكان و نوجوانان كشورمان كمرنگ و آثار و توليدات داخلي در ذهن آنها بيشترماندگار خواهد شد.

افسانه‌هاي ايراني از ديرباز نقل زبان هر ايراني و هر محفلي بود اما چرا نبايد نويسندگان و كارگردانان كشورمان به ساخت انيميشن و خلق آثاري همچون «افسانه‌هاي ناب ايراني» بپردازند و نسل جوان را از مشاهده و خواندن آثار كشورهاي غربي دور كنند، اين يك فقدان بوده و اگر هنرمندان به جبران اين كمبود نپردازند همچنان شبيخون، ناتو و تهاجم فرهنگي در كشورمان بيداد خواهد كرد.