مراقبت های بعد از زایمان، دانستنی ها

در مراقبت‌های پس از زایمان، نقش پرستار مسئول در اتاق زایمان، اهمیت زیادی در سلامت مادر دارد. بنابراین، پرستار مسئـول مراقبـت پس از زایمـان نباید وظایـف و تعهـداتی دیـگر داشتـه باشند و یک ساعت اول درکنار مـادر بمـاند. در طی این مدت فشـار خـون و نبض مـادر هر 15 دقیقـه به مـدت 2 سـاعت در حـالت عـادی چک شود. در صورت بروز عـوارض زایمـان یا سزاریـن علائم حیاتی مادر با فاصله کمتر و مـدت زمان طولانی‌تر چک شود. ترخیـص از اطاق ریکـاوری پس از زایمـان بـاید با اجـازه و ویـزیت پزشک مسئـول یا متخصص بیهـوشی یا پرستار مسئـول باشد.
کنترل درجه حرارت مادر
بایستی درجـه حرارت مادر هر 4 سـاعت برای 8 سـاعت اول پس از زایمـان سپس هر 8 سـاعت تا ترخیص بیمار چک شود.
پیشگیری از عفونت ادراری
زائو بـاید هر چه زودتـر پس از زایمـان ادرار کند در صورت نـاتوانی در دفـع ادرار بایستی از نظر وجود هماتوم معـاینه شده و بـررسی‌های لازم به مدت 24 ساعت ادامه یابد.در صورت بروز و افزایش دمای بدن به میزان 38 درجه سانتیگراد یا بیشتر، تب بیمار باید 2 بـار بـه فـاصله 6 سـاعت از نظـر وجود عفونـت بـررسی شود و بخش نوزادان در جریـان قرار گیـرند خصوصـاَ در مواردی که تب پس از 24 سـاعت اول زایمان ادامه یابد.
اقدامات لازم درخصوص پیشگیری از عفونت محل اپیزیوتومی
شستشوی پرینه بـاید از جلـو به عقب بـاشد گذاشتـن کیـسه یـخ در 24 سـاعت اول زایمـان روی محل اپیزیوتومی سبـب کـاهش درد و التهـاب می‌شود. پس از 24 سـاعت حمـام آب گـرم جهت تسکین درد توصیه می‌شود. در صورت مصـرف مسکـن و عدم پـاسخ بیمـار بـاید از نظـر همـاتوم چـک شود از اسپـری موضعی ضد درد هم می‌توان استفـاده کنـد.
کنترل خون‌ریزی مادر
قلـه رحـم بایـد به طـور سریـال در چـند سـاعت اول زایمـان لمس شود تا از انقبـاض رحم اطمینان حاصـل شود و میـزان خونریزی بیمـار به طور دقیق چک شود در صورت بروز خونـریـزی بیش از معمـول هماتوکریت چـک شود.اگـر بی حسی موضعی یا بیهـوشی عمومی استفـاده شده مـادر بـاید در اطاق مجهـز به امکـانـات لازم تحت نظـر بـاشد.مادر هر زمان که احساس کـرد قـادر به حرکـت است می‌توانـد از بستر بلند شود ولی دقت شود برای اولیـن بار حتمـاَ بـا کمک فرد دیگری از بستر خارج شود.
تجویز ایمونوگلبولین
anti-Dimmunoglobulin حتمـاَ بـه مـادر RHمنفی و نـوزاد RHمثبت داده شود. و کسـانی کـه نسبـت بـه سرخچـه و سرخـک حساس هستند حتمـاَ واکسن MMR دریـافت کنند. و دوز یـادآوری دیفتـری- کـزاز قبـل از ترخیـص در صورت نداشتـن کنتر اندیـکاسیـون داده شود.
علائم هشداردهنده پس از زایمان
علائم خطر که مادر باید اطلاع داشته باشد شامل تب و لرز درد محل اپیزیوتومی، ترشح از زخم‌ها، خونریزی واژینال درد ساق پا، تنگی نفس و تپش قلب است.
برگشت قاعدگی پس از زایمان
برگشت قاعدگی در کسانی که شیر نمی‌دهند 8-6  هفته پس از زایمان است. کسانی که به میزان 7 بار در روز و به مدت 15 دقیقه هر بار شیر می‌دهند تخمک گذاری به تاخیر می‌افتد. البته تخمک گذاری می‌تواند بدون خونریزی باشد شانس حاملگی در مادر شیرده 4 درصد است بنابراین استفاده از یک روش جلوگیری از حاملگی ضروری است.
 
ویزیت پس از زایمان
مادر باید 14-7 روز بعد از زایمان ویزیت و معاینه شود در این معاینه وزن، فشار خون، سینه‌ها، شکم، محل اپی زیوتومی ویا انستریون سزارین چک شود از وضع روحی و حمایت و کمک‌های خانواده باید از وی سوال شود.ویزیت بعدی 6-4 هفته بعد است که در این ویزیت می‌توان بهتر راجع به جلوگیری از بارداری با بیمار‌ صحبت کرد و باید انجام پاپ اسمیر هم در این ویزیت صورت گیرد.