سه شنبه, ۱۲ تیر, ۱۴۰۳ / 2 July, 2024
خروش كاتاماران ها
تاریخ گواه آن است كه ایرانیان در دوره باستان، از نیروی دریایی بزرگی برخوردار بودند و باید گفت كه در امر دریانوردی و دریاداری و كشتی‌سازی و عملیات جنگی بر روی دریا، ابرقدرت به حساب می‌آمدند. ناوگان بزرگ جنگی عصر هخامنشی و كارهای عجیب و حیرت‌آور آنها در بستن پل‌های متحرك بر روی آب‌ها، به منظور عبور نیروهای میلیونی و حفر كانال‌ها و ترعه‌های بزرگ و عریض برای عبور ناوگان دریایی، از جمله پدیده‌های نادر و اعجاب‌آور تاریخ است. همچنین فنیقی‌ها كه ملتی دریانورد و تاجرپیشه بودند، بعد از قبول تابعیت ایران، ایرانیان را از فنون دریانوردی و كشتی‌سازی آگاه كردند.
ساختمان كشتی‌های موسوم به تیری رم كه از پیشرفته‌ترین كشتی‌های پارویی باستانی است و با سه ردیف پارو به حركت در می‌آمدند و نسبت به كشتی‌های دیگر از سرعت بیشتری برخوردار بودند و نیز كشتی‌هایی كه تا كنار سواحل می‌رفتند و به تخلیه بار و سربازان و اسب‌ها می‌پرداختند و امروزه به تقلید از آنها، شناورهای بسیاری ساخته و به نام <لندینگ كرافت> و یا كشتی ساحلی مشهورند، از ابتكارات ایرانیان باستان است. همچنین قطب‌نما، بادبان لچكی <مثلثی> عمق‌یاب، سكان و چرخ كشتی از جمله وسایل لازم دریانوردی است كه ایرانیان به دنیای دریانوردی تقدیم كرده‌اند.
متاسفانه پس از آخرین نبرد دریایی هخامنشیان كه منجر به شكست آنها شد، دولت‌های بعدی چندان تمایلی به استفاده از دریا و كشتی‌سازی نداشتند. از این رو با وجود در اختیار داشتن مواد اولیه مورد نیاز صنعت كشتی‌سازی در داخل از قافله رشد و توسعه این صنعت جهان‌شمول باز ماند و این آغاز ركود در صنعت دریانوردی بوده است. اما دنیا تجارب ارزنده‌ای در زمینه ساخت كشتی و دریانوردی آموخته است.
در دنیای امروز نیز بیش از ۹۵ درصد حمل و نقل دنیا از طریق دریا انجام می‌شود در پی همین جابه‌جایی صنایع كشتی‌سازی برای پوشش دادن به این بازار بزرگ مصرف پیشرفت كرده است.
ساخت كشتی در شرایط كنونی یك صنعت گران به حساب می‌آید و به تبع، سرمایه‌گذاری در این صنعت ریسك بالایی دارد. پس از چندین سده، به تازگی شركت‌های ایرانی نیز قدم در این راه گذاشته‌اند و می‌خواهند قدرت تاریخی خود را دوباره زنده كنند. ولی در این میان ساخت كشتی در داخل در كشاكش خواستن و نخواستن مخالفان و موافقان غوطه می‌خورد. مخالفان ساخت در داخل سفارش ساخت به خارج را پیشنهاد می‌كنند، استدلال آنها این است كه كشتی ساخت خارج قیمت ارزان‌تر و كیفیت بالایی داشته و به موقع تحویل سفارش‌دهنده می‌شود. این گروه معتقدند كه شركت‌های حمل و نقل دریایی داخلی، شركت‌های تجاری هستند و طبق قانون تجارت باید در میان رقبا با استفاده از وسایل مدرن و نو بتوانند رقابت كرده تا سودآور باشند.
گروه مقابل آنها، موافقان با ساخت در داخل هستند. آنان عقیده دارند اگر سرمایه لازم در اختیار شركت‌های سازنده داخلی قرار بگیرد آنها نیز می‌توانند با بهره‌گیری از فناوری روز دنیا، كشتی بسازند. همانگونه كه سازنده‌های كنونی مطرح در دنیا تا چند سال پیش وضعیتی مشابه ایران داشتند.
یكی از سازندگان شناور در داخل، كشتی‌سازی اروندان است كه طی سال‌های بعد از انقلاب توانسته در زمینه ساخت كشتی‌های كوچك آلومینیومی توفیقاتی كسب كند. حدود یك سال و نیم است كه در این شركت مقدمات ساخت دو فروند كشتی مسافربری از نوع كاتاماران به ارزش ۷/۱۲ میلیون دلار برای شركت كشتیرانی والفجر ۸ در حال انجام است كه با تمدید مجدد قرارداد ساخت، این شناورها با تاخیر اوایل سال آینده به شركت سفارش‌دهنده تحویل داده می‌شود.
آبادان، اروندرود، كارخانه كشتی‌سازی
كشتی‌سازی اروندان در نزدیكی شهرستان آبادان و در حاشیه اروندرود قرار دارد. از زمان جنگ تاكنون این شهر شاهد تغییر و تحولات بی‌شماری بوده، نیمی از شهر در زمان جنگ از بین رفته و بعد از اتمام جنگ همه اذهان بر این باور بودند كه مناطق جنگی به خصوص، شهرهایی چون آبادان و خرمشهر به دلیل موقعیت استراتژیكی كه داشتند هرچه سریعتر بازسازی شوند، با دیدن آبادان و خرمشهر بعد از جنگ به این نتیجه رسیدم كه هرچه آهنگ بازسازی به زبان و شعار تند بوده در عمل یك حركت كند جریان داشته است. هر كسی آبادان و خرمشهر زمان قبل از جنگ را به یاد داشته باشد با دیدن وضعیت فعلی این دو منطقه دلش به درد می‌آید! ولی باز مردم خونگرم جنوب این جلگه حاصلخیز را تنها نگذاشته و با امیدواری چشم به آینده‌ای سرسبز و شاداب دوخته‌اند، در شهرستان آبادان و خرمشهر علاوه بر ویرانی‌های به جا مانده از جنگ، بیكاری و بی‌آبی از معضلات عمده شهروندان این دو شهر است.
شاید اگر تعدادی از كارخانه‌ها و تاسیساتی كه در شهرهای بزرگ در حال ساخت هستند به این منطقه سرازیر شوند خاك زرخیز جنوب بتواند دوباره سبز بروید. یكی از مراكزی كه می‌تواند طبل سازندگی را در این منطقه بلندتر بكوبد كشتی‌سازی اروندان است هرچند كه تا رسیدن به سرمنزل مقصود فاصله‌ها دارد. اینجا، كاتاماران‌های سفارش‌شده در حاشیه اروندرود در حال شكل‌گیری و ساخت هستند. در بازدیدی كه از كارخانه داشتیم از نزدیك با مراحل ساخت آشنا شدیم، دو فروند كشتی مسافربری كاتاماران در مرحله ساخت طبقات زیرین است. هر دو فروند به طور همزمان در یك كارگاه ساخته می‌شود، بدنه‌ای كه بیشتر به اسكلت شبیه است، اما فرم كلی را یافته‌اند و اگر روكش آلومینیوم روی آنها كشیده شود كاملاً شبیه كشتی می‌شوند.
كشتی‌سازی اروندان با مشاركت یك شركت استرالیایی ساخت شناورها را آغاز كرده است. طبق قرارداد این شركت با استرالیایی‌ها، در حین انجام ساخت انتقال فناوری هم رخ می‌دهد. مواد اولیه و تجهیزات همه از شركت مادر در استرالیا وارد می‌شود، دلیل تاخیر ۵/۱ ساله در ساخت هم دیر رسیدن قطعات و لوازم اولیه است. به طور معمول مواد اولیه مورد نیاز كارخانه‌های داخل با قوانین دست‌وپاگیر گمركی و بازرگانی روبرو می‌شوند و برای ترخیص این مواد ماه‌ها وقت لازم است. بهتر است مسئولان در این زمینه تجدیدنظری كرده و شرایط را به گونه‌ای سهل كنند كه حداقل شركت‌هایی كه قصد شكوفایی صنعتی را در كشور دارند با وجود موانع دلزده نشوند.
●اولین تجربه عاری از اشتباه نخواهد بود!
در اولین تجربه طبیعی است كه اشتباهاتی رخ دهد. یكی از مهندسان حاضر در محوطه كارگاه كشتی‌سازی می‌گوید: <ورقه‌های آلومینیوم از استرالیا وارد و اینجا به قطعات كوچكتر تقسیم می‌شود نكته مهم این است اگر اشتباهی حتی در حد یك میلی‌متر در مراحل ساخت پیش بیاید قطعه ضایعه به حساب می‌آید و به درد نمی‌خورد.> وی در ادامه می‌گوید: <خاصیت آلومینیوم به گونه‌ای است كه مانند آهن و فولاد قابلیت چند بار حرارت دادن را ندارد به همین دلیل در تمام دنیا حد استانداردی را به عنوان ضایعات در نظر می‌گیرند كه حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد محاسبه می‌شود. در این كارگاه نیز همین مقدار به عنوان پرت كار در نظر گرفته شده است.>
مهندس لوایی، مدیر تولید كارخانه اروندان در مورد كاركنان شاغل در كارخانه می‌گوید: <كسانی كه اینجا كار می‌كنند با ساخت شناور آشنا هستند. پیش از این حدود ۶۴ شناور برای كاربردهای مختلف در اروندان ساخته و تحویل شده است. ساخت كشتی‌های كاتاماران تجربه اول است و علی‌رغم آشنایی افراد، نیاز به مشاوره احساس می‌شود. به همین دلیل در حین ساخت طراحان و مشاوران شركت استرالیایی در كارگاه حضور دارند و بر كار افراد نظارت می‌كنند.>
وی می‌افزاید: <برای آموزش كارگران كارگاه اصلی و بومیانی كه مشغول كار هستند، مبالغ قابل توجه‌ای هزینه كرده‌ایم. این آموزش در چهار دورهِ جوش آهن و آلومینیوم به صورت نظری و عملی بوده و پس از تائید شركتBW فرانسه به عنوان شركت تضمین‌كننده كیفیت ساخت، وارد محوطه كارگاه می‌شوند.
مهندس منصور امیری عضو هیات مدیره شركت كشتی‌سازی اروندان در خصوص موانع داخلی در ساخت كشتی می‌گوید: <موانع داخلی در عدم ساخت كشتی در داخل بی‌تاثیر نیست، فكر می‌كنم بروز موانع داخلی بین مسئولان رده بالا از روی ناآشنایی با صنعت كشتی‌سازی است.> وی در مورد اهمیت صنعت كشتی‌سازی در دنیا می‌گوید: <هر اندازه كه حضور كشتی‌های ایرانی در دریا بیشتر شود، حضور در جامعه جهانی افزایش مییابد. بنابر قوانین دریایی هر كشتی حكم یك سفارتخانه را دارد، ضمن آن كه در معادلات امروز جهانی، ابرقدرت‌ها با شناورهای جنگی خود قدرت‌نمایی می‌كنند. صنعت كشتی‌سازی یك صنعت مادر است. به ازای هر فردی كه در یك كارگاه كشتی‌سازی فعالیت می‌كند بیش از ۵ نفر در خارج كارگاه مشغول به كار می‌شوند. صنایع فولادسازی موتور، كابل و ... فعال می‌شوند. این صنعت بین كشورهای دنیا جایگاه ویژه‌ای دارد.>
سفارش‌دهندگان برای سرمایه‌گذاری در طرح‌هایی كه برای اولین بار، ساخت كشتی را در داخل در دستور كار قرار داده‌اند، دلایل جانبی دارند، آنها می‌گویند در بازار تجاری دنیای امروز كه شركت‌ها برای بقا مجبورند در شرایط سخت رقابت كنند، توقع دارند وسیله‌های كارشان را با كیفیت بالا و ارزان و به موقع تحویل بگیرند شركت كشتیرانی والفجر ۸ هم از سفارش‌دهندگانی است كه با تاخیر ساخت سفارشاتش مواجه شده است.
كاپیتان توفیق صدر موسوی مدیرعامل شركت كشتیرانی والفجر ۸ دراین باره می‌گوید: <انتظار داریم كه نتایج مثبت حمایت از صنایع داخلی را با پایان ساخت موفق این شناورها ببینیم. در بازدیدی كه از كارخانه و شناورهای در دست ساخت داشتم تا اینجای كار راضی‌ام كرده است. كشتی‌های كاتاماران در آب‌های خلیج‌فارس خوب و راحت‌تر تردد می‌كنند و مشكلی برایشان به وجود نیامده است، والفجر <۸> به این نتیجه رسیده كه در آینده هم سفارش‌هایی از این نوع داشته باشد.>
شناورهای كاتاماران ۴۷ متر طول و ظرفیت ۲۳۸ مسافر و ۱۰ دستگاه سواری را دارند هزینه ساخت این دو شناور حدود ۱۳ میلیون دلار برآورد شده است.
مهندس امیری در خصوص تاخیر ساخت شناورها می‌گوید: <ناخواسته در داخل و خواسته در خارج از كشور، نمی‌خواهند ما در این صنعت پیشرفت كنیم. مسئولان ریسك كنند، سرمایه‌گذاری كنند و نترسند.> وی می‌افزاید: <این صنعت جوان است، اگر حمایت نشود رشد نمی‌كند، بخشی از تاخیر در تحویل كار به ما برمی‌گردد برخی دیگر مربوط به ما نیست. ورود مواد اولیه، ورود گاز برای جوشكاری، تاخیر در مراحل اداری سازمان‌های مختلف مانند گمرك و موسسه استاندارد از جمله مواردی هستند كه روند فعالیت را كند می‌كنند.
مدیر شركت كشتیرانی والفجر ۸ در خصوص حمایت از تولید داخلی می‌گوید: <سه عنصر كیفیت، قیمت و تحویل به موقع به اضافه حمایت بانك‌ها از صنایع داخلی مهمترین عواملی هستند كه ما را به سوی صنایع داخلی سوق می‌دهد. متاسفانه بانك‌های داخلی، كوچكترین حمایتی از این صنایع نمی‌كنند. بنابراین شركت‌های سفارش‌دهنده بسیار راحت‌ترند كه از بانك‌های خارجی وام بگیرند.>
به نظر می‌رسد عدم تحویل به موقع كاتاماران مهر تائیدی بر حرف مخالفانی باشد كه می‌گویند باید ساخت داخل را فراموش كرد. اگرچه موانع درون سازمانی و برون سازمانی در ایجاد تاخیر بی‌تاثیر نیستند، اما كاهش زمان تحویل، اعتبار صنعت كشتی‌سازی داخل را دو چندان خواهد كرد، اگر در مدت باقی مانده كاتاماران‌ها به آب انداخته شوند صنعت كشتی‌سازی ادله محكمی برای اثبات داعیه‌ی خود خواهد داشت.
نخل‌های كنارهِ اروند كه شاهدان سبز این تلاش در خطه جنوب‌اند، سوت پایان ساخت كشتی‌ها را به عنوان اولین شنوندگان خواهند شنید و اروندرود نیز كشتی‌های ساخت داخل را بر امواج خود سوار كرده و آنها را تا خلیج بدرقه می‌كند.
بیتا تیموری
سعید جلیلی مسعود پزشکیان انتخابات ریاست جمهوری انتخابات انتخابات ریاست جمهوری 1403 ایران انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم جلیلی مناظره مناظره انتخاباتی مجلس شورای اسلامی دولت
تهران وزارت بهداشت قتل هواشناسی حوادث خودکشی شهرداری تهران آموزش و پرورش قوه قضاییه سلامت خانواده سازمان هواشناسی
خودرو قیمت طلا قیمت دلار بازار خودرو دولت سیزدهم قیمت خودرو بازار سرمایه قیمت سکه بورس دلار حقوق بازنشستگان بنزین
سینمای ایران تئاتر سارا بهرامی تلویزیون سینما علیرضا قربانی تخت جمشید کنسرت رسانه ملی دفاع مقدس کتاب سریال
مغز دانشگاه تهران دانش بنیان وزیر علوم
رژیم صهیونیستی غزه جنگ غزه آمریکا فلسطین روسیه فرانسه ترکیه دونالد ترامپ جو بایدن چین لبنان
فوتبال پرسپولیس استقلال یورو 2024 کریستیانو رونالدو تیم ملی پرتغال لیگ برتر باشگاه استقلال باشگاه پرسپولیس نقل و انتقالات علیرضا بیرانوند لیگ برتر ایران
هوش مصنوعی همراه اول الکامپ نمایشگاه الکامپ سامسونگ موبایل اپل ایرانسل فیبرنوری ربات نخبگان وزیر ارتباطات
تغذیه میوه ورزش کاهش وزن سرطان چاقی لاغری کلسترول ویتامین تب دانگ آلزایمر