مرگ و مردن به عنوان مقولاتی فرهنگی

فرهنگ, نظام معانی مندرج در ذهنیت و وجه ممیزه انسان از سایر موجودات است

فرهنگ، نظام معانی مندرج در ذهنیت و وجه ممیزه انسان از سایر موجودات است. اگر چه رفتارها و مناسک مرتبط با ازدواج، تولد، غذا خوردن و ... را همگان تحت تاثیر فرهنگ می دانند و معتقدند از جامعه ای به جامعه دیگر تفاوت دارد، اما در نگاه نخست، از دیدگاه بسیاری، مرگ امری اتفاقی و ناگهانی به نظر میرسد و گمان می کنند مرگ و مردن از هیچ الگویی تبعیت نمی کند و در همه جوامع امری یکسان است. حقیقت آن است که مرگ نیز مانند سایر رفتارهای انسانی مقوله ای فرهنگی و اجتماعی است و نه تنها می توانیم مراحل مردن را برای هر فرد در نظر بگیریم، بلکه شیوه های مرگ و مردن در اثر جامعه پذیری در فرد درونی گشته، به وی آموخته می شود. به همین جهت، شیوه های مردن در جوامع مختلف با یکدیگر تفاوت می کند. همچنین معنا و شکل های معنادار کردن آن در هر جامعه نیز در طول زمان تغییر می یابد. به عنوان مثال، زمان و مکان مردن و دلایلی که در گذشته منجر به مرگ می شدند در جوامع جدید تغییر کرده اند. افزون بر این، در جوامع جدید تلاش می شود تا آنجا که ممکن است از یادکرد مرگ و مواجهه با آن جلوگیری شود. این مساله باعث مسخ شدن تجربه مرگ و زندگی شده است؛ چرا که مرگ واقعیتی انکارناپذیر است.

هدف این مقاله، معرفی رشته جدیدی است که به مرگ به عنوان موضوعی در خور بررسی علمی (نه موضوعی ماوراءالطبیعی و بیرون از حوزه شناخت بشری) و عنصری فرهنگی و اجتماعی می پردازد.

عنوان	فایل
مرگ و مردن به عنوان مقولاتی فرهنگی	application/pdf Death.pdf 828 KB	دانلود

مرتضی کریمی

پژوهشکده فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی، گروه جامعه شناسی فرهنگی

نشریه پژوهش در فرهنگ و هنر ـ شماره ۱، بهار ۱۳۸۸