رادیو و کارکردهای شهری

متخصصان علوم ارتباطات معتقدند که رادیو سریع‌ترین و قابل‌دسترس‌ترین رسانه‌ای است که مخاطب می‌توان در هر شرایطی از آن استفاده کند. توسعه تکنولوژی و پیشرفت‌های روزافزونی …

متخصصان علوم ارتباطات معتقدند که رادیو سریع‌ترین و قابل‌دسترس‌ترین رسانه‌ای است که مخاطب می‌توان در هر شرایطی از آن استفاده کند. توسعه تکنولوژی و پیشرفت‌های روزافزونی که امروزه در تکنولوژی‌های نوین ارتباطی صورت گرفته نیز تسهیلات بهره‌مندی از این رسانه را بیشتر هم کرده است به طوری که مثلا با داشتن موبایل یک رادیو همراه نیز همیشه در دسترس انسان است تا در مواقع نیاز از آن استفاده کند. علاوه بر این‌که در اتومبیل‌ها نیز امکان دسترسی به این رسانه فراهم است. ضمن این‌که رادیو دارای این خاصیت است که افراد در عین انجام کاری دیگر به آن گوش فرا داده و لذت ببرند. مثلا در عین رانندگی به اخبار گوش دهند یا از شنیدن موسیقی لذت ببرند.

اما از طرف دیگر این رسانه شنیداری واجد این ویژگی است که در مدیریت جامعه نیز مورد استفاده قرار بگیرد و با توجه به شرایط اجتماعی در مواقع خاص، کاربردی‌تر از وضعیت عادی شود. مثلا در کشور خودمان در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ و در زمان جنگ تحمیلی این رسانه، کارآمدی بیشتری پیدا کرد و نقش مهمی در اطلاع‌رسانی به مردم و مسوولان داشت. در واقع رادیو با توجه به شرایط و نیازهای اجتماعی روز می‌تواند در خدمت توسعه و رفاه جامعه قرار بگیرد و از قابلیت‌های آن در جهت رشد و پیشرفت کشور استفاده شود. یکی از کارکردهای رادیو در بهبود مدیریت شهری است. بدین معنی که این رسانه به واسطه سهل‌الوصول بودن در دسترسی و انتشار اطلاعات و البته دامنه گسترده آن در سطوح مختلف اجتماعی و فضای عمومی از این پتانسیل برخوردار است که در خدمت مدیریت شهری قرار داشته باشد.

اساسا یکی از اهداف مهم تاسیس رادیوهای محلی و استانی همین مساله است. اگر ورزش، سلامت، فرهنگ و... بهانه یا موضوع شکل‌گیری یک شبکه رادیویی می‌شود تاسیس رادیویی مثل رادیو تهران می‌تواند در راستای اعتلای زیست شهری و رفاه بیشتر شهروندان فعالیت کند. به عنوان مثال اخبار و اطلاعات مربوط به عمران شهری را به اطلاع شهروندان برساند یا فرصتی فراهم کند تا شهروندان مسائل و مشکلات مربوط به شهر و زندگی شهری را به گوش مدیران و مسوولان شهری برسانند یا مجال ارتباط مستقیم و غیرمستقیم مردم و مسوولان فراهم شود تا هر دو طرف بتوانند نیازها و خواسته‌های مرتبط با مدیریت شهری را به گوش یکدیگر برسانند و مسائلی از این دست تا محصول این تعاملات و مناسبات رسانه‌ای در جهت رفع چالش‌های زندگی شهری و رفاه بیشتر شهروندان به نتیجه برسد؛ هرچند که رادیو در این بین نقش واسطه‌گری را به‌عهده دارد و به زبان و گوش طرفین ماجرا تبدیل می‌شود. ضمن این‌که با اطلاع‌رسانی بموقع در خصوص مسائل زیست شهری به اعتلای کیفیت زندگی شهروندان خود کمک می‌کند. این فرآیند دست کم دارای دو وجه است. از یک طرف می‌تواند با تهیه و تولید برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی، به شهروندان کمک کند تا بهتر و آگاهانه‌تر بتوانند مشکلات مربوط به زندگی فردی و جمعی خود را حل و فصل کنند و از طرف دیگر با انتقال مسائل و مشکلات شهرنشینی به مدیران و مسوولان شهر، فرصتی فراهم آورد تا توسعه شهری و رفاه شهرنشینی سرعت بیشتری به خود بگیرد.

مثلا یکی از معضلات مهم زندگی شهری بویژه در شهرهای بزرگی مثل تهران، ترافیک و حمل‌ونقل عمومی است. رادیو از طریق رصد کردن مدام وضعیت ترافیک و انتشار و انتقال آن به شهروندان، اطلاع‌رسانی کرده و کمک می‌کند تا آنها مسیرهای مناسب‌تری را برای رسیدن به مقصد انتخاب کنند و وقتشان پشت ترافیک تلف نشود. این کار کمک می‌کند تا ترافیکی که در یک منطقه و خیابان خاص ایجاد شده بیشتر نشود و عبور و مرور در آن هرچه سریع‌تر به روال عادی برگردد. چه ابزاری بهتر و سریع‌تر از رادیو می‌تواند این کار را بکند یا رادیو می‌تواند با اطلاع‌رسانی و معرفی نقاط دیدنی و جاذبه‌های گردشگری شهر در عین این‌که به شهروندان در انتخاب مکان‌های تفریح و سرگرمی کمک می‌کند به شکوفایی صنعت گردشگری شهری نیز دامن بزند. ضمن این‌که رسانه‌ای مثل رادیو به واسطه کارکردهای آموزشی خود می‌تواند فرهنگ شهرنشینی در زمینه‌های مختلف را به شهروندان خود منتقل کند یا ابزار در دسترسی باشد تا آنان مشکلات و معضلات خود را به ساده‌ترین وسیله به گوش مسوولان برسانند.

رادیو متناسب با نیازهای محیطی و زیست ـ جهان شنوندگان خود می‌تواند برنامه‌سازی کرده و در خدمت رفاه و آسایش شهروندان باشد به شرطی که از این قابلیت‌های رسانه‌ای درست استفاده شود.

سیدرضا صائمی