خصوصی سازی جهانی

استراتژی های سال های گذشته در خصوصی سازی به طور صرف در گرو ساختار اقتصادی كشورها بود این در حالی است كه بررسی آمار رشد در كشورها نشان می دهد كه تجارت نقش قابل توجهی در پیشرفت آنها داشته است

استراتژی های سال های گذشته در خصوصی سازی به طور صرف در گرو ساختار اقتصادی كشورها بود. این در حالی است كه بررسی آمار رشد در كشورها نشان می دهد كه تجارت نقش قابل توجهی در پیشرفت آنها داشته است.

آمار اقتصاد كلان سال ۲۰۰۵ نشان می دهد كه منحنی اصلی خصوصی سازی دراین سال براساس ارزش گذاری سازمان های جهانی به استثنای كشورهای جهان سوم ۷۵ درصد افزایش یافته است.و بیشترین آمار خصوصی سازی در جهان سال ۲۰۰۵ به آمریكا اختصاص دارد. این كشور با ۵۸ درصد افزایش در خصوصی سازی و رشد ۸۱ درصدی در نیمه دوم همین سال سكان خصوصی سازی جهان را در دست گرفته است.

آمار بانك های آمریكا نشان می دهد خصوصی سازی به دلیل اجرای طرحی ضمانت شده برای رشد و سرعت خصوصی سازی توانسته با شتاب حكومت كند، در حالی كه این طرح در سال پیش از آن جدی گرفته نشده بود.

در این راستا نیز كنفرانسی از سوی «غول های خصوصی سازی» آمریكا با نام «موقرمزها» برگزار و در آن مقرر شد تا برای به وجود آوردن هر شانسی كه به واسطه خصوصی سازی نصیب دولت می شود، سهمی به این شركت های بزرگ (غول های خصوصی سازی) پرداخت شود.

●علت موفقیت خصوصی سازی در آمریكا

اما علت موفقیت خصوصی سازی در آمریكا اتحاد رهبران صنایع آمریكا بوده كه به عنوان یكی از كلیدی ترین فاكتورها نام برده می شود.این شركت ها بدون هیچ انتظار و معطلی برای امتیازهای دولتی خود دست به كار شده و حتی جوایزی برای بهترین ها در خصوصی سازی در نظر گرفتند. به طوری كه ۱۰۰ شركت خصوصی به عنوان بزرگ ترین و تاپ ترین شركت ها در مجمع موقرمزها عضویت یافتند.

●۲۳ درصد ارزش صنعتی دنیا در دستان خصوصی سازی

اگر از رمز موفقیت شركت ها كه تلاش برای ارتقای كشورها است، بگذریم؛ به طور كلی و با توجه به فشار دولت ها ۲۳ درصد از ارزش صنعتی كل جهان مدیون خصوصی سازی است كه همین رشد نیز مدیون تلاش بی وقفه در سال های متمادی است. با این حال پیش بینی می شود كه اگر همین ۲۳ درصد به دست آمده مشمول كاغذبازی و این گونه موارد شود، منجر به سكون خواهد شد.بررسی ها نشان می دهد فعال سازی خصوصی سازی در بسیاری از كشورها مانند ونزوئلا، شیلی و كوبا با موفقیت بسیار صورت گرفته است.

●خصوصی سازی و ایجاد ۲۵ شغل جدید در دنیا

در سایت بیل گیتس كه در حال حاضر به عنوان بزرگ ترین غول كامپیوتری جهان شناخته می شود، آمده است؛ شاید نتوانید تصور كنید كه تا سال ۲۰۰۹ در جهان به واسطه خصوصی سازی ۲۵ شغل جدیدی كه تاكنون وجود نداشته است به وجود می آید كه باید برای آنها نامی انتخاب كرد، هرچند به سختی!

●ایجاد شركت های سریع یا ضربتی

اساتید دانشگاه كارنیج ملون در اوكراین در بررسی های جدیدشان به ایجاد شركت های سریع یا ضربتی اشاره كرده اند. این شركت های خصوصی با قانون «هرچه زودتر كار مشتری انجام شود، شركت برنده است» از سال ۲۰۰۵ به بعد فعالیت جدیدی آغاز می كنند.چنین طرز تفكری با وجود بررسی این دانشمندان نشان می دهد كه اگر شركت های ضربتی فعالیت موفقی داشته باشند و این تفكر به وجود آید كه ضرر موجب پیشرفت می شود؛ به طور قطع جهان تا سال ۲۰۱۲ از رشد اقتصادی ۳۵ درصدی برخوردار خواهد شد.

سازمان اقتصاد جهانی (BLC) پیش بینی می كند كه با همبستگی بین المللی در خصوص انرژی رشد ۳۵ درصدی اقتصاد جهانی در جهت ایجاد دهكده جهانی دور از انتظار نخواهد بود.

●آمار خصوصی سازی در قرن اخیر

براساس آخرین آمار دانشگاه آریزونای آمریكا، میزان سرمایه گذاری برای خصوصی سازی در جهان در سال ۹۸ در حدود ۳۷ میلیارد دلار بوده است و بیش ترین سهم متعلق به آمریكا است.این میزان در سال ۱۹۹۹ با كاهش قابل توجه به ۲۵ میلیارد دلار در جهان رسیده و بیش ترین سهم سرمایه گذاری در كانادا صورت گرفته است.در سال ۲۰۰۰ میزان سرمایه گذاری بخش خصوصی به ۲۲ میلیارد دلار كاهش یافته و آمریكا بیش ترین سهم را از آن خود كرده است.

در سال ۲۰۰۱ با افزایش قابل ملاحظه شاهد افزایش سرمایه گذاری ها در جهان تا ۴۷ میلیارد دلار هستیم كه بیش تر سرمایه گذاری به آسیای شرقی تعلق دارد.كاهش سرمایه گذاری در خصوصی سازی به ۴۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۲ قابل توجه است، در حالی كه اروپا به ویژه بلوك شرق بیش ترین رویكرد به سرمایه گذاری در این بخش را دارد.

اما در سال ۲۰۰۳ با افزایش چشمگیر سرمایه گذاری ها در خصوصی سازی مواجهیم و آمریكا بیش ترین سهم را در اختیار دارد.

در سال ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ باز هم آمریكا ركورددار بیش ترین سرمایه گذاری در خصوصی سازی است. آمار نشان می دهد سرمایه گذاری در جهان در این سال ها به ترتیب ۸۳ و ۸۸ میلیارد دلار بوده است.

●خصوصی سازی در سال ۲۰۰۵

آمار سازمان بین المللی اقتصاد جهانی نشان می دهد كه در سال ۲۰۰۵ به ترتیب آمریكا، ژاپن و كلمبیا ركورد دار خصوصی سازی در جهان بوده اند.

براساس آمار ژاپن با ۲۵۰ كمپانی خصوصی در حدود ۷۵۸ میلیون دلار در ۴ سال گذشته سود خالص به دست آورده در حالی كه كلمبیا با فعالیت قابل ملاحظه ۳۵ كمپانی در حدود ۱۵۱ میلیون دلار در سال گذشته كسب كرده است.این سازمان اعلام كرده است كه آمریكا طی چهار سال گذشته ۱‎/۵ میلیارد دلار برای خصوصی سازی هزینه كرده است.

●چالش های پیش روی خصوصی سازی

خصوصی سازی در جهان همواره با چالش و مانع مواجه بوده است. از عمده مشكلاتی كه روند خصوصی سازی با آن روبرو است می توان به موانع سیاسی، قانونی و اقتصادی اشاره كرد.از سویی همراه نبودن بعضی سیاستمداران با سیاست خصوصی سازی و ناهماهنگی مسؤولان و تبعات سیاسی خصوصی سازی از موانع اصلی آن عنوان می شود و از سوی دیگر مادام كه سیاست پیشنهادی خصوصی سازی بدون بیان هدف های خاص و جزئی عملی مطرح شود، مفهوم آن مورد قبول گروه های سیاسی مختلف قرار می گیرد. در حالی كه اگر مسأله اجرای سیاست مطرح گردد، مباحثه های فراوانی میان بازندگان و برندگان این سیاست پدید می آید. علاوه بر این امكان مخالفت نخبگان دولتی و نیروهای درون دستگاه های دولتی هم بسیار است. زیرا بنگاه های دولتی بیانگر قدرت سیاسی دولت هستند. بنابراین حتی رهبران سیاسی موافق اجرای خصوصی سازی هم به دلیل نگرانی ناشی از كاهش و از بین رفتن نظارت سیاسی خود، ممكن است در اجرای این سیاست از خود تردید نشان دهند.

در برخی موارد نیز قوانین یك كشور، موانعی را برای خصوصی سازی فعالیت ها ایجاد می كند، در حالی كه موانع اقتصادی از قبیل هزینه های انجام خصوصی سازی، قیمت گذاری، خرید و فروش شركت و غیره هم مشكل برانگیز است.

به هر صورت خصوصی سازی پاسخی است در جهت حل مشكل شكست ایجاد هماهنگی و تلفیق وظایف بخش های عمومی و خصوصی. این برنامه در مرحله نخست شامل آن دسته از بنگاه ها می شود كه عملكرد نامطلوبی از نظر مالی و عملیاتی دارند. خصوصی سازی در این بنگاه ها با ضعف مدیریت اجرایی و همچنین مشكلات قیمت گذاری بنگاه های دولتی و فروش دارایی ها مواجه می شود.

ضعف بازارهای سرمایه و سهام نیز در این زمینه از اهمیت خاصی برخوردار است به طوری كه نبود بازارهای سرمایه قوی و كارآمد در كشورهای در حال توسعه از مشكلات اجرای سیاست خصوصی سازی محسوب می شود. در این كشورها با توجه به این كه بازارهای سرمایه به طور عمده كوچك بوده و قوانین و ضوابط مشخصی ندارند، بنابراین سرمایه گذاری در حقوق صاحبان سهام در این بازارها به طور معمول اندك است و خصوصی سازی به طورعمده به صورت فروش مستقیم دارایی ها صورت می پذیرد.